De Luca school aan het Javaplantsoen is een praktijkschool met veel aandacht voor de individuele leerling van 14-20 jaar. Het onderwijs is niet zozeer gericht op het behalen van diploma’s en certificaten maar op zelfstandigheid. Mentor Frank de Groot werkte dit jaar met een groep migranten leerlingen waarvan 20 procent vluchteling.
Door Wil Merkies | Foto Dineke Rizzoli
Het werken met jongeren uit zeven verschillende landen waaronder Afghanistan, Egypte Ivoorkust, Marokko en Syrië is een avontuur. Tenminste, dat vond ik na de schrijfworkshops die ik gaf op de Luca Praktijkschool. De Groot reageert bescheiden als ik hem een compliment geef voor het spreek- en schrijfniveau dat zijn leerlingen in twee jaar hebben bereikt. Hij benadrukt dat hij geniet van zijn werk en het zo leuk vindt omdat de jongens en meisjes leergierig zijn en vol grappen zitten. ‘Nederlands is hun tweede taal. Vanaf dag een dat ze hier binnenkomen werken we aan de taal met speciale technieken.’
De Groot had er geen moeite mee om zijn vakantie te onderbreken voor het gesprek in het nieuwe zelfbedieningsrestaurant Spirit op de hoek van de Czaar Peterstraat. Hij verontschuldigt zich: ‘Ik was wel moeilijk te bereiken omdat ik in de zomer veel in mijn volkstuin ben’. Na een slok koffie vertelt hij dat hij zijn groep in het volkstuincomplex liet spitten, knotten en snoeien. ‘Ze vonden het helemaal niks en veel te zwaar werk’. De Groot lacht uitbundig zoals vaak in dit gesprek als het over zijn leerlingen gaat. ‘Ik heb in het verleden regelmatig met reguliere groepen in de tuin gewerkt. Op de laatste schooldag ging ik dan een ijsje met ze eten. Ik vind het heel leuk en ook speciaal om met deze jongeren te werken.’
Dit jaar ging hij op de laatste schooldag met hen op de fiets naar het Muiderslot. ‘Ze moesten vier kilometer fietsen. Ik heb ze flink afgeragd, maar ze vonden het hartstikke leuk.’ Fotografe Dineke Rizzoli onderbreekt hem. ‘Ik was daar toevallig die dag en wist niet wat ik zag. Jij met de hele groep op de fiets. Ik baal nog steeds dat ik mijn fototoestel was vergeten, dan had ik daar prachtige foto’s kunnen maken.’ De Groot: ‘De fietstocht was het afscheid van de groep.’
Wat gaan ze nu doen?
De Groot: ‘Dat is heel divers en afhankelijk van hun leeftijd. Ze gaan aan het werk als monteur, in de supermarkt, detailhandel, of naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).
Zitten er in de groep leerlingen met een trauma?
De Groot knikt. ‘Er zijn kinderen van wie de ouders en familie zijn verdwenen. Ze praten er niet over maar ze hebben gelukkig onderling goed contact met elkaar. Soms hebben ze het over persoonlijke dingen in het klaslokaal. Maar het zijn in de eerste plaats pubers die gewoon in het hier en nu moeten leven emaar er is bij ons op school gelukkig veel begeleiding omheen. Wij observeren en signaleren bijvoorbeeld over woonsituaties. Hun problemen zijn groter dan bij Nederlandse kinderen, er is onvermoede ellende.’
Zijn er spijbelaars in de groep?
De Groot: ‘Ja, als dat gebeurt bellen we ze thuis op en dan komen ze wel. Ze vinden het hier leuk omdat ze thuis soms in een kleine flat met negen anderen wonen. Vakantie vinden ze helemaal niet leuk. Ze delen veel met elkaar: ze zijn sociaal, minder egoïstisch en ook minder passief dan leeftijdgenoten op andere scholen. Het is mijn taak om ze te laten zien hoe de maatschappij in elkaar zit.
Voor stagebegeleiding moeten ze woensdagochtend een half jaar lang om 7.00 uur naar wat wij noemen ‘de ontbijtshow’ in de Stay Okay in Oost. Om half 8 beginnen ze in de spoelkeuken en dan tot 10.00 uur de lunch voorbereiden. We gaan heel vrij met elkaar om en bespreken veel onderwerpen zoals gezondheid, seks, wonen, geld, democratie. Voor het thema geld moesten ze geld verdienen voor een goed doel. Ze regelden en bedachten zelf om bloemen te verkopen. Via bijbaantjes kwamen ze aan geld en schoten elkaar dat voor. Een andere groep ging bij ouderen in de buurt het balkon schoonmaken.’
De Groot ging ook met zijn leerlingen naar het Koninklijk Paleis, Rijksmuseum, Van Gogh Museum en naar een lunchconcert in het Concertgebouw. De Groot lacht: ‘Ik was ook met ze in de Condomerie aan de Nes. Naast alle smaken gingen ze onderzoeken of er tussen de condooms een patatje oorlog zat. Een leerling zei voor de grap dat hij later porno acteur wilde worden. Het is een hechte en vooruitstrevende groep die ook buiten de school contact met elkaar heeft.’
Is seks geen beladen onderwerp voor ze?
‘Welnee, ze hebben toch allemaal internet. Maar de jongens praten makkelijker over seks dan de meisjes. Ook over bijvoorbeeld homo zijn. De meisjes hebben nog met andere dingen te maken natuurlijk. Een van de meisjes zei ‘mijn ouders zouden me doodmaken als ik zwanger was.’’
Een keer per jaar ga ik meveertien leerlingen van de school twee dagen naar Frankrijk. Soms durven ze niet mee en dan bellen we de ouders. Uiteindelijk stappen ze allemaal in de trein.
