Eeuwenlang zijn vrouwen ondervertegenwoordigd in het verhaal van de stad. Het Amsterdam Museum wil hier verandering in brengen en roept iedereen, ook uit Oost, op om een ode te maken aan een vrouw die de hoofdstad heeft gemaakt tot wat deze nu is. De odes vormen een basis voor onder andere een platform, een tentoonstelling die op 14 december opent, een boek en een podcast-serie. Het museum verrijkt hiermee samen met gemeenschappen in de stad het verhaal van Amsterdam met bijzondere onmisbare vrouwen.
Iedereen kan een ode aan een vrouw maken, via een brief, foto, video, tekening, gedicht, geluidsopname of andere vorm. Op het digitale platform worden alle odes gepresenteerd en krijgen de bezoekers een heel andere blik op de geschiedenis dan die ze tot nu toe kennen. De odes worden onderdeel van de collectie van het Amsterdam Museum.
‘Iedere keer weer als ik het platform open ben ik geraakt’, zegt Judikje Kiers, directeur Amsterdam Museum. ‘Wat is dit waardevol. Ik verwacht een sneeuwbaleffect, want iedereen heeft wel iemand in het hoofd die een ode verdient.’
Op dit moment zijn er al ruim honderd odes ingestuurd. Zo sprak zanglerares Annemarie Libbers een ode in aan de eerste vrouwelijke dirigente Frieda Belinfante (1904-1995). Feministe Hedy d’Ancona schreef een brief waarin ze haar bewondering uit over haar voorbeeld Joke Smit (1933-1981). Schrijver Bart Temme schreef een lofzang aan caféhoudster Bet van Beeren (1902-1967). Een anonieme auteur maakte een gedicht voor ‘powervrouw’ Ikram El Ouardi. Peter Kropveld beloofde aan de Amsterdamse Annie Kropveld om haar veerkrachtige verhaal uit de Tweede Wereldoorlog te vertellen en doet dit middels een ode. Ook bekende Amsterdamse vrouwen als Lize Korpershoek, Ellen Brudet en Imane Valk hebben al een ode gemaakt.
Op het platform staan, naast alle binnengekomen odes, ook tips & tricks voor het maken van een ode en inspirerende lees- en luistertips. Ook heeft het Amsterdam Museum op het platform als inspiratie een lijst gepubliceerd met vrouwen over wie een ode zou kunnen worden geschreven. Deelnemers schrijven, dichten, spreken of filmen een ode aan een vrouw naar keuze. Een paar alinea’s of zinnen is genoeg. Een lang epistel mag ook. Vervolgens kunnen ze hun ode via het platform uploaden.
Maar liefst. Zij is oprichter van Stichting Buurvrouwennetwerk Amsterdam-Oost en zet zich in voor emancipatie en tegen discriminatie. Ze wordt in de diverse odes een rolmodel en ‘het gezicht van Oost’ genoemd. ’Intelligent, zachtaardig, vol met enthousiasme en passie. Een vrouw waar men met trots over kan praten. Het is een mooie gave om zoveel mooie eigenschappen te hebben. Daarom bent u ook een stukje licht dat schijnt wanneer men in het donker zit. Dankbaar dat u met open armen staat en de wereld om u heen omhelst en uw kennis deelt.’
Van zaterdag 14 december tot en met zondag 31 augustus is in het Amsterdam Museum aan de Amstel de tentoonstelling Vrouwen van Amsterdam – een ode te zien. In de tentoonstelling worden de diverse verhalen van vrouwen die de stad hebben gemaakt tot wat deze nu is uitgelicht middels een object uit de collectie van het Amsterdam Museum, een persoonlijk voorwerp in bruikleen of een hedendaags kunstwerk. Zo zal de geluidsinstallatie van Tante Leen te zien zijn en een schort van het schoonmaakbedrijf MAS van eigenares Rahma El Mouden. En een recent door het Amsterdam Museum aangekochte outfit van Aynouk Tan, waarmee Tan zich uitspreekt over gender en identiteit.
Naast een tentoonstelling wordt ook gewerkt aan een tiendelige podcastserie: Vrouwen van Amsterdam – een ode. In elke aflevering van ongeveer een half uur gaan Gonca Yalçıner en Catherine Wolfs van het Amsterdam Museum in gesprek met een ode-maker over een thema dat in die ode naar voren komt. Halverwege de aflevering schuift een persoon die reflecteert op het thema van de ode aan en zorgt zo voor nog meer verdieping. Vanaf september zijn de eerste afleveringen van de podcast gratis te beluisteren via die podcastplatforms. Alle odes die zijn ingezonden worden per thema verzameld in een boek. Dit boek wordt uitgegeven op de 750ste verjaardag van de stad op 27 oktober 2025.
www.amsterdammuseum.nl//vrouwen
