De Linnaeusdwarsstraat moet een nieuwe naam krijgen. Dat is de intentie van Jan Dijk die alom actief is in de Watergraafsmeer en is geboren tegenover de ingang van de straat. Hij vindt het een goed idee om de straat naar burgemeester J. de Wit te vernoemen. Hij was de laatste burgemeester van de zelfstandige gemeente Watergraafsmeer.
Jan Dijk heeft een aantal sterke argumenten om de smalle straat tussen Linnaeusparkweg en de Middenweg een andere naam te geven. ‘Allereerst is dat J.W. de Wit. Hij was ruim twintig jaar burgemeester van de zelfstandige gemeente Watergraafsmeer. Om precies te zijn vanaf 1898 tot de annexatie van gemeente Watergraafsmeer door Amsterdam op 1 januari 1921’ De Wit was ook zeer geliefd in zijn Watergraafsmeer.
Uitbreidingsplan Watergraafsmeer
Een wapenfeit is volgens Jan Dijk dat hij nog in 1908 een groot Uitbreidingsplan Watergraafsmeer voor 230.000 mensen liet ontwerpen en liet aannemen door zijn gemeenteraad. Daarvan is de stratenstructuur van Tuindorp Watergraafsmeer (Betondorp) een overblijfsel. Daar was men al voor 1920 begonnen met de grond bouwrijp te maken. De Eerste Wereldoorlog was er namelijk doorheen gefietst, er was vertraging ontstaan.
Belgische vluchtelingen
In 1914 nam De Wit veel Belgische vluchtelingen op in het pas opgeleverde oudste deel van Amsteldorp, een ander wapenfeit. ‘Dat wijkje werd uit waardering op zeker moment naar hem De Witbuurt genoemd. Omdat de Christiaan de Wetstraat daar een van de straten was, werd dat verbasterd tot de Wetbuurt. Men was De Wit inmiddels een beetje vergeten. Namen die met de Zuid-Afrikaanse Boerenoorlogen van vlak voor 1900 te maken hebben, waren populair. De Zacharias Jansestraat heette Paul Krugerstraat. Beide namen werden na de annexatie veranderd: de Transvaalbuurt had ze al.’ De meesten van die Belgische vluchtelingen keerden binnen een jaar terug.
Einde aan Pinksterdrie
Verder maakte De Wit in 1902 een eind aan Pinksterdrie; vroeger een grote feestdag in veel plaatsen in Noord-Holland. Maar dat is volgens Jan Dijk niet echt een wapenfeit. Lees hierover op internet het leuke Pinksterblommen van Justus van Maurik. Mensen werden toenemend gewelddadig op die dag beu. Het was genoeg geweest. ‘Misschien had De Wit wel gelijk’, aldus Jan Dijk.
Goede herinneringen bewoners
Voor veel mensen die er niet woonden had de Linnaeusdwarsstraat geen goede naam. Lange tijd woonden er arme gezinnen. Bij het Geheugen van Oost valt overigens te lezen hoe fijn wonen het er was. Jan Dijk: ‘Bewoners hebben er heel goede herinneringen aan. Samen tv kijken bij de buren. De gemeentetrommelaar woonde er. In 1913, bij de Onafhankelijkheidsvieringen kreeg de straat landelijk de eerste prijs. Toen heette de Linnaeusdwarsstraat nog Ipsenstraat, genoemd naar Ipsen, ooit de bewoner van een mooi hoekhuis.vandaar. Ipsenstraat is verbasterd tot Hipsekrib, die ‘naam’ hoor je nog.’
Vrienden van Watergraafsmeer is al doende, het graf van burgemeester de Wit op De Nieuwe Ooster te laten restaureren.
Doodlopende straat
Maar buitenstaanders kwamen er doorgaans niet in de Linnaeusdwarsstraat. Bovendien is het geen dwarsstraat: hij loopt dood tegen het hogere talud van de Linnaeusparkweg. Pas sinds de jaren 70 is daar een trappetje. Het was een privé-initiatief. ‘Moet er niet eens een echte trap komen?, vraagt Jan Dijk zich af.
Burgemeester de Witpad
‘Linnaeus komt hier als straatnaam al vaak genoeg voor’, stelt Jan Dijk vast. ‘Een andere naam lijkt mij, als buitenstaander, en als kind overbuurman van de entree, sowieso gewenst. Het is ook nog het oudste straatje van de buurt. Alle reden om het naar iemand uit een verder verleden te vernoemen. Burgemeester de Wit komt wat mij betreft als eerste in aanmerking. De burgemeesterswoning was vlakbij. Op de Middenweg 63. We hebben in Amsterdam al de De Wittenstraat en de Witte de Withstraat (hoe lang die laatste nog?). Dan is de naam Burgemeester de Witpad verkieslijk. Direct naast het Linnaeuspad. Een volwassen naam voor een volwassen straat.’
Andere burgemeester
De Wit zou niet de eerste burgemeester zijn die een straatnaam naar zich vernoemd krijgt. Van Medenbach Wakker ging hem voor. Die was burgemeester tot 1817 van de gecombineerde gemeente Diemen-Watergraafsmeer. Die maar kort bestaan heeft. Daarna was hij tot 1853 burgemeester van Gemeente Watergraafsmeer en van Gemeente Diemen; het waren inmiddels aparte gemeenten geworden. (Je zou kunnen spreken van een personele unie!) Van hem zijn geen wapenfeiten bekend. De Wakkerstraat is naar hem vernoemd. Hij heeft daar ergens in die buurt gewoond. In Diemen is zelfs een plein naar hem vernoemd. Het Van Medenbach Wakkerplein. Jan Dijk: ‘Is een pad dan te veel gevraagd voor Burgemeester de Wit?’
