De wortel wordt wel de ginseng voor de arme mens genoemd. Ginseng is een wortel met eigenschappen die het hormoonsysteem verbetert en waarvan wordt gezegd dat het het leven kan verlengen. Maar Ginseng is duur. Die positieve eigenschappen gelden ook voor de wortel, want deze bevat meer dan 490 bio-actieve stoffen.
Door Nick Heising
Bio-actieve stoffen zijn van planten, of vruchten, afkomstig chemische verbindingen. Beta-caroteen is een van de meest bekende antioxidanten in de wortel, het helpt het immuunsysteem te versterken en kankercellen in het lichaam te vernietigen. Het verhoogt vetverbranding, en beschermt de cellen tegen vrije radicalen.
Antioxidanten
Er is bewijs dat beta-caroteen in combinatie met selenium, vitamine C en vitamine E de effecten van slechte cholesterol te niet doet. Al deze stoffen zijn krachtige antioxidanten die het lichaam helpen de afbraak van cellen in het lichaam tegen te gaan. Een wortel bevat calcium, kalium, vitamine B en C. Calcium is niet alleen belangrijk voor de botten maar speelt een belangrijke rol in het zenuwstelsel en de spieren. Kalium bevordert regelmatige hartslag. Vitamine B verbetert de stofwisseling. Vitamine C beschermt de cellen tegen vrije radicalen en versterkt de wanden van bloedvaten.
Vitamine A in de wortel is van belang in het gezichtsvermogen, een tekort aan vitamine A zal leiden tot nachtblindheid. Het verbetert ook hoesten en hoge bloeddruk. Genoeg blootstelling aan de zon elke dag helpt vitamine A om het effect van de vitamine te vergroten. Wortelen bezitten sterke antiseptische( ontsmettende) eigenschappen, die gebruikt kunnen worden als laxeermiddel, of als vermicide (worm verdrijvend), en als kompres voor de behandeling van leveraandoeningen. Wortelen bevatten ook cholesterolverlagende pectine.
Kanker
Je moeder zal je verteld hebben dat wortelen goed zijn voor je ogen die daardoor scherper kunnen zien, maar dat is niet de enige kracht van de wortelen. Wortelen bevatten veel bèta-caroteen, dat kan bijdragen tot het verminderen van een breed scala aan vormen van kanker zoals long-, mond, keel, maag, darmen, blaas, prostaat-en borstkanker. Toen daarmee geëxperimenteerd werd in onderzoeken met chemisch gemaakte, enkelvoudige betacaroteen, bleek dat deze stof ook een averechts effect kan hebben. Dat ligt niet aan de betacaroteen maar laat zien dat veel stoffen alleen een positief effect hebben in hun natuurlijke vorm, wanneer ze verbonden zijn met vele andere stoffen zoals in de plant en dan totaal anders uitwerken (wanneer het chemisch nagemaakt wordt) en als enkelvoudige stof toegediend wordt.
Een belangrijk stof in de wortel genaamd falcarinol vermindert het risico op kanker volgens onderzoekers van de Deense Instituut voor Landbouwwetenschappen (DIAS). Kirsten Brandt, hoofd van de researchafdeling, toont in onderzoek aan dat geïsoleerde kankercellen groeien langzamer bij blootstelling aan falcarinol. Deze stof is een polyacethylen, oplosbaar in water en daarom gaat er iets van de falcarinol verloren tijdens het koken, maar niet alles. In verdere experimenten werd vastgesteld dat wanneer wortelen gekookt of gestoomd worden, het verlies ca. 30 procent bedraagt(er is nog 70 procent in de wortel). Het verlies is groter wanneer ze in kleine stukjes gesneden wordt voor het koken,dan gaat meer 60% verloren. 40 procent blijft dan behouden in de wortels.
Maar wanneer ze gekookt worden dan zijn de wortelen gemakkelijker te verteren, en dan is het weer waarschijnlijk dat er dan meer van de falcarinol opgenomen wordt. Hierdoor is het niet mogelijk om te zeggen of gekookt beter of slechter is dan rauwe wortel, omdat een grotere opname is van deze stof uit de gekookte wortel. Dus simpel je kunt ze zowel rauw als gekookt eten en beide zijn even gezond. Het beste is natuurlijk wel om de wortel niet helemaal kapot te koken.
Volgens Zweedse onderzoekers, kan het eten van veel wortelen ook het risico op longkanker verlagen. Uit een recente studie bleek dat niet-rokers hun risico op longkanker verder verlagen door het eten van veel groenten en fruit. Niet-rokers die veel groente aten verlagen hun risico met ongeveer 30 procent. Maar de echte wondergroente lijkt wortelen te zijn.
