‘Die zomer, die begon zowat in mei…’ Alleen drie eeuwen geleden was de meimaand nòg zachter dan die van 2018. Sinds jaren vlogen er dit voorjaar weer gierzwaluwen boven de wijk. Er waren veel en verschillende vlinders en ook zat de eikenprocessierups veel vroeger dan normaal in een boom op de Bernabeauhof.
Tekst en foto’s Dick Feenstra
De boom werd afgezet met roodwitte linten en er kwamen mannen in pakken met een hoogwerkertje om het kwaad met gif te bestrijden. De haartjes van de rups en ook van de nachtvlinder die er na het popstadium uitkomt, kunnen ze laten vallen. Er zijn mensen bij wie die haartjes voor klachten zorgen.
Bloemrijke bermen en tuinen zijn niet alleen goed voor bijen en vlinders, ze zorgen voor meer soorten en helpen bij de natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups. Vliegen, kevers en wantsen zijn de natuurlijke vijanden van deze rups. Dus hoe meer bloemen, hoe minder eikenprocessierupsen.
Voor onze groene burgemeester gaat groen vast boven gif en ze zal zich wellicht gaan beraden over deze milieuvriendelijke aanpak. Waar mevrouw Halsema trouwens vast ook naar wil kijken, zijn de rubberkorrels, die op de kunstgras voetbalvelden worden gestrooid. Dat rubbergranulaat blijkt zink, lood, benzeen en kankerverwekkende waterstoffen (PAK’s) te bevatten. Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, Stientje van Veldhoven, is bezorgd en er gaat nader onderzoek plaats vinden.
En toen kwam de zomer…
Die lange, hete, droge zomer van 2018. Dat het zo droog en 53 dagen aaneengesloten warm was, werd niet eerder gemeten en zelfs het water in de Rijn heeft nooit eerder zo’n lage stand gekend. Desalniettemin namen vier miljoen landgenoten deze zomer het vliegtuig. Hier was het volgens buurvrouw Mireille: ‘een subtropisch paradijs’. De gierzwaluwen heb ik al in maanden niet gehoord en ook vlinders zag ik niet meer op mijn balkon.
Voor veel mensen, bomen, planten en dieren is hitte en langdurige droogte geen pretje. Mensen worden minder productief, zijn eerder vermoeid, geïrriteerder, slapen slechter. Dieren zijn ook trager en de groei van planten wordt geremd. Er werden bijna de helft minder vlinders geteld en de hei verdroogde. Als er geen nectar is kunnen de beesten zich niet voortplanten. Vogelouders vonden niet genoeg voedsel om alle jongen groot te brengen.
Als planten en bomen door watertekort niet groeien en bloemen of zaden kunnen geven ontstaat voedseltekort. Er is geen honing, omdat planten niet gaan bloeien en daardoor zijn er minder vlinders, bijen, en andere insecten.
Hondsdagen
Zaden van beuken, eiken, populieren en kastanjes volgroeien niet als die te weinig water krijgen en de bomen laten bruine bladeren vallen. Het lijkt bij momenten op een herfst in Zuid Frankrijk. Als het droog is, stopt een populier met groeien. De diktegroei van de stam kan in een droog jaar de helft minder zijn.
Oudere bomen gaan weinig abrupt dood aan droogte en kunnen het door hun reserves een paar jaar uitzingen. Beuken houden het langer vol dan populieren. Een populier heeft veel water nodig: zo’n 200 liter per etmaal. Jonge bomen, die nog niet zo’n uitgestrekt wortelstelsel hebben leggen eerder het loodje.
Het werd zo droog dat we zuinig met drinkwater deden. Er kwam een sproeiverbod. De buren kregen een boete van driehonderd euro omdat ze hun gazon fris groen hielden, terwijl dat van onze flat geel en dor was geworden.
De hondsdagen waren nog maar enkele dagen voorbij, toen het weer omsloeg en het na zes weken ging regenen. Die hondsdagen begonnen dit jaar op 22 juli en eindigden op 23 augustus. Ze danken hun naam aan het sterrenbeeld Grote Hond, waarvan een ster, Sirius, voor zonsopkomst te zien is. Voor de Grieken en Romeinen waren ze de heetste dagen en voor de oude Egyptenaren, de natste. Bij ons is het dan vaak broeierig met nu en dan stevige buien. We glijden de herfst in en ‘voor je het weet, is heel die zomer alweer lang voorbij…’.
