Het is donderdagmiddag 11 oktober half vijf. Ik zit op een krukje in de warme zon tegenover de Jungle in de Tweede van Swindenstraat en ga in gesprek met activist duurzaamheid Hans Bueno de Mesquita. Hij is net terug van de Energiebeurs in Den Bosch. ‘Hier zo in de zon zitten half oktober is natuurlijk niet normaal; het klimaat is wezenlijk aan het veranderen. Daar moeten we ons zorgen over maken,’ zo begint ons gesprek.
Tekst Lennie Haarsma | Foto Henk Pouw
De lijst vragen die ik heb voorbereid laat ik gelijk los, want Hans begint vol vuur te vertellen. ‘We willen met de Jungle werkzame oplossingen bieden voor de mensen uit de buurt. Ik doe veel met participatie in vergelijkbare wijken in Haarlem en ben actief geweest in het participatieplatform in de Transvaalbuurt. Ik geef lezingen over energiebesparing voor mensen met een kleine beurs. Daar ligt mijn passie. En dan is eenvoudige taal gebruiken heel belangrijk. Want alleen al het woord energietransitie begrijpen veel mensen niet. Bij je verhaal moet altijd een beeld komen.’
Infopunt
‘De problemen zijn divers. Al in 1996 deed ik bij TNO onderzoek naar de mogelijkheid van aardgasvrij Nederland. Er wacht ons de komende jaren een grote opgave om aardgasvrij te worden en om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen. Een opgave die wij gezamenlijk moeten uitvoeren, overheid, ondernemers, maar zeker ook de burgers van Amsterdam. Alles, en ook energie, wordt duurder en voor veel mensen in deze wijk zelfs onbetaalbaar. Als je je woning energiezuiniger wilt maken kost dat veel geld en daarnaast hebben mensen onvoldoende ideeën hoeveel concrete maatregelen bijna niets kosten en al veel besparing opleveren. En misschien wel het meest belangrijk: mensen worden niet goed voorgelicht. Ik maak te vaak mee dat de overheid zich op de zogenaamde koplopers richt. Daarom hebben we het Infopunt duurzaamheid opgericht. We richten ons primair op mensen met een smalle beurs. Bij ons zijn individuele huurders, eigenaren, Verenigingen van Eigenaren, energie coöperaties en sinds kort ook woningbouwcorporaties welkom.’
‘Het infopunt geeft gratis objectieve, niet door commercie gestuurde adviezen. Iedere vrijdag van 10.00-12.00 uur kun je met vragen terecht over het isoleren van je woning, de aanschaf van zonnepanelen of de aanleg van een groen dak, welke subsidieregelingen er zijn, of jouw woning ook van het gas af kan, wat dat gaat kosten en wie dat gaat betalen. We staan ook open voor vragen over klimaatsverandering, luchtkwaliteit, gezonde voeding, afval en hergebruik. Bewoners kunnen hun vraag ook mailen naar [email protected] amsterdam. We weten ook niet alles, vandaar dat we samenwerken met onafhankelijke milieuadviesinstanties en de gemeente.’
Infraroodmetingen
‘Beter isoleren van je huis is nog altijd de beste manier om energie te besparen en bovendien een must als je ooit van het gas af wilt en wilt overgaan op duurzame energie. De infraroodcampagne wil zichtbaar maken en zien wat jij niet ziet. Aan de hand van foto’s van de buitengevel en binnenkant van woningen met de infraroodcamera maken we zichtbaar waar energie-lekken in je huis zitten. Een voorwaarde is wel dat het niet warmer of kouder dan 15 graden moet zijn. Op basis van de
metingen wordt advies gegeven welke concrete besparende maatregelen in huis genomen kunnen worden. Denk dan bijvoorbeeld aan folie op radiators, waarbij je al gauw €10,00 per maand kunt besparen. Maar ook het aanleggen van tochtstrippen, deurdorpels en raamgaten in kozijnen dichten levert al snel besparing op. Aan de hand van concrete voorbeelden van woningen die we de afgelopen winter hebben doorgemeten, laten we op de informatieavond op 31 oktober in Jungle Amsterdam zien wat allemaal mogelijk is en hoeveel je kunt besparen met een paar eenvoudige maatregelen En als je interesse hebt om je huis te laten fotograferen, kun je contact opnemen met [email protected].’
