Voor de tweede keer vindt in Loods 6 een fotobeurs plaats waarbij bezoekers direct in contact komen met de deelnemende fotografen, zonder dat daar een galeriehouder tussen zit. Met een bezoek in het derde weekend van november maak je niet alleen jezelf blij en mentaal rijker, je steunt ook de kunstenaars. Een gesprek met Tessa Posthuma de Boer, de initiatiefnemer.
Anne-Mariken Raukema
Verleden jaar december vond de eerste editie plaats, toen ByPhotographers genoemd, en de werken van de dertig deelnemende fotografen trokken maar liefst circa 2000 bezoekers. Tessa Posthuma de Boer, bekend fotografe en dochter van de iconische fotograaf Eddy Posthuma de Boer, licht de voorgeschiedenis toe. ‘Twee jaar geleden deed ik mee aan de beurs Buy my darlings op het NSDM-terrein, omdat ik weer werk wilde verkopen. Het idee ontstond tijdens de coronapandemie en elke deelnemende fotograaf kreeg een tafel. Ik verkocht goed, maar foto’s horen te hangen, niet te liggen, vond ik. Dit kon beter.’
Op uitnodiging
Dus omdat ze wel weer eens een expositie wilde, bedacht ze het idee van een beurs zonder de tussenkomst van een galerie, die al gauw 50 procent van de commissie opstrijkt. Roel Xandvoort, van Sandvoort Gallery (die zonder fysieke galerie vooral aan online verkoop doet) vond het een goed plan en besloot aan te haken. ‘Roel, de oud-directeur van fotopersbureau Hollandse Hoogte, staat ook op de Photographers Art Fair, maar vormt geen concurrentie voor de 28 fotografen, omdat hij alleen werk brengt van overleden fotografen. Paul le Clercq, een van de deelnemende fotografen sloot zich vorig jaar aan bij de organisatie en nu cureren we met z’n vijven’, aldus Posthuma de Boer.
Gedurende het hele jaar kijken de vijf naar wat ze mooi vinden en benaderen dan de maker. Er is dus geen sprake van een ‘open call’, zoals je vaak ziet.
Autonoom werk
De gemene deler is het feit dat alle foto’s die op de Photographers Art Fair (PAF) hangen zelfstandige kunstwerken zijn, en dus niet gemaakt in opdracht, voor commerciële doeleinden of voor kranten of tijdschriften zijn gemaakt. Autonome foto’s dus. ‘We kijken ook of de fotograaf in kwestie werk maakt wat mensen zouden willen kopen’, zegt Tessa. De fotografen betalen voor deelname een klein bedrag, waarmee we net de kosten voor de beurs kunnen dekken, en krijgen daarvoor gedurende drie dagen een wand van vijf meter en een tafel. De inrichting is geheel aan hen, of ze nou één of vijftien foto’s willen ophangen, dat is hun keuze. Er wordt wel een leidraad meegegeven: maak het niet te duur. Dat past immers bij het uitgangspunt: goede kunst voor ieders portemonnee. Dat kunst voor iedereen moet kunnen zijn en niet voor de financiële bovenlaag. ‘We zijn een beetje aan het pionieren in de kunst.’
Ander soort beurs
Dat de PAF niet in het rijtje reguliere kunstbeurzen valt, is even opvallend als sympathiek. Tessa Posthuma geeft als voorbeeld de fotobeurs Unseen, waar het huren van een stand een veelvoud kost van wat PAF vraagt. Om van de PAN maar te zwijgen. Dat betekent dat de werken die daar worden verkocht automatisch al (veel) duurder zijn. ‘Galeries zijn zeker belangrijk’, zegt Posthuma de Boer, ‘maar het is ook goed om goede foto’s via een ander kanaal aan te bieden.’ Want, er zitten geldwolven tussen.
Voor het eerst wordt wel – een bescheiden – entree geheven. Voor die 5 euro per bezoeker, krijg je de catalogus, met werk van alle 29 deelnemers, gratis. Wat spottend zegt Posthuma de Boer: ‘Als je slim bent ga je met die uitgave langs alle fotografen voor een praatje en een handtekening.’
Nieuw is ook de special edition, waarbij belangstellenden voor 100 euro een afdruk kunnen kopen (niet genummerd, evenmin gesigneerd) van een werk dat op de PAF hangt, maar in een kleinere uitvoering. Ter grootte van een A4-tje. Deze zijn online te bestellen. Ook dit past naadloos in het idee dat kunst betaalbaar kan en moet zijn.
Ambities
Het liefst zou Posthuma de Boer zien dat de PAF de komende jaren wordt voortgezet, en wel in Loods 6. Naar eigen zeggen ‘een fijne locatie, met veel muren’. Maar een editie elders in het land behoort ook tot de mogelijkheden. Daarbij denkt ze niet meteen aan Den Haag of Rotterdam, maar het liefst in een stad als Breda, dat heeft een fotomuseum, een kunstacademie, een fijne schaal en een kapitaalkrachtige bevolking in en rond de stad. Maar een of meer kleinere pop-ups ziet ze ook als mogelijkheden voor de toekomst. Voorwaarde is wel dat de organisatie dan moet groeien, anders komt ze helemaal niet meer aan eigen werk toe.
Net als vele anderen ziet ze de plannen van het huidige kabinet om de btw per 1 januari te verhogen van 9 naar 21 procent als een zwart scenario. ‘Je kapt er het ondernemerschap in een kwetsbare sector mee af’, vindt ze. De enige keuze is (nog) minder te verdienen of je werken duurder maken. Dat veel deelnemers er een baan naast moeten hebben, zegt nu al veel over de mogelijkheden uit fotografie een boterham te halen.
Photographers Art Fair, 15, 16 en 17 november in Loods 6, KNSM-laan 143 van 11.00 tot 18.00 uur.
Check www.paf.photography
