Afgelopen zondag vierde de boekhandel van Pampus aan de C. van Eesterenlaan het vijftienjarig bestaan. Genoeg reden voor een feestje. In een overvolle winkel stonden veel vaste klanten al ruim voor 14.00 uur vol verwachting klaar voor een interview van oprichter Carel van Pampus (68) door vaste klant en meesterinterviewer Coen Verbraak. Verder was er een literaire quiz onder leiding van ‘boekenambassadeur’ Lidewijde Paris en droegen Huub van der Lubbe en Philip Dröge voor uit eigen werk.
Fokko Kuik interviewt bekende en minder bekende, oude en nieuwe ondernemers in Oost.
Een paar dagen daarvoor sprak ik Carel zelf. ‘Deze buurt verdient een boekhandel’, dacht hij ruim 15 jaar geleden. Hij had zich vrijwillig boventallig laten verklaren bij het IT-bedrijf waar hij het na een fusie minder naar zijn zin had. Begin jaren 70 kwam hij via zijn studie wiskundige economie in aanraking met het werken met computers. ‘Het vak Informatica bestond nog helemaal niet’.
Bij zijn vertrek als productmanager kreeg hij een mooi bedrag mee om iets nieuws te beginnen. Op mijn vraag of een boekwinkel beginnen altijd al z’n droom was geweest, antwoordt Carel met een volmondig nee. Wel had hij ooit met veel plezier in boekhandel Het Fort van Sjakoo gewerkt, een gekraakt woon-werkpand in de Nieuwmarktbuurt, dat toen open lag als gevolg van de aanleg van de oost-metrolijn.
Winkeltje spelen is wel leuk, herinnerde hij zich, en een goede boekhandel was er nog niet in het Oostelijk Havengebied, waar hij al sinds begin jaren 90 woont. Het viel overigens niet mee om een geschikt winkelpand in de buurt te vinden. Maar zijn toenmalige echtgenote wilde een grotere yogastudio beginnen en na enige jaren vond hij een mooi plekje op de KNSM-laan in een deel van Loods 6: de boekhandel in de kelder, de Yogastudio daarboven.
Het was niet echt een toplocatie, maar in de begintijd waren er ook andere winkels, die wat publiek naar deze straat toe lokten, vooral in de weekenden. ‘We hadden een ruime zithoek waar je wat kon lezen, met een kopje thee of koffie erbij. En er kwamen veel yogaleerlingen na hun lessen wat drinken’, zegt Carel. Hoewel het runnen van een boekhandel geen vetpot is, liep het toch wel aardig, met relatief veel goed opgeleide boekenliefhebbers in de buurt. Hij organiseerde er regelmatig themabijeenkomsten en schrijversoptredens, dus vaste klanten wisten hem wel te vinden.
Maar om het ook op de lange duur vol te houden en met het oog op een latere overdracht aan een nieuwe eigenaar moest er toch een nieuwe, meer toekomstbestendige locatie gevonden worden. Tijdens corona kwam de huidige locatie aan de C. van Eesterenlaan 17 vrij. Met iets minder vierkante meters dan aan de KNSM-laan, maar wel met veel meer toevallige passanten in een drukke straat.
‘Hoewel de laatste jaren behoorlijk wat boekhandels zijn verdwenen, gaat het met de boekenbranche de laatste twee jaar toch weer wat beter’, vertelt Carel. Ondanks de opkomst van het e-boek en de trend om boeken steeds vaker online te bestellen, blijven veel mensen toch de voorkeur hebben voor boeken die je fysiek in de hand kunt houden, zeker in een buurt als deze. Ook krijgen mensen graag persoonlijk advies.
Een echt specialisme heeft de boekhandel niet. ‘Wij proberen een beetje de betere boeken, die doorgaans niet meteen in de bestseller top-10 belanden, onder de aandacht te brengen. Daarnaast zijn kookboeken en kinderboeken altijd wel in trek en leuk om cadeau te geven. Ik heb ook altijd een plankje met boeken over oosterse filosofie staan. Dat vind ik zelf interessant en dat trekt ook weer bepaalde klanten aan. Het is vooral zaaks om niet te veel exemplaren tegelijk van één titel in te kopen, ook al willen uitgevers dat altijd wel. Ik heb liever veel verschillende boeken op tafel liggen dan van die stapels met bestsellers.’
Een probleem om personeel te vinden heeft Carel nooit gehad. ‘Ik krijg gemiddeld één sollicitatiebrief per week’. Veel mensen lijkt het leuk om een tijdje in een goede boekwinkel te werken. Een nadeel is wel dat veel mensen na een jaar of twee – meestal na hun afstuderen – weer wat anders gaan doen. Voor de continuïteit is het beter om iets oudere medewerkers in dienst te hebben, is zijn ervaring.
Zelf staat hij nog maar beperkt in de winkel: in ieder geval op zondag en soms op woensdag. Wel loopt hij bijna elke dag wel even binnen om een praatje te maken met de andere, vijf, medewerkers en de klanten. Het leukst vindt hij nog steeds om kleinere boekenbeurzen te bezoeken, zoals de Beurs van kleine uitgevers.
15 jaar Boekhandel van Pampus
Over de toekomst van de boekenbranche maakt hij zich weinig zorgen. ‘Natuurlijk is het dom van de huidige regering om de btw op boeken te verhogen van 9 naar 21 procent. Maar de meeste klanten uit een buurt als deze zullen heus wel boeken blijven kopen als de prijs met een paar euro omhoog zal gaan. Eigenlijk zou het 0 tarief moeten gelden als je werkelijk het lezen wil bevorderen’, vindt Carel.
Als ik vraag naar het motto van de boekhandel komt hij onmiddellijk met de zin: ‘Een uitnodiging tot oponthoud: dát willen we zijn met onze winkel. Veel boekenliefhebbers vinden het heerlijk om even door de winkel te lopen om nieuwe aanwinsten te bekijken of om even door een mooi kijkboek heen te bladeren. Dat is precies waar we voor opgericht zijn.’
Tijdens het jubileumfeest zie je precies terug wat Carel met zijn boekwinkel heeft beoogd: een persoonlijke relatie met zijn vele enthousiaste klanten en bezoekers.
