25 ‘Wat een heerlijke tijdverspilling was mijn zoektocht tot nu toe geweest!’ Aldus de verteller tegen het einde van het boek. Bijna had ik mijn potloodje gepakt, ‘verspilling’ doorgestreept en ‘verdrijf’ in de kantlijn gekrabbeld, want dat was het lezen geweest: een heerlijk tijdverdrijf.
De hoofdpersoon uit Zwart licht krijgt een baantje op het taxatiebureau van de Banco Ciudad. Daar moet ze werken voor ene Enriqueta Macedo, als slavin, zoals ze zelf zegt. De verteller werkt hard, zuigt alles op, aanbidt Enriqueta. Zij is dan ook een grootheid binnen de wereld: zij beschikt over de waarde en echtheid van schilderijen die op de markt zijn, als belegging of onderpand. Haar goedkeuring is letterlijk goud waard.
Na een jaar raakt de verteller betrokken bij de bende van weemoedige vervalsers, een Robin Hood-achtig clubje dat echtheidscertificaten regelt voor vervalsingen en zo rijke mensen geld uit de zak klopt en arme kunstenaars de winter door helpt. Een van de beste vervalsers is La Negra (haar specialiteit is het werk van Mariette Lydis), en uiteindelijk gaat de verteller naar haar op zoek.
Wat volgt is een bont verslag van een zoektocht, inclusief interviews, teksten uit een veilingcatalogus, rechtbankverslagen. Steeds stuitte ik op heerlijke zinnetjes, sterke vergelijkingen, helder mijmerende overpeinzingen (‘…in feite had ik helemaal niets gedaan, wat als levenshouding te bekritiseren valt maar niet strafbaar is.’), ik noemde het al elders: een boek als een confettikanon, maar dan zonder stofzuiger.
Gaínza is een geweldige schrijver, haar vorige boek – Oogzenuw – is essayistischer van opzet, maar handelde ook over kunst en de kunstwereld. Bij het lezen van dat boek zat ik steeds te googelen en zocht ik plaatjes van de kunstwerken waarover ze schreef. Nu heb ik bewust niks nagezocht, niet gekeken of Lydis echt heeft bestaan, of er meer bekend is over La Negra. Het werk van Gaínza heeft geen echtheidscertificaat nodig.
_____
Zwart licht is geschreven door María Gainza
vertaald door Trijne Vermunt
verschenen bij uitgeverij Podium
Edith Vroon is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
