‘Uitvaartondernemingen zijn steeds meer in het nieuws. Soms door de manier van reclame maken. Yarden bijvoorbeeld, laat vooral bekende Nederlanders zoals Adelheid Roosen of Ali B hun verhaal vertellen en Monuta probeert een snaar te raken door persoonlijke verhalen van gewone mensen.’ Judit Meijer gaf tijdens de open Coffee Oost een kijkje in het ondernemerschap van uitvaartbegeleider.
Judith Meijer pitchte tijdens de Open Coffee Oost van 19 december. Voor de bezoekers van Open Coffee Oost die niet in de gelegenheid waren te komen, lees je hier de volledige presentatie.
‘De grote uitvaartondernemingen proberen hiermee de dood bespreekbaar te maken, een taboe te doorbreken en te vertellen dat een uitvaart niet meer iets is van mannen in donkere pakken (zwarte kraaien) en dat de periode rondom het sterven en een uitvaart vooral bijzonder is. Tegelijkertijd komt er in het nieuws dat een man als Henry Keizer zichzelf verrijkt heeft bij de overname van een bedrijf, iemand als Harry Mens een eigen crematorium laat bouwen of dat nabestaanden onduidelijke rekeningen krijgen voor het verblijf in een mortuarium’
‘Kortom er blijft een zweem om uitvaartbedrijven heen hangen, dat het goed verdienen is in de uitvaart. Dat is ook de reden dat er sinds een paar jaar zogenaamde budget-uitvaartbedrijven van de grond zijn gekomen. Zij bieden een zeer kale uitvaart aan waarbij in de basisprijs alles online geregeld wordt, men geen zeggenschap heeft over het soort uitvaartkist en er geen afscheidsdienst is, geen kaarten en geen keuze in bijvoorbeeld het crematorium. Dat kan natuurlijk wel anders, maar dan komen er net zo goed meerkosten bij, waardoor de uiteindelijke kosten vergelijkbaar zijn met andere ondernemingen. Zij ondernemen met een eigen uitvaartcentrum aan de rand van de stad en combineren zo veel mogelijk ritten van verschillende overledenen met elkaar. In hun marketingstrategie gebruiken zij vooral het woord goedkoop.’
Andere soorten uitvaarten door andere religies en levenswijzen
‘De omslag is een weerslag van de ontwikkelingen in de maatschappij: het wegvallen van de zuilen, de toenemende mondigheid van mensen, maar ook doordat er vraag kwam naar andere soorten uitvaarten door andere religies en levenswijzen.’
‘Sinds 1996 is het beroep van uitvaartondernemer vrij, en was de weg vrij om als kleine, zelfstandige uitvaartonderneming – zogenoemde eenpitters – te beginnen. Meteen in de beginjaren vormden deze kleine ondernemingen een luis in de pels van de grote ondernemingen, door hun manier van werken die persoonlijker was en doordat zij meer keuzevrijheid aanboden. Nu proberen grote ondernemingen veel van hun werkwijzen over te nemen.’
Maar er zijn nog steeds een verschillen tussen grote en kleine ondernemingen. Kleine ondernemingen nemen vaak meer tijd om een uitvaart te organiseren, hebben vaker persoonlijk contact met de nabestaanden en kennen geen druk van hun baas om zo veel mogelijk om te zetten om zo een bonus in de wacht te slepen.
De bonus van een eigen onderneming is dat je je eigen manier van werken kiest en dat dát je reclame is.’
‘Om een beetje redelijk inkomen te hebben, is het begeleiden van 20 tot 30 uitvaarten per jaar nodig. Voor het starten van een eigen uitvaartonderneming is een investering van 5 tot 10 duizend euro nodig. Daarnaast moet je enkele duizenden euro’s als reserve hebben, omdat je de rekeningen van een uitvaart meestal moet voorschieten. Al met al, toch niet een onderneming die je zo maar begint.’
Het werken in de uitvaart-branche is ontdekt
‘Niet alleen het aantal kleine ondernemingen is de laatste jaren enorm gestegen, maar zijn er ook ontzettend veel toeleveranciers. Daar moet je als ondernemer keuzes in maken en tegelijkertijd open staan voor ideeën van nabestaanden.’
