Naar zijn zeggen is het pas de derde lezing in het schrijversbestaan van Pieter Waterdrinker. En de eerste keer dat hij een volle zaal toespreekt. De Linnaeus Boekhandel is woensdagavond 8 november uitverkocht.
Tekst Arie van Tol | Foto’s Jan Huiberts
Mensen uit de buurt en bekenden van de schrijver hebben zich verzameld om Pieter te horen vertellen over zijn nieuwste roman Tsjaikovskistraat 40. De al 28 jaar in Rusland wonende schrijver rijgt met het grootste gemak persoonlijke anekdotes, historische duidingen en schetsen van het hedendaagse Rusland aan elkaar.
Het is bijna op de dag af honderd jaar geleden dat Lenin de macht greep en de Russische Revolutie uitriep. Pieter herinnert ons er aan hoe beslissend die gebeurtenis is geweest, voor de wereld, voor de mensen in de twintigste eeuw en dus ook voor de meesten van ons hier. De wereld is immers decennialang beheerst door de tegenstelling kapitalisme – communisme.
De boeken van Pieter gaan allemaal over Rusland, maar ook allemaal over hemzelf. Sinds de ineenstorting van het Sovjetrijk eind tachtiger jaren volgt hij de ontwikkelingen van nabij, hij is er gaan wonen met zijn Russische vrouw. In zekere zin probeert hij met elk boek Rusland, de Russische mens, telkens beter te begrijpen. ‘Maar misschien moet de conclusie na Tsjaikovskistraat 40, zijn elfde boek, luiden dat Rusland met elk boek onbegrijpelijker voor me wordt.’
Sint-Petersburg is de stad waar Pieter woont. Bij hem om de hoek speelde zich 100 jaar geleden het begin van de Revolutie af. Poetin komt uit deze stad, de pracht en praal uit de tsaristische tijd is ongekend. ‘De westerse mens denkt er een grauw, destructieve sfeer aan te treffen, maar Rusland is evengoed modern en vooruitstrevend als soms ook ouderwets en achterlijk.’
De intense mediterrane sfeer in Rusland spreekt hem erg aan. Een verrassende karakterisering vind ik, iemand die nog nooit Rusland of een andere vroegere Sovjetstaat heeft bezocht. Iets minder vrijblijvende begrippen als gewelddadigheid en absurditeit zijn echter ook sterk verbonden aan de Russische ziel. Pieter lepelt enkele fraaie voorbeelden daarvan op in zijn anekdotes. Ongetwijfeld trakteert hij de lezer van zijn nieuwste boek ook hier en daar op die mooie anekdotes.
Ik kan hem geen recht doen met deze samenvatting. Want Pieter boeit meer dan een uur lang, alles wat ie zegt komt over, maar ik kan het onmogelijk navertellen. De vragen uit het publiek na afloop van de lezing hebben vooral een politiek karakter. ‘Ik zie in de verste verte niet een democratie ontstaan in Rusland, niet zoals die in het westen. Maar vergeet evengoed niet dat Poetin is gekozen door de meerderheid. De Russen zelf willen niet anders, willen niet een echte democratie, gesteld dat dat is wat er in het westen is.’
Ook bij het beantwoorden van de vraag of we bang moeten zijn voor Rusland is Pieter eerst prettig lang van stof. Maar hij eindigt resoluut met een ‘nee’! En dat is een mooi moment om aan de drankjes, hapjes en het signeren te beginnen. Een zeer geslaagde avond in de Linnaeus Boekhandel!