Vitamine A
Vitamine A helpt de normale cel reproductie( het lichaam wordt 1 x per jaar ongeveer geheel vernieuwd, darmcellen worden elke 5 uur vervangen, botcellen 1x per jaar). Wortelen zijn een waardevolle bron van een breed scala van stoffen carotenoïden genoemd met exotische namen als cryptoxanthine en zeaxanthine. Carotenoïden bieden vele voordelen voor de gezondheid, met inbegrip van bescherming tegen de schade door vrije radicalen die de ( mede)oorzaak zijn van kanker. Antioxidanten helpen blaaskanker, strottenhoofd, slokdarm, maag, colon /rectum en prostaatkanker bestrijden. Beta-caroteen is een anti-oxidant vitamine. Andere stoffen in wortelen die belangrijk zijn voor de gezondheid, zijn de fytochemicaliën. Deze stoffen beschermen cellen tegen beschadigingen door chemische stoffen en vrije radicalen.
Artsen aan de UT Southwestern Medical Center in Dallas zeggen dat het beste wat je kunt doen om uw risico te verlagen voor longkanker en hart en vaatziekten, is niet te roken. Maar behalve dat is de belangrijkste bescherming, het eten van groenten en fruit waardoor je het risico sterk kunt verlagen. Omdat de bestanddelen van wortelen niet alleen een preventie tegen kanker leveren maar ook tegen, diabetes, jicht en dyspepsie, zelfs hart en vaatziekten.
Betacaroteen wordt door het lichaam omgezet in vitamine A. Teveel vitamine A kan schadelijk zijn, maar voor betacaroteen geldt dat niet. Het lichaam zal bètacaroteen om te zetten in vitamine A wanneer het dat nodig heeft. Het overige betacaroteen versterkt het immuunsysteem en is een krachtige antioxidant. Antioxidanten voorkomen dat vrije radicalen schade aan cellen, weefsels en het vet in ons bloed veroorzaken dat kan leiden tot verstopte slagaders en hart-en vaatziekten.
Een Zweeds onderzoek toont aan dat mensen die caroteen-rijke voedingsmiddelen eten een lager risico op kanker, hart-en vaatziekten en artritis hebben. Er is onderzoek gedaan bij vrouwen van 50 jaar en ouder, degenen die een halve wortel per dag aten, hadden een 66% lager risico op borstkanker in vergelijking met vrouwen geen betacaroteen binnenkregen. Andere onderzoeken tonen aan dat een lycopeen-rijk( een andere caroteen in tomaten) dieet beschermt tegen prostaatkanker bij mannen. En onderzoek toont ook aan luteïne en zeaxanthine, als anti-oxidanten, de ogen te beschermen tegen maculaire degeneratie( staar), een veel voorkomende vorm van blindheid bij ouderen.
Experimenten in China hebben aangetoond dat het eten van licht gekookte wortelen is veel gunstiger dan het eten van rauwe wortelen, die de oude wijsheid in de traditionele Chinese geneeskunde bevestigt. Traditionele Chinese geneeskunde beoefenaars hebben altijd aanbevolen dat hun patiënten licht gekookte wortelen eten om de beste opname van voedingsstoffen te krijgen.
Verbeter je gezichtsvermogen.
Zowel van vitamine A als van beta-caroteen is bekend dat ze het risico op een oogziekte verminderen. Wanneer je wortelen eet, wordt de beta-caroteen omgezet in retinol of vitamine A. Een tekort aan deze voedingsstof zorgt voor verminderd zicht bij weinig licht. Vitamine A is essentieel voor de vorming van de chemische retinal, wat is noodzakelijk voor het gezichtsvermogen.
Het netvlies is het lichtgevoelige deel van het oog dat de staafjes en kegeltjes bevat, de enzymen in deze staafjes en kegeltjes absorberen licht. Deze enzymen zorgen ervoor dat wanneer je in een verduisterde ruimte hebt komt van uit heldere licht, je ogen in staat zijn zich aan te passen.Te weinig vitamine A zorgt dan voor een probleem bij deze aanpassing.
Je ziet hoeveel belangrijke gezondheidseffecten wortelen hebben in het lichaam. Meer reden zeker, in deze donkere tijden, om vaker wortelen te eten. Maak stamppot, of maak een mengel van wortel en ui gebakken in de pan. Wortelen lenen zich ook prima om sap van te maken, eventueel samen met gember en appel. Je kunt dan de pulp als groente door de rijst gebruiken voor een perfect gezonde maaltijd.
Meert weten over gezond eten? Klik op de tag.
