Sculpturen van Oost: Rivierblindheid

Het beeld, in brons gegoten, toont een Afrikaanse jongen die met een stok een blinde man leidt. Het is de ziende zoon die zijn blinde vader leidt.

Tekst, gedicht beeld Méland Langeveld

Als dank voor de steun aan de internationale bestrijding van rivierblindheid is het beeld bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) geplaatst. Het KIT is vele jaren betrokken geweest bij programma’s tegen rivierblindheid. En dankzij een internationale campagne is rivierblindheid de laatste decennia behoorlijk teruggedrongen. Nederland is een van de hoofdsponsors van dit Global Partnership to Eliminate Riverblindness.

Parasiet
Het beeld toont een scène die nog niet zo lang geleden een alledaags verschijnsel in West-Afrika was en in mindere mate in Midden- en Zuid-Amerika. Door rivierblindheid getroffen ouders zijn afhankelijk van hun ziende kinderen. De Simulium-vlieg (zwarte vlieg of kriebelmug) is de aanstichter van deze ziekte (Onchocerciase). Deze vliegen leven in de buurt van snelstromende rivieren. Ze zijn besmet met een parasitaire worm die zich bij de mens in de huid nestelt. De worm is zeer lang vruchtbaar en produceert dagelijks zo’n drieduizend larven. Deze larven dringen vervolgens het lichaam binnen wat leidt tot hevige jeuk, ernstige huidproblemen en hoornvliesontsteking, vaak met blindheid tot gevolg.

Maar rivierblindheid maakt helaas jaarlijks nog steeds slachtoffers, vooral in West-Afrika. In het verleden liepen ongeveer 120 miljoen mensen in Afrika serieus risico de ziekte op te lopen. Maar dankzij de gevoerde campagne is rivierblindheid in de afgelopen decennia flink teruggedrongen. De campagne concentreert zich op de bestrijding van de zwarte vlieg met insecticiden. En in de zwaarst getroffen gebieden worden jaarlijks grootschalige behandelingscampagnes met Ivermectin opgezet. Dit medicijn doodt de steeds vrijkomende larven bij een patiënt.

Diverse deelnemers nemen deel in het Global Partnership: internationale ontwikkelingsorganisaties, Afrikaanse overheden, regeringen van geïndustrialiseerde landen, onderzoeksinstituten, de farmaceutische industrie en maatschappelijke organisaties.

‘Sightless among Miracles’
Skip Wallen ontleende de titel van het beeld aan een Joods gebed over de wonderen die de mens dagelijks in zijn directe omgeving kan opmerken, als hij maar ogen heeft om te zien, oren om te horen en handen om te voelen…
Er zijn zes identieke beelden wereldwijd verspreid, en één kwam er naar Amsterdam. De andere vijf exemplaren staan in Genève (WHO), Ouagadougou (hoofdkwartier African Programme for Onchocerciasis Control APOC), Washington (Wereldbank), Atlanta (Carter Centre) en New Jersey (farmaceutisch bedrijf Merck & Co.).