Op 8 mei opent op een lang onbebouwd gebleven plek in het Oostelijk Havengebied Hotel Jakarta zijn deuren. Het is een opmerkelijk pand met veel ambities op het gebied van duurzaamheid. En met een subtropische tuin erin. IJopener kreeg van de eigenaar, een Nederlandse hotelketen, een rondleiding. ‘De drempel zal laag zijn, ook voor buurtgenoten.’

Tekst Joost van der Vaart | Foto’s Kees Hoogeveen | IJopener

Op de zevende verdieping van het gloednieuwe Hotel Jakarta op het Java-eiland, in wat een luxe suite wordt, ben je door glas omringd. Westwaarts kijk je door een halfronde ruit die de scherpste hoek van het gebouw vormt naar het Centraal Station en verder. Aan je linkerhand glinstert de IJhaven. Rechts varen ongeduldige vrachtschepen voorbij. Overal is water en toch ligt de stad haast aan je voeten.

Hotel Jakarta staat op misschien wel de mooiste plek van Amsterdam, waar het water door de punt van het Java-eiland gesplitst wordt in IJ en IJhaven. Op de kop van het eiland staat het standbeeld ‘Zeeman op de uitkijk’, van Pieter Starreveld, gebeiteld uit graniet. Dan komt een grasveldje dat straks een park moet worden. En achter dit landje rijst Hotel Jakarta op, als een wig van glas, staal en hout.

Hotel Jakarta op het Java-eiland zal een semi-publieke functie krijgen

Vroeger was op deze plaats de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN) gevestigd, die per schip passagiers en vracht naar Nederlands-Indië vervoerde. Talloze mensen zijn van hier naar de Oost vertrokken in schepen met een karakteristieke geel-zwarte schoorsteen. ‘De naam van ons hotel, Jakarta, is een eerbetoon aan deze historische plek. Het hotel verbindt twee werelden: Nederland en Indonesië. Dat is meteen onze slogan: Two worlds connected’, zegt Pascal Lesimanuaja, sales- en marketingmanager van Hotel Jakarta. Hij leidt ons rond in het gebouw. Op alle verdiepingen wordt nog druk getimmerd en geboord, maar er valt ook al veel te zien van hoe het dadelijk zal zijn.

Groenste hotel van Nederland
Eén ding wordt duidelijk als je kijkt naar constructie en uitvoering: een doorsneehotel is dit niet. Pascal Lesimanuaja, wiens wortels aan vaderskant in Indonesië (de Molukken) liggen, somt op: ‘We willen het groenste hotel van Nederland zijn, zonder CO2-uitstoot, gebouwd van recyclebare materialen. Met een eigen energievoorziening door zonnepanelen en een warmte- en koude-opslagsysteem voor koeling en verwarming van het hotel zelf. Met huurfietsen die uit de Amsterdamse grachten zijn opgevist en daarna zijn opgeknapt. En met bedrijfskleding die uit productieoverschotten komt.’

Ook letterlijk zal het hotel groen zijn. De eigenaar, de Nederlandse hotelgroep WestCord Hotels van de familie Westers – in de jaren zestig op Vlieland begonnen met hotel De Wadden – werkt voor deze gelegenheid samen met de Amsterdamse Hortus. Doel: de aanleg van een subtropische binnentuin, geïnspireerd op de bossen van Borneo. Die botanische tuin komt midden in het hotel, in een diepe en lange betonnen bak. Voor de gasten die dadelijk hun kamer in- of uitgaan, zal het groen onontkoombaar zijn: als je hoog zit, kijk je op het bladerdak, op lagere etages kijk je ertegenaan.

Hortus-directeur Taeke Kuipers vertelde laatst in zijn bedrijfsblad hoe lastig het was om de plantensoorten te selecteren. ‘Niet elke botanische soort die wij aanraadden, was beschikbaar bij de kwekers. En als Hortus staan wij uiteraard wel voor de juiste botanische soorten uit Borneo. Een alternatieve soort, uit bijvoorbeeld Costa Rica, was uit den boze.’ Enkele voorbeelden van de vele soorten die in de tuin zullen staan: de cycas rumphii, een kleine palmboom met heldergroen blad, en de artocarpus heterophyllus, ook wel nangka of jackfruit genoemd, een boom uit de moerbeifamilie die behoorlijk hoog kan worden.

