De hele maand oktober viert het Bimhuis dat deze iconische en wereldberoemde zaal 50 jaar oud is. Met een gevarieerd programma, niet alleen in het Bimhuis, tentoonstellingen en oude concerten op Bimhuis TV besteedt de concertzaal aandacht aan dit feit. Er zijn zelfs commercials op NPO-radio 1. Over de festiviteiten hangt een kleine schaduw; jazzpionier en medeoprichter van Willem van Manen is recentelijk onverwachts overleden.
Oscar Smit | Foto’s Claudia Checa Lopez
Ten oosten van het Centraal Station staat een brok opvallende moderne architectuur: het Muziekgebouw. Als een zwarte doos hangt hieraan het Bimhuis, het belangrijkste podium voor jazz en geïmproviseerde in Nederland, met een wereldwijde faam. De locatie is van alle kanten duidelijk zichtbaar. Hoe verschillend was dat vijftig jaar geleden toen het Bimhuis werd opgestart aan een relatief onbekend grachtje ergens naast het centrum.
Het is begin jaren zeventig. Veel jazzmuzikanten in Amsterdam hielden zich toen bezig met vrije improvisatie. Ondanks dat er regelmatig jazz in Paradiso te horen was had de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BIM) toch behoefte aan een eigen plek. Na lang zoeken vonden de BIM-heren Willem van Manen (1940- 2024), Hans Dulfer, Han Bennink, Willem Breuker (1944- 2010) en Mischa Mengelberg (1935- 2017) in 1974 een verlaten meubelshowroom aan de Oude Schans.
In oktober dat jaar trokken ze er in en was het Bimhuis een feit. Eerst was het nog allemaal een oude zooi maar vrij snel werd het pand verbouwd tot een club met een laag podium, een vlakke vloer en de stoelen er rond omheen. Deze kleine club kreeg een echte broedplaatsfunctie en vrij snel wist het publiek deze moeilijke locatie te vinden, evenals muzikanten uit de hele wereld. Rond de eeuwwisseling was het pand echter versleten en zo opende op 2005 een vernieuwd, eigentijds en geprofessionaliseerd Bimhuis zijn deuren in het Muziekgebouw.
Mijke Loeven is sinds zeven jaar directeur van het Bimhuis. ‘Wij programmeren heel breed. We laten zien wat er in de breedte aan de hand is in de jazz. Hierbij letten we vooral op nieuwe stromingen en richtingen. We houden er tevens van als artiesten met nieuw werk komen. Natuurlijk gaan we ervan uit dat er een zekere mate van improvisatie bij zit. In de jazz sta je altijd op de schouders van de generatie voor je. Jazz is constant in beweging en dat laten we zien.’
Het voorgaande is allemaal terug te vinden in de programmering van de feestmaand oktober. Onder de noemer Celebrating is een internationaal programma samengesteld met onder andere wereldmuziek, oude en nieuwe jazzacts en zelfs een programma voor kinderen. Zo is er op 20 oktober een avond rond de muziek van Willem Breuker, op 5 oktober een salsaconcert, op zondag 13 een kindermiddag en op 23 oktober een avond met jonge Amsterdamse muzikanten. Hiernaast jazzhelden als Benjamin Herman, Greetje Bijma of het beroemde Sun Ra Arkestra. Ook is er een aantal gratis programma onderdelen zoals de altijd verrassende Tuesday Jam avonden. Kortom, voor elk wat wils.
Hiernaast duikt het Bimhuis de stad is. Met de gedachte dat ze gegroeid zijn vanuit een kleine broedplaats worden in de maand oktober in soortgelijke locaties als Zaal 100, de Roode Bioscoop of Splendor ook allerlei activiteiten georganiseerd. Op nog kleinere schaal initieert het Bimhuis en serie, intieme en niet openbare, huiskamerconcerten. ‘Dit zijn geheime pareltjes die we in de stad hebben neergelegd’, aldus Mijke Loeven.
Eind september zijn de Bimhuisarchieven overgedragen aan het Nederlands Jazz Archief. Die bestaan globaal uit twee onderdelen: concertopnamen die ergens in de jaren tachtig begonnen zijn en vele meters papieren zoals contracten, brieven, krantenknipsels. Die concertopnamen gaan gedigitaliseerd worden en daar zullen we in de toekomst meer van gaan horen.
Met (audio)materiaal uit het archief zijn twee tentoonstellingen gemaakt, eentje in het Bimhuis en een kleinere in het Allard Pierson museum. Bimhuis is ook al bezig aan hun toekomstig archief. Iedere maand wordt er een aantal concerten opgenomen, die zijn terug te zien op Bimhuis TV, het eigen YouTube-kanaal.
Mijke Loeven benadrukt dat het Bimhuis zich verbonden voelt met Oost: ‘We vinden het fijn dat we in Oost staan en we willen graag de mensen uit Oost welkom heten.’
Het programma www.bimhuis.nl
Bimhuis TV www.bimhuis.nl/radio-tv
