Café Eik en Linde: Altijd zichzelf gebleven

Eik en Linde en de Plantagebuurt zijn diep met elkaar verbonden. Politieke, literaire en buurtverenigingen komen hier samen, maar ook biljarters. Ook in de rest van de stad en ver daarbuiten is het café een begrip. De destijds door Ischa Meijer gepresenteerde  radio uitzendingen vanuit de bovenzaal zijn legendarisch. Nog altijd heeft het café grote aantrekkingskracht op kunstenaars, schrijvers, acteurs en journalisten. De geschiedenis en het heden in vogelvlucht.

Lewis Daniels

Het begint eind achttiende eeuw. De plek waar nu het Wolvenhuis in Artis staat, was toen lustoord (tuin met bebouwing) ‘Eik en Linden.’ De exacte stichtingsdatum is onbekend. Vanaf 1832 worden in de tuin van Eik en Linden regelmatig concerten gegeven. Als de gemeente in 1863 het lustoord aan Artis verkoopt, verhuist Eik en Linden naar een locatie op de Plantage Middenlaan. Het zal daar bijna tachtig jaar blijven en ontwikkelt zich gaandeweg steeds meer tot een feestzaal. In 1945 sluit de eigenaar de deuren. Even lijkt het einde van Eik en Linden onvermijdelijk, maar een paar maanden later wordt de zaak een paar deuren verder met nieuwe eigenaren voortgezet. Ditmaal als een café. De n achter linde verdwijnt. Tweeëntwintig jaar later wordt de nieuwe locatie gesloopt en lijkt het weer gedaan met Eik en Linde. De  exploitanten laten het er niet bij zitten en weten een ander pand te bemachtigen. Sindsdien is het café op de Plantage Middenlaan 22A gevestigd.

Dertien jaar later stichten Paul Verberne en Karel Warmenhoven de vijfde versie van Eik en Linde, een bruin café met een gemêleerd publiek. Na een grondige verbouwing is de heropening op 1 september 1980. Vandaag de dag herinneren de foto’s, schilderijen en andere versieringen aan het memorabele openingsfeest. De dresscode voor alle genodigden was ‘neem iets mee voor aan de muur.’ Ondanks de geslaagde opening blijken de jaren daarna moeilijk. Grote drukte blijft uit. Paul, een sociaal bewogen man, pakt zijn werk als jurist weer op en gaat naast zijn werk in het café ook doceren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Twee op het eerste gezicht totaal verschillende banen die elkaar toch overlappen. Studenten bellen Paul in het café als ze zijn raad nodig hebben. Ook in Eik en Linde doen klanten vaak een beroep op zijn juridisch advies en levenswijsheid.

Alles verandert als de VPRO radioprogramma’s gaat uitzenden vanuit de grote bovenzaal. Meest bekend zijn de interviews van Ischa Meijer in ‘Een dik uur Ischa.’ Als de VPRO in 1993 vertrekt heeft het café voldoende naam gevestigd om zonder de uitzendingen verder te kunnen. Inmiddels is Eik en Linde overal bekend als (links) politiek, literair- en kunstcafé. De bovenzaal blijft in gebruik als feest- en vergaderruimte, maar is van minder groot belang dan voorheen. Het café draait nu vooral op vaste klanten en een grote schare incidentele bezoekers, vaak gezelschappen. In 1998 stopt Karel zijn werkzaamheden. Pauls echtgenote Mary volgt hem op. Hun zoon Kasper werkt ook in het café en wordt in 2003 eigenaar, eerst met jeugdvriend Ivar, later alleen. Paul trekt zich terug uit de zaak en legt zich toe op het onderwijs. Mary blijft in het café. Jarenlang is zij veel meer dan alleen gastvrouw. Haar alertheid, gevoel voor rechtvaardigheid, onbaatzuchtigheid en inzet voor zowel Eik en Linde als de Plantagebuurt worden bijzonder gewaardeerd.

In 2019 is de uitstraling nog vrijwel hetzelfde als in 1980, al is een en ander veranderd. Vooral overdag. Vroeger kwamen veel buurtbewoners op de koffie. Tegenwoordig zijn dat toeristen die een broodje eten. Deze verandering komt door de toename van het toerisme, maar ook omdat nieuwe bewoners van de Plantagebuurt vaak tweeverdieners zijn. De avonden in Eik en Linde zijn nog altijd warm en intiem en kunnen druk zijn, met name op donderdag en vrijdag. Nog knusser zijn de zaterdagmiddagen met tussen drie en vier huispianist Julius Vischjager, hoofdredacteur en eveneens enige journalist van de altijd handgeschreven krant The Daily Invisible. Tot 2017 loste Mary samen met een groep vaste klanten de moeilijke kruiswoordpuzzels in de betere kranten op. Als zij met pensioen gaat hoopt zij met Paul van een lange oude dag te genieten, maar helaas beslist het lot anders. Tot groot verdriet van velen overlijdt ze in de zomer van 2018. Door haar vaste zaterdagmiddag in Eik en Linde kan het niet anders dan dat haar zeer druk bezochte uitvaart ook op zaterdag was.

Heden en verleden. In Eik en Linde komen ze samen op de muur vol afbeeldingen. Achter iedere foto of schilderij zit een verhaal. Deze verhalen zullen altijd blijven bestaan. Of je het café nu dagelijks of eens in de tien jaar bezoekt maakt eigenlijk niet uit. In Eik en Linde pak je de draad zo weer op. De gastvrije sfeer voelt altijd vertrouwd, een sfeer die je alleen kan ervaren door er te zijn geweest. Dat kan maandag tot en met vrijdag vanaf 11.00 en zaterdag vanaf 14.00 uur.

Café Eik en Linde, Plantage Middenlaan 22A
Check eikenlinde.nl