Deel je ritueel in de pop-up van het Tropenmuseum

Wat is jouw ritueel? Met die uitnodiging opende het Tropenmuseum een pop-up museum een interactieve tentoonstelling over rituelen. Men hoopt door de gratis rondleidingen vanuit het pop-up museum meer bewoners uit de buurt in het Tropenmuseum te ontvangen. Workshops en programma’s worden ontwikkeld in het pop-up museum.

Ellen Smid | Foto’s Nadine Stijns

De tentoonstellingsruimte aan de Eerste van Swindenstraat 469 is rustig uitgevoerd, met diep blauwe wanden en eilandjes waarop negen rituelen van buurtgenoten zijn te zien en te horen. Je kunt rustig kijken naar de foto’s, luisteren naar de audio’ s en in gesprek gaan over wat je ziet, wat het je doet en waar het je aan doet denken. Op deze interactie met de buurt hoopt het team van het pop-up museum in de aankomende zes maanden dat het pop-up museum hier gevestigd is.

Rituelen, ieder mens heeft ze. Ze geven houvast en verbinden ons op belangrijke momenten. Ze geven betekenis. Rituelen zijn en individueel en voor groepen. Ze verbinden verleden en heden en ze veranderen, door migratie, door persoonlijke en politieke gebeurtenissen. In de collecties van het Tropenmuseum wordt veel verteld over rituelen. Het was een logische keus om dit onderwerp te kiezen, om zich meer te verbinden met Oost. Ook hier komen elke dag nieuwe mensen , met hun nieuwe verhalen en rituelen.

De negen buurtambassadeurs zijn mensen die al actief zijn in Oost op cultureel en ander gebied. Liza Swaving, conservator van de tentoonstelling zegt: ‘Het is  heel bijzonder dat mensen zo open worden wanneer ze iets vertellen over hun rituelen. Je merkt onmiddellijk dat het mensen dicht bij zichzelf brengt en bij wat voor hen belangrijk is als groep. Ook het vertellen over je ritueel geeft al verbinding en verdieping. Door de verhalen van mensen uit Oost kunnen wij ook leren wat voor hen belangrijk is. Dit kunnen we verbinden met de voorwerpen die we in het museum laten zien’

‘In het achterste deel van de tentoonstellingsruimte is een plek ingericht waar je als bezoeker je verhaal over je  eigen ritueel kunt beschrijven en achterlaten. De inhoud van de tentoonstelling zal zich dus nog ontwikkelen door wat de buurt aangeeft. We hebben op de zaterdagen in juni een gratis rondleiding van hier naar het Tropenmuseum en terug, waarbij je gratis het Tropenmuseum kunt bezoeken. We gaan workshops organiseren met de buurtambassadeurs en hun netwerken naar aanleiding van hun rituelen.’

De opening zelf was een mooi voorbeeld van een vrolijk uitgevoerd overgangsritueel. Twee buurtbewoners vertellen over wat hun tentoongestelde ritueel voor hen betekent.

Victor: ‘Ik was zo benieuwd of deze kaaimanbank echt die is die mijn grootvader heeft gemaakt … dat dat zo is en dat ie nog mooier was dan ik me herinnerde betekent heel veel voor me!  k herinner me dat  mijn opa werkte aan dit soort banken, wanneer er gasten kwamen in het dorp , mochten zij op deze troon zitten.’

Jaika beschrijft hoe belangrijk zij het vindt dat haar ritueel twee werelden samen brengt. ‘We eren mijn Indiase familie en mijn Amsterdamse familie en mijn gehechtheid aan beide.’

De udmuziek van Mehmed Polat en het levendige samenzijn van de bezoekers droegen bij aan de feestelijke sfeer van de goed bezochte opening.

Sommige bezoekers vroegen zich af of de rituelen die getoond worden voldoende te onderscheiden zijn van gewoonte en routine. Waar zit de verdieping bij samen brood bakken en het luisteren naar muziek, vroeg iemand zich af. Anderen hadden vragen bij de betekenis van sommige van de getoonde rituelen. Is het borduren van een bruidsschat nu nog een middel om je borduurtechnieken en je verhalen met je dochters te delen? Wat wordt er nu in Oost gemaakt aan borduurwerk dat een rituele functie heeft?

Dit soort vragen kunnen bezoekers stellen op de symbolenwand achter in de tentoonstellingsruimte. Hier kun je het ritueel noteren dat je wilt delen met het Tropenmuseum en je buurtgenoten. Er hangen kaarten uit het Tropenmuseum met symbolen van rituelen.

Liza: ‘Ik hoop dat de hele neoncirkel die de achterwand verlicht gevuld wordt met bijdragen van de buurtbewoners en dat door onze programma’s het pop-up museum een plek wordt waar je iets kunt beleven rondom rituelen, met mensen uit je buurt.’