‘Hé mam, wat vind jij eigenlijk van de brug?’ Verstoord kijk ik op uit De Brug. Ik ben amper wakker, zit nog aan mijn eerste kop koffie en ben verdiept in de buurtkrant.
‘Uh, nou een beetje vals hoe ze over IJopener schrijven, maar op zich een aardig krantje.’
‘Nee, ik bedoel dé brug! De fietsbrug naar Noord! Vanaf de Kop van Java.’ ‘O, die brug! Nou, best een goed idee.’ ‘Dat meen je toch niet, hè?’ ‘Handig toch, direct naar Noord fietsen?’ ‘Alsof jij dat gaat doen! Jij vindt de Verbindingsdam al te koud en winderig! Hij gaat over ’t IJ hoor! Weet je wel hoe lang die brug wordt?’
Zoonlief heeft een punt. Maar ik houd vast aan mijn standpunt. Directe verbindingen zijn nuttig en nodig. En Noord is volop in ontwikkeling. De ponten zijn overvol en in Noord wordt flink gebouwd, dus er komen heel wat mensen bij. De Noordoever is hip en happening. Wat mij betreft doen dus.
Mijn zoon noemt het een onhaalbaar en geldverslindend project – megalomaan zelfs
Nu gaat mijn kind echt los. Ik word gebombardeerd met feitjes en weetjes, plus de volledige historie van het plan. Ik luister aandachtig naar alle kennis die hij op de harde schijf in zijn hoofd heeft staan.
In 1851 bedacht de Amsterdamse aannemer Jan Galman het eerste ontwerp voor een brug over het IJ. Tot 1886 maakte hij zo’n 36 ontwerpen die er allemaal niet kwamen. De hinder voor de scheepvaart zou te groot zijn, was vanaf de 19e eeuw tot op heden het argument. Ons stadsbestuur spreekt dan ook van ‘historische maatregelen’. En al is de kogel door de kerk, wanneer Amsterdam deze Sprong over het IJ gaat maken, is nog niet bekend. Inwoners mogen zich nog uitspreken over de plannen en dan moet de gemeenteraad een besluit nemen. Na Sail 2020 kan begonnen worden met de bouw. Hoe lang dat gaat duren is onbekend en afhankelijk van het ontwerp. Maar over een jaar of vijf zou de brug een feit moeten zijn. Over het hoe, waar en wat moet ook nog nagedacht worden. Wél is zeker dat het de duurste brug ooit wordt. De geschatte kosten liggen rond de 130 miljoen euro. Mijn zoon vindt het belachelijk. Hij noemt het een onhaalbaar en geldverslindend project. Megalomaan zelfs. ‘Voor fietsers en voetgangers die hooguit incidenteel komen?’
Voor regulier vaarverkeer is de brughoogte 9,70 of 11,35 meter, maar de ‘Javabrug’ wordt waarschijnlijk twaalf meter hoog in verband met containerscheepvaart die eronderdoor moet gaan. Daarnaast moet de brug open kunnen voor grote mastschepen. Dat tikt aan. Vooralsnog zijn er twee varianten: de eerste in het verlengde van de Jan Schaeferbrug, uitkomend bij de Hamerstraat; nummer twee gaat met een extra lange hellingbaan op de Kop van Java via het Motorkanaal naar de Meeuwenlaan. De brug zelf wordt tweehonderd meter lang en twaalf meter breed. Voor voetgangers komen er trappen en liften.
Voor de realisatie van de brug moet een hoop gebeuren. De Passenger Terminal Amsterdam wordt verplaatst. Er wordt een twintig meter brede gracht gegraven op de Kop van Java met twee beweegbare bruggen voor het recreatieverkeer op het IJ. Het weggegraven zand wordt vervolgens weer gebruikt om de Kop van Java te verlengen. Dat zijn althans de plannen. En o ja, Basisschool De Kleine Kapitein moet ook nog verplaatst worden.
‘Een extra metrohalte bij de Noord/Zuidlijn zit ook in de planning’, meldt mijn kind. ‘Voor nog eens 65 miljoen extra. Schatting hè, dus wordt veel meer’, zegt hij, met zijn negentien jaar al cynisch of misschien juist realistisch. Hij is ook een fervent volger van alle Noord/Zuidlijn-ontwikkelingen, dus hij weet waarover hij het heeft. Station Sixhaven, aan de noordoever van het IJ, werd in 2003 wegbezuinigd, maar is weer een optie. In 2020 valt het besluit. ‘Hadden ze beter meteen kunnen doen,’ meldt nuchtere Harry tegenover me, ‘want na oplevering van de lijn gaat het meer kosten dan tijdens de bouw.’
Oorspronkelijk was er sprake van twee bruggen die gebouwd zouden worden in een zogenaamd ‘flankenmodel’. Maar de westelijke brug bij het Stenen Hoofd, feitelijk dé centrale brug, wordt uitgesteld tot de bouw van de Westelijke Havenstad. Ook een voetgangerstunnel van het Centraal Station naar de Buiksloterweg maakte deel uit van het plan en staat on hold. Het project Sprong over het IJ is dus nog lang niet klaar. En de bijbehorende discussie ook niet.
Zoonlief toont een filmpje van geïnterviewde bewoners van Java-eiland. Ze zijn niet enthousiast. De consensus is dat de brug te hoog wordt om fietsbaar te zijn. ‘Eén week per jaar leuk, verder afzien’, stelt een bewoner. De locatie op Java-eiland lijkt een andere bewoner minder handig dan die bij het Stenen Hoofd. ‘Java is toch veel te ver omfietsen vanuit de grachtengordel, West en Nieuw-West?’ Ook vrezen ze voor de rust op Java-eiland als de nieuwe verbinding er komt. Punten die mijn kind ook al aanhaalde. Maar Java-eiland lijkt wel een logische verbinding omdat de afstand van het IJ hier met tweehonderd meter op z’n smalst is.
Al is de bouw van de brug nog lang niet begonnen, hij doet al heel wat stof opwaaien. Ook in huize Slotboom.
IJopener
