Zeven kunstenaars maakten op vrijdagavond 17 mei bij voetbalclub Wartburgia een literair programma rond het personage van ‘de materialenman’. Het was de derde aflevering in de reeks Het Personage: een serie literaire dwaaltochten op bijzondere locaties. Bij Wartburgia wist schrijver-dichter Erik-Jan Harmsen van alle kunstenaars dit personage het meest levendig te maken. Anne-Mariken Raukema was erbij.
Anne-Mariken Raukema
Met zo’n zestig deelnemers was deze derde avond niet uitverkocht, de eerdere twee waren dat wel. De harde kern van twintig belangstellenden met een passe partout bezoekt alle vier avonden van Het personage. Organisator Joost Oomen schrijft dat toe aan de wat afgelegen locatie. Het publiek was gevarieerd, voor een literaire avond een interessante mengeling van mannen en vrouwen. Veel bezoekers waren afgekomen op de locatie: ASV Wartburgia, de oorspronkelijk Lutherse voetbalvereniging die bijna een eeuw geleden werd opgericht.
Een week eerder had Harmsen uitgebreid met de materialenman van Wartburgia, de 61-jarige Surinamer Dewa, gesproken. Hij doet dit werk al tien of elf jaar. Eerst via Pantar en nu als vrijwilliger. Herkenbaar was Harmsens schrijfstijl, een knappe mengeling.
Als enige sprak F.P. Thomése het voltallige publiek als groep toe. In zijn verhaal ‘In het echt ben ik een personage’ ging hij in op J. Kessels, aan wie hij een aantal romans wijdde en eigenlijk een alter ego is. ‘… want als men een rol speelt, moet men het ook goed doen.’ Zo besloot hij. De stemming zat er goed in. In zes groepen gingen de bezoekers uiteen, een circuit van evenveel optredens volgde.
Wij hadden het geluk als eerste Erik Bindervoet in de dug-out te horen lezen. Speciaal voor deze avond schreef hij ‘De bal, een Odyssee’. Geheel in stijl was het een episch gedicht over een kleine jongen en zijn harde, oranje bal in Amsterdam. Achttien strofen met elk elf regels. Elke regel telt elf lettergrepen. In de traditie van James Joyce. Bindervoet vertaalde met Robert-Jan Henkes veel werk van Joyce en andere grote Engelse schrijvers. We hebben hier met een kenner – ook van de bal – te maken en dat is te horen.
De drie lange gedichten van Asha Karami boeiden me minder. Niet dat ik was afgeleid door de plaats waar ze voordroeg: de frituurhoek achter de bar in de kantine. Het was een combinatie van haar teksten en manier van voordragen.
In de fitnesskleedkamer zat voor zijn derde ronde Mark van der Graaff in lotushouding op een behandeltafel op ons te wachten. Hij las een nieuw verhaal ‘De Tromsø suite’. De vorm vraag vanaf de eerste zin goed en geconcentreerd luisteren. De slotzin kwam als een donderslag uit heldere hemel. Toen we hem vroegen de eerste zin nog eens te lezen, viel het kwartje. Hier wordt het verschil duidelijk tussen lezen en voorgelezen worden. Als je zelf iets leest en de laatste zin komt uit de lucht vallen, kun je immers zelf het begin teruglezen.’
Componist en fluitist Maaike van der Linden verraste ons met de materialen die zij gebruikt: de c-, alt- en basfluit, maar vooral de lucht die zij in de instrumenten blaast. Verrassend was de kleine shruti box, een Indiaas harmonium ter grootte van een kinderkoffertje. Ze wisselde muziek en vertellen goed af en kreeg de groep zelfs aan het zingen. Voor het eerst voelde dat niet klef. Dat lag niet aan de weinig inspirerende, schemerachtige bestuurskamer, met een grote tafel, aanrechtblok en kluis waarin het zich afspeelde.
Als laatste bezochten we Paulien Oltheten, beeldend kunstenaar. Ze was zichtbaar moe en zei dat ook. Graag had ik haar verhaal eerder die avond gehoord, want het was wel interessant. Ze zocht een half jaar in en om zakencentrum La Defense in Parijs naar routines. Maakte daar mooie foto’s en films, maar het verhaal kwam voor de zesde keer die avond niet uit de verf.
‘Het personage’ is een interessant concept. Ben heel benieuwd of ze doorgaan na deze vier eerste edities. Amsterdam biedt nog volop bijzondere locaties en er sneuvelen elke maand wel beroepen.
De voorgedragen teksten verschijnen op www.hetpersonage.nl. Op termijn komen de avonden ook als podcast beschikbaar.
