Basisschool De Kaap in de Christiaan de Wetstraat (Transvaalbuurt) wordt verbouwd. De indeling van het ongeveer 100 jaar oude schoolgebouw past niet in het nieuwe concept van de alles-in-één school die naast basisonderwijs ook kinderopvang biedt.
Door Kirsten de Wit | Beeld Hans van den Bosch
De monumentale gevel die blijft staan, wordt nu gestut met een indrukwekkende stellage. Daarachter wordt een nieuw gebouw neer gezet, met hier en daar details die verwijzen naar de originele Amsterdamse school-architectuur van het gebouw. Een mooi moment om eens stil te staan bij de historie van het gebouw en de buurt.
Een buurt waarin het welzijn van de arbeiders voorop stond |
Amsterdamse School
Basisschool De Kaap heette oorspronkelijk de Christiaan de Wetschool. Het gebouw is ontworpen door architect Allard Remco Hulshoff. Het linkerdeel is opgeleverd in 1916, de rechterkant in 1922. De Amsterdamse School is een architectuurstijl die rond 1910 zijn intrede deed en tot 1934 is toegepast. Ook in het schoolgebouw van de vroegere Christiaan de Wetschool zie je elementen van deze stijl terug. De Amsterdamse school wordt gekenmerkt door monumentale, afwisselende muren met welvingen, uitstekende torentjes en bijzondere hoekpartijen met bijvoorbeeld kantelen of rondingen. Er is veel aandacht voor detail. Het metselwerk is meestal van baksteen, vaak afgewisseld met elementen van natuursteen, ijzeren smeedwerk, huisnummerplaten met sierlijke typografie en gebeeldhouwde decoraties. De stijl is een reactie op de meer rationele bouwstijl van architect Berlage, zoals de Beurs van Berlage. Opvallend want het was juist Berlage die het stratenplan voor de Transvaalbuurt ontwierp. Beiden wilden een buurt waarin het welzijn van de arbeiders voorop stond. Geen rechte, eentonige huizen en straten dus!
Architectuur
Architect Hulshoff, die vanaf 1915 directeur was van de afdeling Gebouwen bij de Dienst Publieke Werken van de gemeente Amsterdam was een groot voorstander van beeldhouwwerk in gebouwen. Het was dan ook op zijn initiatief dat Hildo Krop tot stadsbeeldhouwer van Amsterdam werd benoemd. Voor het schoolgebouw aan de Christiaan de Wetstraat heeft Krop vijf beeldhouwwerken ontworpen. Boven de linkerdeuren een Transvaalse boer op een paard. Dit was het eerste beeldhouwwerk dat Hildo Krop maakte voor de gemeente Amsterdam. Boven de rechterdeuren links een steenbok en vos en rechts een vos en raaf. Verderop aan de gevel zijn nog een vos en leeuw en een zittende vos te zien. Boven de deuren zijn in 1994 twee reliëfs van glas en metaal aangebracht. Ze zijn ontworpen door Winfred Evers, die vooral bekend is als fotograaf. Het reliëf boven de ingang van Christiaan de Wetstraat 21 stelt een schip met volle zeilen voor. Een verwijzing naar de V.O.C. (Verenigde Oostindische Compagnie) die met haar schepen langs de bevoorradingspost in De Kaap voer. Het reliëf boven de ingang van nummer 23 laat boeken, geometrische driehoeken, vogels, takken en bladeren zien. Deels dus een verwijzing naar de functie van het gebouw als school.
Het project
In de jaren ’90 is de gevel gerenoveerd. Hierbij zijn veel originele details verdwenen. Duidelijk is dat er toen voor de linkervleugel een iets andere kleur steen is gebruikt. Onlangs is dit deel van de gevel gesloopt. Zo kunnen de sloop- en bouwmachines het terrein op. Het gesloopte deel van de gevel zal uiteindelijk weer volgens het oorspronkelijke ontwerp worden opgebouwd, waarbij de originele details worden terug gebracht. Op de begane grond komen een ontmoetingsruimte, een ruimte voor de conciërge en vier groepsruimten voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Op de eerste en tweede verdieping komen negen lokalen voor kinderen van 4 tot 13 jaar. Op de tweede verdieping komt ook nog een sportzaal. Als alles volgens plan verloopt is de verbouwing in het najaar van 2017 klaar.
