Monique Hollman en Ria Jaarsma van Stadsdorp KNSM: ‘De mensen begonnen elkaar te groeten op straat.’
In Buurtmensen interviewt Fokko Kuik mensen die zich inzetten voor hun buurt in Oost. Anja van Mil maakte de foto’s.
‘Stadsdorpen’, er zijn er inmiddels 31 van in Groot Amsterdam. Ik had er al vaak over gehoord, maar wist niet precies wat het inhield, zo’n virtueel dorp in de stad. De initiatiefneemster op het KNSM-eiland Monique Hollman (77 jaar) hoorde er voor het eerst van in 2013. ‘Stadsdorp Zuid was in 2010 de eerste in Amsterdam. Het oorspronkelijke idee kwam van Jacques Allegro, die het concept kende uit de Verenigde Staten: oudere buurtgenoten in een stad die elkaar ondersteunen met praktische hulp. De Groene Amsterdammer schreef er in 2013 een uitgebreid artikel over.
In Amsterdam-Zuid werd het initiatief min of meer professioneel opgepakt, met een betaalde kracht, contributies en connecties met professionele zorginstanties. Daar kwam het neer op een informeel mantelzorg-netwerk.’
Toen Monique via een goede vriendin op het idee gebracht werd om ook zoiets op te zetten op het KNSM-eiland werd ze enthousiast, maar ze wilde het niet alleen doen. Met Anneke Oele, die net als zij net gepensioneerd was, is ze toen begonnen, maar wel op een organische manier. ‘Het moest er uit zien alsof de mensen in de buurt het zelf hadden bedacht.’
Het initiatiefgroepje werd al snel groter en in 2014 ging Stadsdorp KNSM van start. Zonder juridische status en anders dan in Zuid ook zonder contributie. ‘Als er geld nodig is gaan we met de pet rond’. Net als stadsdorp Nieuwmarkt noemden ze zich liever een ‘beweging’. Tijdens een introductiedag en uit een vraag- en aanbodpeiling in de buurt bleek al snel dat aan ‘zorgverlening’ via het Stadsdorp geen behoefte was. Men wilde wel van alles doen voor elkaar, maar niemand wilde er om vragen, een soort ‘vraagverlegenheid’.
Ze zijn zich toen veel meer gaan toeleggen op sociale activiteiten: gezamenlijk wandelen, spelletjesavonden, een maandelijkse borrel en bij elkaar eten. De mensen uit het netwerk wisten elkaar steeds beter te vinden en met elk nieuw lid in de ‘stuurgroep’ kwamen er nieuwe ideeën bij. Een van de actiefste stuurgroepleden, Ria Jaarsma (86 jaar, ‘ik ben altijd overal de oudste’) vertelt enthousiast over wat ze allemaal organiseren. ‘Sommige dingen, zoals wandelen en naar musea gaan doen we al jaren, sommige andere activiteiten deden ze maar een paar keer als de animo weer bleek af te nemen’.
Die werkwijze past goed bij het organische karakter dat ze vanaf het begin voor ogen hadden. Eén van de keuzes waar ze zich altijd strak aan hebben gehouden is het beperkte gebied waarin ze actief zijn: alleen het KNSM-eiland zelf. Ze werden meerdere malen benaderd om samen te werken met andere initiatieven in een groter gebied, maar willen het nabuurschap beperken tot de echte buren. ‘Na een activiteit wil je het liefste lopend weer naar huis kunnen’, legt Ria uit.
Op dit moment zijn zo’n 300 mensen aangehaakt bij het Stadsdorp KNSM. Dat ‘lidmaatschap’ komt voornamelijk neer op het krijgen van een nieuwsbrief, waarop de activiteiten worden aangekondigd. Het grootste deel van het netwerk behoort, net als Monique en Ria zelf, tot de oudere doelgroep. ‘Jongere buurtbewoners hebben gewoon minder tijd voor dit soort dingen. Maar de laatste jaren worden er wel steeds meer activiteiten ontwikkeld waar ook kinderen en hun jonge ouders zich toe aangetrokken voelen: Koningsdag, Sint-Maarten, de Nieuwjaarsduik in de Ertshaven. Dat is leuk om te zien.’
Monique is een paar jaar geleden gestopt met haar werk in de stuurgroep, maar kon gemakkelijk een opvolger vinden. Ria is nog steeds zeer actief en geniet van de vele contacten die ze daarmee onderhoudt. Op mijn vraag wat het hen zelf heeft opgeleverd antwoordt Monique: ‘Op een gegeven moment begon het me op te vallen dat de mensen elkaar op straat veel meer begonnen te groeten! Toen was ik wel trots op wat we met elkaar voor elkaar gekregen hebben.
Met de andere Stadsdorpen in Amsterdam heeft met name Ria contact. ‘Twee keer per jaar zijn er uitwisselingsbijeenkomsten waarin we van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen inspireren. De verschillen tussen de Stadsdorpen zijn best groot.’ Op de website www.netwerkstadsdorpen.nl vind je meer informatie over de verschillende stadsdorpen in Amsterdam. Ontmoeten en gezelligheid zijn meest genoemde thema’s, maar ook de bestrijding van eenzaamheid is belangrijk. Een uitdaging is nog wel om Stadsdorpen wat inclusiever te maken, want een goede afspiegeling van de samenstelling van de Amsterdamse bevolking vormen ze meestal niet.
Het verschillende karakter van de huidige Stadsdorpen laat zien dat zo’n initiatief moet passen bij de eigen buurt. Monique en Ria zijn blij dat ze destijds het initiatief genomen hebben en het hebben zien groeien tot wat het nu. Ze kunnen het iedereen aanraden om voor of na hun pensioen ook actief te worden in hun buurt.
Als we naar buiten lopen om wat foto’s te laten maken door oost-online-fotograaf Anja blijkt onmiddellijk hoe kort de lijntjes zijn op het KNSM-eiland, want de dames worden meermalen herkend en enthousiast begroet op straat.
Check www.stadsdorpKNSM.nl
