Godsdiensttwisten en grote maatschappelijke veranderingen. De martelaren van Gorcum vielen er aan ten prooi, zoals zo vele mensen ook nu nog. Daarom vindt pastor Coen van Loon van de Hofkerk de viering van de diaconie op 9 juli belangrijk.
Door Mirjam Ringer | Beeld Gerard Valentijn
Levens-
beschouwingen
in Oost
Als ik om 9 uur ‘s ochtends de Hofkerk op de Linnaeushof binnenstap, is het daar al een drukte van belang. Vanwege de regen en de kou is dit jaar het Bredewegfestival verplaatst en de kerk wordt vanavond bevolkt door honderden mensen uit de Watergraafsmeer en de rest van Amsterdam Oost. Pastor (met één o!) Coen van Loon ontvangt mij. De Hofkerk is oorspronkelijk genoemd naar de Heilige Martelaren van Gorcum en werd gebouwd in de jaren 1927 tot 1929. Het heeft de monumentenstatus. Niet geheel onterecht, of je het gebouw nu mooi vindt of niet, het is een bijzonder markant gebouw in Oost. En ook de plek, op een hof tussen twee straten in waar een bijzondere rust heerst, is de moeite waard. Op de hof staan nog meer gebouwen die bij de rooms-katholieke parochie behoorden, zoals een klooster en een school.
Tegenwicht
De gebeurtenissen met de martelaren van Gorcum hebben plaatsgevonden in 1567. In die tijd vielen vele onschuldige mensen ten offer aan grote maatschappelijke veranderingen en godsdiensttwisten. Een vergelijking met onze tijd ligt voor de hand en dat is de reden om de martelaren op de agenda te zetten. Een verschil met onze tijd is dat, in Nederland althans, de invloed van de kerk niet ver reikt. De pastor organiseert met anderen vanuit verschillende levensovertuigingen een viering op 9 juli. Deze viering moet een tegenwicht bieden tegen de vijandigheid tegenover andersdenkenden die een onderdeel lijkt te zijn geworden van onze maatschappij.
Verstrengeling
Een vraag die steeds weer naar voren komt tijdens dit interview, is de vraag op welke manier de kerk relevant kan zijn in de huidige maatschappij. De kern van de christelijke leer is volgens Coen: heb je naaste lief als jezelf. Van Loon benadrukt dat christenen deze opdracht aan het Jodendom hebben ontleend, of sterker nog, dat Jezus, als jood, een permanente verstrengeling van de liefde voor God en de liefde voor de mens benadrukte. Dat was nu eenmaal zijn traditie. Jezus zei ook: ga de wereld in, vertel daar het woord van God. Dat is dus volgens pastor Coen van Loon ook de taak van de hedendaagse kerk. De huidige paus benadrukt ook dat je als christen de straat op moet.
Schaalvergroting
Maar dan is het nog niet meteen duidelijk wat je als pastor en parochiaan te doen staat. Eeuwenlang hebben monniken en nonnen de taak gehad ziekenhuizen en scholen op te richten en te leiden, maar die taak is overgenomen door de staat. Monniken en nonnen zijn er haast niet meer. Alleen zorgen voor de liturgie, de dienst in de kerk en voor de leden van de kerkgemeenschap, is niet voldoende; het spreekt ook heel veel mensen niet aan. De kerken in Amsterdam Oost lopen dan ook leeg en een schaalvergroting dreigt. Dat zou betekenen dat hier nog een aantal rooms-katholieke kerken verdwijnen. Al enkele generaties weten we niets meer van de tradities die mensen in vorige eeuwen inspireerden en steunden of wat een katholieke kerk voor mensen kan betekenen.
Het goede nieuws is dat er nu meer openheid is in de kerk en dat we de ander niet meer als vijand zien. En dat er samenwerking is tussen de kerken in Oost op het gebied van de diaconie.
