Op de expositie ‘Zwart & Revolutionair’, te zien aan de Zeeburgerdijk, is het avontuurlijke levensverhaal te volgen van Otto Huiswoud. Het begint in 1893 in Suriname. Otto ontwikkelt zich tot zwarte communistische revolutionair en reist de hele wereld over, in gezelschap van zijn vrouw Hermina. Zij documenteerde hun roerige strijd voor gelijkheid.
Tekst Anna Zuidmeer | Foto Marcel de Cnock | IJopener
Anna Zuidmeer is een Amsterdamse masterstudent International Development Studies aan de UvA. Ze woont in de Watergraafsmeer.
Het statige pand van Vereniging Ons Suriname bevindt zich aan de drukke Zeeburgerdijk. Vlakbij, in het Oosterpark, werd in de zomer van 2017 tijdens het Keti Koti-festival binnen drie dagen tienduizend euro opgehaald via crowdfunding. Van dit geld zijn de archieven, verder onderzoek door Black Archives en de tentoonstelling Zwart & Revolutionair gefinancierd.
Jessica de Abreu, een van de initiatiefnemers van de tentoonstelling, verklaart dit enthousiasme vanuit de behoefte om onderbelichte kanten van de geschiedenis te tonen. Op scholen en universiteiten wordt weinig aandacht besteed aan zwarte geschiedenis. De oprichters van The Black Archives willen hier tegenwicht aan bieden. Met deze tentoonstelling willen zij laten zien dat maatschappelijke vraagstukken uit de zwarte geschiedenis nog altijd actueel zijn.
Wanneer je de lichte tentoonstellingsruimte binnenloopt, wordt direct duidelijk hoe deze brug naar het heden vertaald wordt door kunstenares Iris Kensmil. Aan de achterwand hangen enorme houtskooltekeningen van deelnemers aan protesten tegen Zwarte Piet. ‘Ik had het gevoel dat hier een nieuwe generatie activisten opstond’, aldus Kensmil.
Leven als revolutionair
Otto Huiswoud groeide op in de toenmalige Nederlandse kolonie Suriname. Op zestienjarige leeftijd vestigde hij zich in New York, waar hij in aanraking kwam met socialistische denkbeelden en later actief werd binnen de communistische partij. Het communisme riep op tot gelijkheid voor allen en tot beëindiging van kolonialisme en imperialisme waaruit de trans-Atlantische slavenhandel voortkwam.
In New York leerde Otto zijn vrouw Hermina kennen. Samen reisden zij de wereld over om hun gedachtegoed te verspreiden. Zo publiceerde het echtpaar het tijdschrift The Negro Worker, waarin kolonialisme, racisme en kapitalisme aan de kaak werden gesteld. Ook onderhielden zij contacten met bekende anti-koloniale activisten en schrijvers, zoals Marcus Garvey, Langston Hughes en Anton de Kom. Aan de linkermuur van de tentoonstellingsruimte is een deel van de omvangrijke briefwisseling tussen Hermina en Langston Hughes te zien. Uiteindelijk vestigden de Huiswouds zich in Amsterdam waar Otto tot zijn dood in 1961 de strijd voor gelijke rechten en Surinaamse onafhankelijkheid voortzette bij Vereniging Ons Suriname.
De eeuwige etcetera
De tentoonstelling bevindt zich in het gebouw van The Black Archives, in 2015 opgericht door New Urban Collective. Deze organisatie zet zich in voor de persoonlijke ontwikkeling van jongeren met verschillende etnisch-culturele achtergronden. De collectie van The Black Archives beslaat inmiddels meer dan vijfduizend boeken en verschillende archieven.
Toen hierin documenten van Hermina over Otto Huiswoud werden gevonden, bleek dit een goudmijn te zijn. Otto was niet alleen zwart maar ook een communistische revolutionair. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is Otto in Suriname zelfs geïnterneerd geweest, omdat hij als communist als bedreiging werd gezien. Ook in de Verenigde Staten werd Otto als een gevaar beschouwd. De vele FBI-rapporten over de Huiswouds beslaan de helft van de linkerwand van de tentoonstellingsruimte. Ondanks zijn roerige leven, revolutionaire ideeën en invloed als enige zwarte medeoprichter van de communistische partij in de Verenigde Staten, wordt Otto door De Abreu beschreven als ‘de eeuwige etcetera’ in de geschiedschrijving. Huiswoud is altijd een onbekende naam gebleven. Maar nu staat hij eindelijk in de schijnwerpers.
Identiteit
The Black Archives en New Urban Collective bouwen voort op, onder andere, de nalatenschap van de Huiswouds. Er worden maandelijks debatten, workshops, lezingen en boekpresentaties georganiseerd om kennis te delen en bewustwording te creëren. De Abreu vertelt dat zij tijdens haar studie antropologie begreep dat een ‘kritische houding nodig was om de wereld vanuit een niet-eurocentrische blik te analyseren’. Hier bij The Black Archives vinden jongeren een ‘veilige omgeving, waar alternatieve ideeën welkom zijn’. In het gebouw van Vereniging Ons Suriname kunnen jongeren, studenten en young professionals ook meer te weten komen over de geschiedenis van ‘minderheden’ en hun eigen identiteit. Het borduurt voort op het gedachtegoed van Otto Huiswoud: wanneer je de nazaten van de Afrikaanse diaspora met elkaar verbindt, ben je plotseling geen minderheid meer.
Zwart en revolutionair tot en met 25 februari op vrijdag,zaterdag en zondag van 12.00 tot 18.00 uur, Zeeburgerdijk 19a, € 5 zonder / € 7,50 met rondleiding. Aanmelden rondleidingen www.theblackarchives.nl.