De buurt is welkom
De Hortus is niet de enige instelling waarmee wordt samengewerkt. Het hotel zoekt met het Tropenmuseum naar mogelijkheden om kunst uit de collectie te exposeren. ‘We vinden samenwerking met stadgenoten en buren belangrijk’, zegt Pascal Lesimanuaja. Mensen uit de buurt zijn dan ook van harte welkom in Hotel Jakarta, dat een semi-publieke functie krijgt. ‘De drempel zal laag zijn. Buurt- en stadgenoten mogen de binnentuin komen bekijken en kunnen gebruik maken van ons zwembad of de wellness. Dan hopen wij natuurlijk dat ze ook een kop koffie drinken of blijven eten, of een broodje zullen kopen bij onze bakkerij Westers.’ Die komt op de begane grond aan de Tosaristraat, een speelse verwijzing naar de gelijknamige bakkerij op Vlieland, waar het verhaal van de vader van hoteleigenaar Harry Westers ooit begon.

WestCord Hotels heeft de duurzaamheid van het pand en de bijzondere tuin die erin komt niet zelf bedacht. Architectenbureau SeARCH, gevestigd aan de overkant (in de Hamerstraat in Noord), is verantwoordelijk voor het idee en het ontwerp, dat samen met WestCord werd ingebracht in een gemeentelijke prijsvraag voor de ontwikkeling van dit deel van het Java-eiland. Het ontwerp won. De duurzaamheid van het miljoenenproject gaf de doorslag.

Ruwbouw is afbouw
De 162 standaardkamers van het hotel zijn als prefab-compartimenten gemaakt van hout, waarbij als principe ‘ruwbouw is afbouw’ werd gehanteerd. De resterende 38 suites zijn apart ingebouwd en afgetimmerd met bamboe. Beide soorten kamers hebben door het veelvuldig gebruik van hout en bamboe een warme uitstraling. Van buiten is het pand aanzienlijk donkerder geworden dan op verschillende artist impressions valt te zien. Dat komt doordat uiteindelijk gekozen is voor zwarte zonnepanelen, die een hoger rendement hebben dan lichtere.

WestCord Hotels, dat dit jaar zijn vijftigjarig bestaan viert, heeft in Nederland vijftien hotels, waarvan vier in Amsterdam (inclusief Jakarta). Maar het tot nu toe bekendste staat in Rotterdam: Hotel New York. Verrassend is dat Jakarta op een volstrekt vergelijkbare plek is gebouwd als zijn Maasstedelijke evenknie en een vergelijkbaar maritieme achtergrond heeft. Hotel New York staat op de Kop van Zuid, daar waar de Nieuwe Maas een aftakking heeft in de Rijnhaven. Het is het voormalige directiegebouw van de Holland Amerika Lijn (HAL), net zo’n beroemde rederij als de SMN op het Java-eiland ooit was. Hotel New York geldt al jaren als ‘de huiskamer van Rotterdam’. Voor Pascal Lesimanuaja staat vast dat Hotel Jakarta ‘de huiskamer van Amsterdam’ zal zijn.

Een standaardkamer in Hotel Jakarta (27 vierkante meter exclusief balkon van 3 vierkante meter) zal naar verwachting en afhankelijk van het seizoen tussen de € 175 en € 400 per nacht kosten. De hotelclassificatie zal 4 sterren superieur worden. De feestelijke opening is op 8 mei.

Kop wordt park

De veelbesproken Kop van het Java-eiland blijft groen. De lege ruimte voor Hotel Jakarta zal, als het aan wethouder Eric van der Burg (Ruimtelijke Ordening) ligt, een stadspark worden. De ruim twee hectare grond, nu nog een kaal grasperk plus hondenuitlaatplaats, zal als park volgens de wethouder vergelijkbaar zijn met Battery Park in New York of het Millennium Park in Chicago. Battery Park is gelegen op de zuidelijkste punt van New York, aan de oever van de rivier de Hudson – wat dat betreft is er zeker een overeenkomst. Maar een niet te verwaarlozen verschil met het Javapark is de grootte: zowel Battery Park als het Millennium Park is bijna vijf keer zo groot als het parkje op het Java-eiland zal worden. Niettemin: voor liefhebbers van groen in het groen-arme Oostelijk Havengebied is dit goed nieuws. Het park zou rond 2025 klaar moeten zijn, samen met de geplande fietsbrug naar Noord. Dan moet de gemeenteraad wel snel zijn toestemming geven. Volgens Van der Burg wordt er in de stad al heel veel gebouwd, en is ‘het summum voor deze plek geen woontoren maar een hoogwaardig kwalitatief stadspark’, zo zei hij laatst tegen Het Parool. Voor het nieuwe Hotel Jakarta is dat een prettige bijkomstigheid: de gasten zullen blijvend uitzicht houden.