Heel goed idee. Ook omdat al die Linnaeussen op verschillende plekken behoorlijk verwarrend zijn.
Maar mocht Carl Linnaeus zelf er toch bezwaar tegen hebben, dan bied ik (als bewoner) de Mr. P.N. Arntzeniusweg aan. Als die de “De Witweg” genoemd kan worden, dan scheelt dat per jaar vele uren ellende aan de telefoon en in tomtom.
Ik heb ook in de Mr P.N.Arntzeniusstraat gewoond. Hij was een moeilijk leesbaar dichter uit het eind van de 18e eeuw, had een functie in de Gemeente Watergraafsmeer en had een mooi huis naast de roemruchte Maliebaan die lag ongeveer waar nu de Saltetstraat ligt. Zijn grootste wapenfeit is het gedicht bij de eerste steenlegging van het Rechthuis. Is Johan Cruyffstraat een idee?
Naar aanleiding van het artikel van Jan Dijk pleit voor nieuwe naam Linnaeusdwarsstraat heb ik een opmerking of eerder een vragende opmerking.
In het artikel heeft Dijk het over het Amsteldorp en de Wetbuurt en dat Christiaan de Wetstraat daar en van de straten van was.
Bij mijn weten ligt het Amsteldorp bij het Amstelstation tussen Weespertrekvaart en de Gooiseweg.
De buurt met straten Reaumur-, Torricelli-, Fahrenheit-, Von Guericke-, Von Liebig (namen van o.a. natuur-scheikundigen) werd vanwege die namen de wetbuurt genoemd. Ik ben daar geboren en getogen en weet niet beter.
Maar misschien is die mondelinge overdracht wel verkeerd.
Met vriendelijke groet
I.I. Parrée
Nee, dn naam de Wetbuurt is ontstaan vanwege de Christiaan de Wetstraat. Er is geen Wet van Fahrenheit of van wie dan ook. Dat hij aanvankelijk vernoemd was naar De Wit heb ik ook maar van iemand die het meende te weten. En het is vreemd, om een buurt te noemen naar een willekeurige straatnaam.
Beste Jan Dijk we hebben al een Witte de Withstraat ,Witte de Withplein en een De Witte Kade, dus dit kan dus eigenlijk niet ook al vanwege spanningen onder delen van de bevolking , De Zwarte steeg zou b,v. weer wel kunnen, kasper oud chef kok van De Meerhoek restaurant voor ouderen .waar u bestuurslid was .
mooi geschreven Jan Dijk
Wij, bewoners van de Linnaeusdwarsstraat zijn tegen de naamsverandering. Waarom een al zo lang bestaande naam veranderen. De Linnaeusdwarsstraat is één van het oudste, nog bestaande straatjes, in de Watergraafsmeer. Ooit waren hier rozentuinen dus de naam Linnaeus is indertijd goed gekozen. Veel oud bewoners komen langs in de straat om aan kinderen en kleinkinderen te laten zien hoe zij ooit in de Linnaeusdwarsstraat gewoond hebben. Een naamsverandering omdat de Tom Tom verwarrend is? Meestal komt dit omdat zij niet weten hoe je Linnaeus schrijft. Leren zij ook nog iets.
Ans, al heel lang bewoonster van de Linnaeusdwarsstraat.
Beste Ans,
Met de TomTom heeft mijn idee niets te maken. Lastig is mijn naamsvoorstel misschien ook wel.
Alleen dit. De naam Linnaeus was allang gangbaar in de buurt toen men de bestaande dwarsstraat ook al naar hem ging vernoemen. Origineel was hij dus niet.
Ik kijk gewoon of er andere geluiden komen, misschien wel van steun. Zo niet, dan gaat het idee gewoon de ijskast in. En blijft het een originele suggestie. De hoofdzaak is voor mij: een volwassen naam voor een volwassen straat. Vele andere namen zijn trouwens denkbaar. En het zijn nu eenmaal bijna altijd anderen die een naamsverandering voorstellen – en soms realiseren.
Hoe zou de eerdere naamsverandering van Ipsenstraat naar Linn. dwarsstraat zijn overgekomen?
Ik kom ineens weer op deze site terecht en lees dus nu pas de toelichting van Jan Dijk van 28 mei 2018 waarin hij aangeeft dat er geen wet is van Fahrenheit of van wie dan ook. Echter, er is wel een wet van Torricelli: De wet van Torricelli is een wet uit de vloeistofdynamica, genoemd naar Evangelista Torricelli.
De wet van Torricelli is een wet uit de vloeistofdynamica, genoemd naar Evangelista Torricelli. Wanneer in een reservoir onder invloed van de zwaartekracht vloeistof uit een lager gelegen opening stroomt, dan is volgens deze wet de uitstroomsnelheid waarmee de vloeistof uit die opening stroomt, evenredig met de vierkantswortel uit het verval. De wet kan afgeleid worden uit de wet van Bernoulli en zegt formeel:
Torricelli ontdekte deze wetmatigheid, niet in deze vorm, in 1643. Merk wel op dat deze wetmatigheid enkel waar is als het vat open is en als de oppervlakte van de opening onderaan het vat veel kleiner is dan het bovenoppervlak van het vat, zodat de snelheid aan het oppervlak gelijk aan nul mag gesteld worden (cf. stationaire stromin).
De andere persoonsnamen zijn onderzoekers/uitvinders etc. in het gebied van wetmatigheden in metafysica, natuur- en scheikunde. Wellicht zijn in deze buurt vernoemd vanwege het feit dat Torricelli dan omringd is door “vakbroeders”?
Ik ben benieuwd naar andere reacties