Groen en gezond
Hans vindt het ook heel belangrijk om samen te werken aan een goede gezonde en groene leefomgeving. Hij organiseert regelmatig discussieavonden met bewoners en gemeente over groen en luchtkwaliteit. Het gaat dan bijvoorbeeld over de gevolgen van het kappen van bomen voor de gezondheid. Samen worden oplossingen bedacht voor hittestress, wateroverlast, maar ook luchtkwaliteit. Verder worden regelmatig groensafari’s met de fiets georganiseerd over stadslandbouw, binnentuinen, groen initiatieven en de kwaliteit van groen in Amsterdam Oost.
Activist met de lange adem
Ik vraag Hans naar wie hem betaalt voor al zijn activiteiten. ‘Ik heb een betaalde baan als coördinator duurzaam bebouwde omgeving bij de gemeente Haarlem. Mijn ambitie is het realiseren van duurzame aardgasvrije gebouwen en gebieden die passen bij de mogelijkheden en wensen van de gebruiker.’ Op mijn vraag of individuele besparing wel zoden aan de dijk zet in plaats van grootverbruikers aan te pakken, komt de activist en visionair Hans naar voren. ‘Ik vind dat iedere bewoner recht heeft op een comfortabele en gezonde woning met lage energiekosten. Om de energiearmoede – die echt groot is in bepaalde delen van deze wijk – te bestrijden ben ik samen met andere gemeenten een lobby gestart richting het rijk om extra middelen vrij te maken voor met name deze doelgroep. Het sleutelwoord is waardecreatie: de mens centraal stellen; daarbij is energiebesparing een manier waar iedereen beter van wordt. De maandlasten gaan omlaag. Het geeft mensen meer kans op werk als ze klussen in huizen kunnen uitvoeren die tot energiebesparing leiden. Denk aan het monteren van zonnepanelen. Vluchtelingen met een technische achtergrond kunnen opgeleid worden. Het geeft ook de mogelijkheid werkzoekenden en bedrijven aan elkaar te koppelen en warmtepompen goed te laten installeren. En dat alles samen met buurtbewoners. Als iedereen meedoet met de infraroodsafari zet je met elkaar kleine stapjes.’
Gemeentelijk beleid
In februari van dit jaar nam de Amsterdamse gemeenteraad een ambitieus klimaatinitiatief aan. Landelijke doelstellingen van 55 % in 2030 en 95% minder CO2 uitstoot in 2050 werden overgenomen. Gemeente Amsterdam wil het goede voorbeeld geven en al in 2030 klimaatneutraal zijn. Ik vraag Hans wat hij vindt van de gemeentelijke plannen voor duurzaamheid en de samenwerking met andere organisaties in Oost zoals Science Park.
‘Het is een mooi akkoord; de intentie van het beleid in ons stadsdeel is ook in orde. Er zijn veel ideeën en projecten gericht op duurzaamheid. Meer samenwerking met coöperaties en VVE’s is wenselijk. De aandacht voor energiearmoede kan beter. Het schaalniveau is te groot als je van het hele stadsdeel uitgaat. Beperk je tot straten. Zo heb ik een data-analyse gemaakt in de Transvaalbuurt, de Dapperbuurt, de Indische Buurt, IJburg en Watergraafsmeer. Energieverbruik per vierkante meter, inkomen en aantal VVE’s zijn in kaart gebracht. Eind november vindt de presentatie van resultaten plaats op de Energiemarkt. Zeker is samenwerking met Science Park nodig en nuttig. Dat gebeurt al over biodiversiteit in Anna’s tuin & ruigte, energie in lokalen, groensafari etc.’
Meer aandacht
Hans vertelt over een tweetal avonden die in juni en september dit jaar zijn georganiseerd. Ook noemt hij nogmaals het infopunt duurzaamheid in de Jungle op vrijdagochtend en de avond op a.s. 31 oktober. En verder is er op zaterdag 24 november in de Jungle een duurzaamheidsmarkt. Voor hem is meer aandacht voor gezamenlijke plannen, informatie over maatregelen om energie te besparen en breder te werken aan een duurzaam Amsterdam-Oost een grote wens. ‘Misschien is het mogelijk dat de Jungle en Dwars samen ten strijde trekken. We zouden regelmatiger aan veel meer onderwerpen in de krant aandacht kunnen besteden: gezondheid, voedsel, eigen biodiversiteit, hergebruik van afval, etc. Dit interview is een mooi begin.’