‘Veel kleine ondernemingen werken transparant. Dat wil zeggen dat de rekeningen die zij ontvangen bij de eindfactuur worden bijgevoegd en 1-op-1 worden doorberekend aan de opdrachtgever en berekenen vaak geen of een kleinere marge dan grote ondernemingen op producten. Ikzelf heb gekozen om helemaal zonder provisie te werken en inderdaad de facturen bij te voegen.’
‘Veel ondernemers hebben voor het vak gekozen omdat ze slechte ervaring hebben met grote ondernemingen. Of ze bedachten bij een uitvaart van een familielid, dat dit wel een heel mooi vak is. Dat het een mooi en bijzonder vak is, is ook mijn insteek. Dat kwam niet door andere uitvaarten die ik persoonlijk heb meegemaakt, maar door toevallige ontmoetingen met mensen die in het uitvaartvak werkten. Nu ik weet wat er allemaal mogelijk is bij een uitvaart, ben ik inderdaad verbaasd dat er heel veel niet werd en wordt verteld over de mogelijkheden bij het organiseren van een uitvaart.’
Overledenen-verzorging sprak me vanaf het eerste moment erg aan
‘Ik heb in 2015 de opleiding tot uitvaartbegeleider gevolgd, maar heb ervoor gekozen om mij te specialiseren en meer ervaring op te doen in de laatste verzorging. Veel ondernemers besteden dit uit, maar mij sprak de overledenenverzorging vanaf het eerste moment erg aan’
‘Ik heb het laatste 1,5 jaar als zzp’er gewerkt in mortuaria van verschillende ziekenhuizen. Hierdoor heb ik een inkijkje gekregen in de verschillende werkwijzen van ziekenhuizen, en allerlei soorten verzorgingen uitgevoerd. Zonder nabestaanden, met nabestaanden, mensen die op alle mogelijke manieren en door allerlei oorzaken zijn overleden.’
‘Sinds eind dit jaar ben ik een eigen uitvaartonderneming gestart – Atente genaamd’
‘Als uitvaartbegeleider voer ik in principe zelf de laatste verzorging – met of zonder nabestaanden – uit. Een eigen onderneming betekent ook samenwerken met of diensten inhuren van andere organisaties – soms ook met of van grotere ondernemingen.
Een uitvaart bestaat uit veel facetten.’
‘Wat dachten jullie van een ritueel begeleider, een dominee of een priester, een fotograaf of filmer, muzikanten, attributen voor rituelen, dragers of fabrikanten voor uitvaartkisten fabrikanten, drukkers voor kaarten of andere locaties dan aula’s.
Wettelijke afspraken zijn ook aan veranderingen onderhevig geweest in de loop der tijd.’
Minder verplichtingen, meer mogelijkheden
‘Zo is het sinds 2013 toegestaan (door het zogenoemde lijkomhulselbesluit) om de overledene niet in een uitvaartkist te plaatsen, maar op een baar, en in een waden te hullen. Sinds 1991 is een lijkwagen ook niet meer verplicht en is het vervoer in allerlei soorten en maten mogelijk. Daarnaast zijn er verzorgers voor specifieke behandelingen, denk aan een reconstructie na een ongeval of thanatopraxie, dat is een lichte balseming. Dit laatste is sinds 2010 toegestaan’
‘Zoals gezegd: een uitvaart bestaat uit veel facetten. Het is een prachtig vak en het blijft bijzonder dat je ruim een week deel uitmaakt van een familie, een gezin of een vriendenkring en al hun emoties. Je voelt mee met hun verdriet, woede of onmacht, al is het niet jouw verdriet, woede of onmacht.’
Meer informatie en het wensenboekje van Atente is te downloaden op mijn site atente.nl
Interessant om hier wat meer te weten te komen over de uitvaartsector. Ook geloof ik dat in de toekomst meer ondernemingen zich richten op persoonlijke en op maat gemaakte uitvaarten. Trends blijven voor deze branche ook belangrijk.
Wat mooi om te lezen dat ze een kijkje heeft gegeven in het ondernemerschap als uitvaartbegeleider. Ik geloof dat velen dit een interessant onderwerp vinden, maar er wellicht niet zo veel over kunnen vinden. Er zou meer aandacht aan dit soort beroepen moeten worden gegeven.