Het gaat weer een beetje beter met de economie, of toch niet? We moeten in de krant lezen wat de vooruitzichten zijn op een vollere portemonnee en betere voorzieningen. Maar ook onze kleine buurtsamenleving heeft zijn economie, zoals de economie van de buurttuin. Hoe zit het nu in de moesttuin met factoren als arbeid, kapitaal, consumptie, winst, loon en investering en in hoeverre is de buurtmoestuin een onderdeel van het grote economische krachtenspel?
Door Ton Hendrix
Wat de lokale overheid betreft moet zo’n tuin wel rendement hebben, en dat wordt vaak gemeten aan andere factoren dan aan de oogst. Dan gaat het om het terugbrengen van criminaliteit en het bevorderen van sociale cohesie. Wat dat betreft is een buurtmoestuin meestal zijn investering wel waard.
Ook de individuele tuinier moet investeren met natuurlijk zijn of haar lidmaatschapsgeld. Maar er is ook heel wat noeste arbeid nodig! Om een pondje prei te oogsten heb je eerst heel wat zweetdruppels geproduceerd. De medewerker Groenbeheer van het Stadsdeel waarschuwt dat de uitgespaarde kosten van de zelf gekweekte groenten niet opwegen tegen zo’n investering. Toch schrikt dat tuiniers niet af. Voor de tuinier zijn naast de geoogste snijbiet ook de gesprekjes met de andere tuiniers een leuke bijkomstigheid. En het met eigen handen bezig zijn in de aarde is een waarde op zich.
Andere waarden dan de neoliberale, komen in een groene economie boven. Het lijkt zo fragiel en vergankelijk, een buurtmoestuin. Maar er is een aanzienlijk kapitaal mee gemoeid. Kapitaal in de vorm van plantenkennis, gemeenschapszin en arbeidsvreugde: tuinierplezier. Rijker kan het niet!
Guerillagarden
Is er voor het starten van een tuin geld nodig? Gemeentegrond is gemeenschappelijk bezit. Soms eigenen buurtbewoners zich een braakliggend stuk terrein toe: de guerillagarden. Meestal is deze niet een lang leven beschoren. Is de aarde inderdaad van iedereen? Er zijn in de loop der tijd claims gelegd op land, zoals nu ook claims gelegd worden op zaden door agro-multinationals.
Het biotechbedrijf Monsanto is bezig zaadgoed te patenteren. Er is een juridische en politieke strijd gaande op niveau van de EU, zelf zaaigoed winnen van de eigen planten en dat ruilen of weggeven zou zomaar strafbaar kunnen worden! Kunt u zich dat voorstellen? In een vrijemarkteconomie kan dat dus. Maar kan de buurtmoestuin zich daaraan onttrekken? Tuiniers geven elkaar van hun eigen zaaigoed, dat is dus een ruileconomie. Mooi, zou je zeggen, maar binnenkort wellicht illegaal!
Weggeven
De meeste tuinen produceren voor de tuiniers zelf. Dat noem je pro-sumptie, waar productie en consumptie ineen gevlochten zijn. Soms produceert een buurttuin belangeloos voor de Voedselbank (de Soeptuin Bredius). Vaak is er een deel van de buurttuin dat vrij te gebruiken is voor de hele buurt, zoals een kruidentuin. Er groeit zoveel en je gebruikt zo weinig dat er voor ieder genoeg is.
Het is een soort weg-geef-economie. Ook de natuur geeft zoveel weg! Een enkel zaadje geeft niet alleen een plant die je kunt eten, maar die plant geeft op zijn beurt nog zaadjes, waarmee je talloze nieuwe planten kunt laten groeien. Schaarste is iets wat mensen scheppen, de natuur geeft in overvloed.
Maar er zijn ook mensen die dit niet zien en de hebzucht-economie van ‘pikken wat je pakken kan’ toepassen in een buurttuin en de door anderen met zorg gekweekte groente wegjatten. Dat is een heel andere basishouding dan die geldt in de solidaire economie van burenhulp, waarbij niet elke dienst afgerekend hoeft te worden. Even elkaars planten water geven, dat doe je toch gewoon!
Reactie [email protected]
