Een vraag die veel bewoners bezighoudt, is wat er gaat gebeuren met de Werkspoorhal op Oostenburg. Krijgt de gerenoveerde hal een buurtfunctie zoals bewonersorganisatie Over de Brug wil? Of komt er een weliswaar publiek toegankelijk, maar niet openbaar toegankelijk padelcentrum, waarop eigenaar Michael van de Kuit van Nedstede mikt?

Erik Hardeman en Heleen Verschuren | Foto’s Björn Martens

Ruim tien jaar geleden werden de eerste plannen voor de ontwikkeling van het noordelijk deel van het ooit door de VOC aangelegde ‘eiland’ bekend. In de geplande woonwijk op Oostenburg-Noord was geen plaats voor de drie monumentale hallen van Werkspoor die er nog stonden. Een groepje bewoners zette zich echter in voor behoud van in ieder geval één van de drie hallen als onderdeel van het cultuurhistorisch erfgoed van Oostenburg. En met succes. Maar daarmee kwam wel een wezenlijk onderdeel van het stedenbouwkundig plan van de nieuwe wijk op losse schroeven te staan. Op de plaats van de hallen was namelijk een dwarsstraat vanaf de Oostenburgermiddenstraat naar het water gepland en daar was nu geen ruimte meer voor.

Open, toegankelijk en openbaar
Als oplossing werd er door eigenaar van de kavel, woningcorporatie Stadgenoot, voor gekozen om van de hal een soort overdekte binnenstraat te maken. In een intentieverklaring voor de buurt legde Stadgenoot vast dat de middenruimte van de hal openbaar toegankelijk zou blijven en dat de buurt de ruimte bovendien tien dagen per jaar gratis zou mogen gebruiken voor het organiseren van evenementen. De zin ‘De Werkspoorhal zelf zal voor voetgangers openbaar toegankelijk zijn en als zodanig ook een rol vervullen in de mate waarin vanuit het gebied het water van de Oostenburgervaart ervaren wordt’ (Uitwerkingsplan VOC-Kade – Stadswerf Oostenburg, gemeente Amsterdam, 2017) leek de werkgroep voldoende garantie dat de middenruimte open, toegankelijk en openbaar zou worden.

Maar terwijl de bewoners al plannen maakten voor de hal als ontmoetingsruimte met marktjes, muziek, theater en film, verkocht Stadgenoot de kavel in 2018 aan VORM, een ontwikkelaar en bouwer, die vervolgens een onheilspellend persbericht uitgaf met als cruciale zin ‘De hal zal de functie krijgen van een commerciële ontmoetingsplek met kathedrale afmetingen.’ Die formulering bood misschien nog wel kansen voor een openbaar toegankelijke middenstraat, maar er werd met geen woord meer gerept over activiteiten van en voor bewoners. Toch bleef de buurt hoop houden.

Eind vorig jaar verkocht VORM de fraai opgeknapte hal aan vastgoedbeheerder Nedstede. Het openbare karakter en daarmee ook de beoogde verbinding met de waterkant was echter geheel uit de plannen verdwenen, laat staan dat er nog werd gesproken over gratis gebruik door de buurt. Dit najaar vroeg eigenaar Michael van de Kuit van Nedstede een tijdelijke vergunning aan voor vier padelbanen. Wat hem betreft is de hal daarmee straks nog steeds publiek toegankelijk, maar de bewoners wijzen erop dat een publiek toegankelijke ruimte (bijvoorbeeld een winkel) toch heel wat anders is dan de openbaar toegankelijke ruimte waarover Stadgenoot had gesproken.

Onrust bij bewoners
Zoals door 1019 Magazine in oktober werd gemeld hebben de plannen voor een padelcentrum vooral bij bewoners van de direct aan de hal grenzende woongebouwen voor onrust gezorgd. Zij vrezen geluidsoverlast maar ook vinden zij het, net als buurtorganisatie Over de Brug, onbegrijpelijk dat niet meer wordt gesproken over de openbare toegankelijkheid van de hal. Tot nu toe heeft Over de Brug tevergeefs geprobeerd om de hand te leggen op een document waarin de toezegging van Stadgenoot op een juridisch bindende manier is vastgelegd. Tijdens een in oktober gehouden buurtbijeenkomst zegden de aanwezige gemeenteraadsleden van de PvdA toe daar met hulp van juristen van de gemeente serieus naar op zoek te zullen gaan.

‘Het is alleen maar gedoe met al die mensen en daar heb ik geen zin in, dus we laten de hal leeg staan’

Volgens Lex Gründeman van Over de Brug heeft die speurtocht inmiddels geleid tot een nog niet openbaar gemaakt advies. Gründeman: ‘Dat advies gaat over de rechtmatigheid van de transacties tussen Stadgenoot en VORM en tussen VORM en Nedstede en met name van de bij die transacties gehanteerde kettingbedingen. Kennelijk heeft men iets gevonden, want op basis van dat advies is de gemeente inmiddels in gesprek met Stadgenoot en niet nader genoemde ‘andere partijen’. De inhoud van dat advies is geheim, maar uit het feit dat ook met Stadgenoot wordt gesproken, zou je kunnen afleiden dat in de kettingbedingen voorwaarden staan waaraan volgende kopers zich moeten houden en waarop Stadgenoot zich nu kan beroepen. Het advies zou een van de komende weken openbaar worden gemaakt. Ik ben erg benieuwd.’

Over de Brug heeft zelf ook met Stadgenoot gesproken, vertelt Gründeman, maar dat gesprek heeft weinig opgeleverd. ‘Zij hebben kenbaar gemaakt dat ze met Nedstede gesproken hebben en dat de hal drie jaar lang twee dagen per jaar voor de buurt beschikbaar komt. Nou ja, dat is natuurlijk niet meer dan een fooi, we worden gewoon gepiepeld. Wij hebben dat voor kennisgeving aangenomen, maar we zijn er niet in meegegaan. We wachten nu af waar de gemeente mee komt.’

Leegstand
Intussen staat de hal nu al een jaar leeg. Twee maanden geleden liet Van de Kuit op LinkedIn nog weten dat hij zich van een handvol buurtbewoners niets zou aantrekken en dat de hal op 14 december ‘gewoon’ open zou gaan, maar bij het ter perse gaan van dit nummer van 1018 Magazine was van enige bouwactiviteit nog niets te merken. In reactie op een verzoek van de redactie om zijn plannen toe te lichten, liet Van de Kuit die nu in het buitenland verblijft en pas in februari weer in Nederland terug denkt te zijn, kort en bondig weten dat de plannen voor een padelcentrum wat hem betreft voorlopig niet doorgaan. ‘Het is alleen maar gedoe met al die mensen en daar heb ik geen zin in, dus we laten de hal leeg staan.’ Stadgenoot was op dit moment niet bereid tot commentaar.