Eind vorig jaar heeft het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam de knoop doorgehakt en de definitieve gunning verleend voor de bouw van gebouw ‘ASP942’ op het Science Park aan Benthem Crouwel Architects. Zij presenteerden met hun Voorlopige Ontwerp (VO) een ontwerpvisie die het beste past bij de ambities van de universiteit.
Eelco Hiemstra
De Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de UvA heeft de afgelopen jaren een sterke groei meegemaakt. Toen de FNWI zich in 2007 op het Science Park vestigde vonden de 2.465 studenten gemeenschappelijk onderdak in het faculteitsgebouw ASP904. Ruim een decennium later telt de faculteit 6.325 studenten en zijn deze vanwege ruimtegebrek verdeeld over verschillende locaties. Het zijn vaak tijdelijke oplossingen. Aangezien de verwachting is dat de FNWI de komende jaren nog verder groeit, wordt er naast het huidige gebouw een nieuw gebouw gerealiseerd dat voorlopig de werktitel ASP942 heeft gekregen.
Co-creatie als rode draad in het ontwerp
Het nieuwe gebouw is een structurele oplossing voor het ontstane ruimtegebrek bij de FNWI en zal onderdak bieden aan de medewerkers en studenten van het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language and Computation. Behalve voor wetenschap en onderwijs biedt ASP942 ruimte voor verregaande samenwerking met het bedrijfsleven. Deze zogenaamde co-creatie is de rode draad in het ontwerp van het nieuwe gebouw en heeft tot doel om onderzoekers, docenten, studenten en bedrijven samen te brengen op het gebied van informatiewetenschappen in het algemeen, en Kunstmatige Intelligentie in het bijzonder.
Werkbezoeken
Om inspiratie op te doen en te leren van andere co-creatie initiatieven, werden er werkbezoeken afgelegd, onder meer aan het Cambridge Innovation Center (CIC) in Rotterdam. Het CIC biedt flexibele kantoorruimte, co-working werkplekken, evenementenruimte en faciliteiten voor ondernemers, investeerders en gevestigde bedrijven. De beheerders van het CIC gaven inzicht in wat er nodig is voor het realiseren van daadwerkelijke co-creatie. Alles wat deze beheerders doen staat in het teken van het faciliteren van het creëren van een community. Die focus is terug te vinden in de flexibiliteit van het gebouw en de faciliteiten die door de verschillende gebruikersgroepen gedeeld worden: van postsortering en fitnessruimte tot aan secretariaat en een gezamenlijke online omgeving.
Bij alle werkbezoeken kwam het belang van geschikte ruimtes voor ontmoeting tussen de gebruikers van het gebouw sterk naar boven. Men leerde dat bedrijven die zich op dit soort locaties hebben gevestigd, veel gebruik maken van alle faciliteiten die worden geboden, zowel online als offline. Het geleerde is vertaald in de wens met ASP942 een community te creëren met verbinding tussen onderzoek, onderwijs, bedrijfsleven en maatschappij.
Ruimte voor ontmoeting en concentratie
Architect Joost Vos, partner bij Benthem Crouwel Architects, is verantwoordelijk voor het ontwerp van ASP942. Vos noemt het nieuwe gebouw een ontdekkingstocht. ‘Wensen en dromen van gebruikers vormen de basis van het ontwerp: een transparant gebouw, waar je op allerlei plekken iets nieuws kunt ontdekken en waar ruimte is voor ontmoeting én concentratie.’ Enkele in het oog springende wensen in het voorlopige ontwerp van het gebouw zijn de robolabs op de begane grond, een drone-kooi naast de entree en bomen in het atrium die tot de derde verdieping reiken.
ASP942 wordt een flexibel gebouw, de architect spreekt van een soort stellingkast die in overleg met de opdrachtgever en gebruiker op verschillende wijze kan worden ingevuld. Vloeren kunnen worden verschoven, open ruimtes kunnen worden dichtgemaakt en binnenwanden zijn verplaatsbaar.
Duurzaamheid en innovatie
Ook duurzaamheid en gezondheid zijn een integraal onderdeel van het ontwerp. In ASP942 vertaalt zich dat in verantwoord (her)gebruik van materialen, optimaal gebruik van daglicht, verregaande natuurlijke verwarming door de zon en energiebesparing door het gebruik van een WKO-installatie, een methode om energie in de vorm van warmte of koude in de bodem op te slaan.
Benthem Crouwel Architects zet de expertise van de toekomstige gebruikers in bij de invulling van het ontwerp van het nieuwe gebouw. In samenwerking met de wetenschappers wil men op een aantal punten pionieren. Zo wil men bijvoorbeeld onderzoeken of het mogelijk is om binnenwanden of zonwering uit eigen afval in 3D te printen. Daarmee wordt het ontwerp en de realisatie van het gebouw op zich ook al een product van co-creatie.
Een echte naam
Tot nu toe heeft het gebouw de werktitel ASP942 meegekregen, maar omdat het gebouw niet alleen onderwijs en onderzoek van de FNWI huisvest maar er samenwerking wordt gezocht met maatschappij en bedrijfsleven, is een ‘echte’ en herkenbare naam gewenst. Dit helpt bij het aantrekken van externe huurders en pr-doeleinden. Vanaf december zijn medewerkers in de gelegenheid gesteld namen aan te dragen voor het nieuwe gebouw. Na een juridische en bestuurlijke check van de UvA mogen in maart van dit jaar alle betrokkenen bij de FNWI een stem uitbrengen op hun voorkeur uit de goedgekeurde namen.
Oplevering september 2021
Nu de keus voor het VO is gemaakt, is de FNWI gestart met de voorbereiding van het aanbestedingstraject voor de interieurarchitect van het nieuwe gebouw. Eind april van dit jaar wordt bekend gemaakt welke interieurarchitect het ontwerp wordt gegund. Deze zal daarna in samenwerking met Benthem Crouwel Architects en de gebruikers een interieurontwerp opstellen. Daarmee wordt een volgende stap gezet in de richting van het Definitieve Ontwerp. Dit ontwerpproces duurt ongeveer een jaar. Deze zomer gaat de UvA de aanvraag voor de omgevingsvergunning indienen. De uiteindelijke oplevering van het gebouw staat gepland vanaf september 2021.
