Dit keer een bijzondere leesclub: English Spoken. Zonder verplichte leeslijst, wel met een goed gesprek. Ik praat met Terri Schwartz, Anneke Hesp en Frans Klis. Het boek dat vandaag centraal staat is The Handmaid’s Tale van Margaret Atwood, voorbereid door Loes van der Zande. Ik blijf nog even bij de boeiende conversatie. En hoewel ik het niet had verwacht, blijkt mijn Engels goed genoeg om het te kunnen volgen.
Lennie Haarsma | Foto Frank Schoevaart | Dwars
Hoe is English spoken ontstaan?
Anneke Hesp: ‘Ik ben lerares Engels geweest en bedacht met mijn collega Loes van der Zande, dat we samen wel iets wilden doen met de bibliotheek en met het Engels. En in februari 2015 van dat jaar startten we. Elke tweede vrijdag van de maand komen we naar deze Oba om een boek te bespreken. We zagen het vanaf het begin niet als een leesclub. Het gaat ons vooral om het gesprek. We dachten dat er wel mensen zouden zijn die daar behoefte aan hadden.
‘Je wordt in discussies soms verrast door al die verschillende achtergronden’
Sommige van de leden zijn ook docenten Engels geweest, of Engels is altijd speciaal voor ze geweest omdat ze bijvoorbeeld veel in het buitenland hebben gewerkt. Of het is hun eerste taal en ze vinden het leuk met anderen een beetje dieper te gaan dan praten over koetjes en kalfjes. We presenteren onze boeken naar elkaar toe en je hoeft het boek dus ook niet eerst gelezen te hebben. In het onderwijs hebben we te vaak de praktijk gezien van de verplichte leeslijst. De helft heeft het boek dan niet gelezen en je krijgt een situatie waarin iedereen zijn stand op zit te houden. Dat is niet bevorderlijk voor een open gesprek tussen volwassenen. Toch heeft soms de helft van de mensen het boek gelezen. Per keer leidt iemand de ochtend in door te vertellen over de auteur en de achtergrond van het boek met gebruik van interviews of andere achtergrondinformatie. Daarvoor gebruiken we ook bijvoorbeeld YouTube. En we lezen ook altijd samen wat fragmenten. Na afloop zijn er altijd wel mensen die dan het boek willen gaan lezen.’
De boekenlijst tot en met juni 2019
The Secret Lives of Colour | Kassia St Clair
World War I Poetry
The Handmaid’s Tale | Margaret Atwood
La Plaza del Diamante/ Diamond Square | Margaret Rodereda
The World’s Wife | Carol Ann Duffy
Waarom in de Oba op de Linnaeusstraat?
‘Toen de Oba Linnaeus in 2015 opende, zagen we onze kans schoon. Deze locatie is laagdrempelig en we zijn op neutraal terrein. Dat is echt anders dan bij mensen thuis. We worden hier zeer gastvrij onthaald met koffie, thee en soms een koekje. Een voordeel is ook dat mensen het te lezen boek kunnen lenen uit de bieb. We kunnen gebruik maken van de Oba-apparatuur om filmfragmenten of een interview met een schrijver te laten zien. De Oba vermeldt English Spoken op haar site en maakt er ook posters voor. Het gevolg is dat English Spoken ook bekend is bij mensen buiten Amsterdam Oost. Er komen zelfs mensen uit Buitenveldert en Purmerend.’
Is English Spoken een open groep?
Terri Schwartz: ‘Er is een losse groep van ongeveer twintig mensen. Meestal komen er zo’n 12 mensen en er schuiven nog telkens nieuwe mensen aan. Het mooie is dat er mannen en vrouwen zijn, Nederlanders en buitenlanders. Je wordt door die verscheidenheid in de groep in discussies soms verrast door al die verschillende achtergronden.’ ‘Eén keer werd in de decembermaand een kerstverhaal van Dickens gepresenteerd. Een Indiase aanwezige vond dat verschrikkelijk. Ze vond de man een imperialistische racist. Die zomer presenteerde zij poëzie van Rabindranath Tagore. Over het geweldige moment dat de eerste regen valt in het seizoen. En terwijl wij blij waren met de eerste droge dagen van juni, kreeg ze ons toch helemaal mee naar die uitbarsting van vreugde die mensen in India dan ervaren.’
Wat lezen jullie?
‘Dat is heel gevarieerd: fictie, een toneelstuk en poëzie. Of bijvoorbeeld een presentatie over de Beat Generation. Elk half jaar inventariseren we samen of er nog boeken zijn die iemand graag bespreken wil of besproken zou willen hebben.’
Waar gaan de discussies zoal over?
‘Vaak over persoonlijke aanknopingspunten met het boek of met de tekst uit het boek. Het gaat ons zeker niet om het literair-wetenschappelijke begrippensysteem. We willen vooral een uitnodigende sfeer creëren zodat mensen worden gestimuleerd om mee te praten over het gekozen boek en over de thema’s die daarin naar voren komen.’
Welke boeken zijn jullie het meest bijgebleven?
Terri Schwartz: ‘Het boek van Edmund de Waal The White Road maakte indruk op mij. Het gaat over porselein, waar ik niets mee heb. Maar De Waal schrijft zo fascinerend over porselein. Echt fascinerend. Het is bijna alsof je het porselein kunt voelen; heel goed hoe de schrijver dat tot leven weet te brengen. Een boek dat ik never nooit zelf had gelezen.’
Anneke Hesp: ‘De keer dat we World War Poetry uit de Eerste Wereldoorlog bespraken was voor mij de meest emotionele bijeenkomst. Sommigen van ons zaten met tranen in de ogen: het patriottisme, de ontgoocheling en de misère. Je voelt je een beetje zelf soldaat. Er is ook een link met de Brexit. Hoe een bovenklasse het voor elkaar krijgt mensen te manipuleren of honderdduizenden jonge mannen de dood in te sturen.’
Frans Klis: ‘Mij is het boek van de Engelse auteur Pat Barker Union street uit 1982 bijgebleven. Het zijn korte verhalen over Engelse meisjes in een armoedige Engelse straat. Ook vond ik The Invention of Nature; Alexander von Humboldt’s New World van Andrea Wulf zeer de moeite waard.’
English Spoken komt elke tweede vrijdag van de maand samen in Oba Linnaeus van half elf tot twaalf uur. Iedereen is welkom. Gratis voor Oba-leden, vijf euro voor niet-leden. In juli en augustus zijn we er niet.
