Stadsherstel neemt Quarantainegebouw over van Lieven De Key

Emigranten uit Oost-Europa kregen er ooit een goede wasbeurt, kunstenaars houden er atelier en het hippe eetcafé Bombarie tekent voor de reuring. Stadsherstel is de nieuwe eigenaar van rijksmonument het Quarantainegebouw in het Oostelijk Havengebied.

In het Oostelijk Havengebied van Amsterdam floreert de hedendaagse architectuur. Er staan echter een paar bijzondere oudere gebouwen. Het Quarantainegebouw aan het Rietlandpark is daar één van. Het maakt deel uit van het Lloyd-complex, een verzameling monumentale gebouwen op twee hectare grond aan de Oostelijke Handelskade. Het Quarantainegebouw is in 1922 voltooid en was één van de drie creaties van stadsarchitect Evert Breman. Hij ontwierp ook het naastgelegen Lloyd Hotel en Koffiehuis KHL.

Sloopgolf overleefd
Stadsherstel neemt het Quarantainegebouw over van Woonstichting Lieven De Key, die het afstoot omdat het zich concentreert op sociale huur van starterswoningen binnen de ring. Net als de meeste andere oude panden in die omgeving, heeft het Quarantainegebouw de sloopgolf in de tweede helft van de twintigste eeuw overleefd dankzij acties van buurtbewoners en krakers.

Voordeursleutel in theedoek
Kunstenaars kraakten het Quarantainegebouw in de jaren ‘80, hun ateliers zijn er nog steeds. Ook bevat het gebouw muziekstudio’s en een eetcafé: Bombarie. Thijs Timmermans, één van de vier uitbaters van Bombarie, werd kort na de kraak op zolder van het Quarantainegebouw geboren en woonde er tot zijn achtste. ‘De zolder was een grote ruimte, waar we een schommel hadden hangen’, herinnert Timmermans zich. ‘Het pand was zo groot dat we de voordeursleutel in een theedoek naar beneden gooiden als iemand aanbelde.’

Tussenstop naar Zuid-Amerika
Het Lloyd Hotel met Quarantainegebouw waren het visitekaartje van de Koninklijke Hollandsche LLoyd. De tienduizenden emigranten uit Spanje en Portugal en later Oost-Europa, die Amsterdam in de jaren ’20 en ‘30 overspoelden op hun vluchtroute naar Zuid-Amerika, konden er terecht voor een tussenstop. Het Lloyd Hotel stond bekend als het beste landverhuizershotel van Europa. Om te voorkomen dat zij Zuid-Amerika vanwege slechte hygiëne niet in mochten, controleerde de KHL in het Quarantainegebouw al haar passagiers op luizen, vlooien en besmettelijke ziektes. Bezoekers kregen na controle een schone badjas en gummi-schoenen. Hun eigen kleding werd in de speciale desinfectieovens in de kelder gereinigd. Dat verkleinde de kans op epidemieën aan boord.  Als gevolg van de crisis in de jaren ’30 ging de KHL in 1935 failliet, na een doorstart verkocht de rederij het Lloyd-complex aan de gemeente.

Officiële broedplaats
Sinds 2008 is het Quarantainegebouw een officiële broedplaats. Stadsherstel heeft met Bureau Broedplaatsen van de gemeente Amsterdam afgesproken dat deze situatie zo blijft. Stadsherstel hoeft momenteel geen restauratie in het gebouw uit te voeren. Wel zal ze een nieuwe CV-installatie plaatsen en een duurzamere energiehuishouding aanbrengen.

Binnenkijken
Zelf binnenkijken? Eetcafé Bombarie is dagelijks geopend, exposeert elke maand andere kunst van makers uit het gebouw en serveert eetcafé-gerechten, maar dan ‘mindblowing’.