De acht metershoge zuilen van het ‘middenschip’ van de Nieuwe Kerk zakken langzaam. De noodzakelijke herfundering wordt zo uitgevoerd dat je kunt meekijken. Het is meer dan drie generaties geleden dat in de kerk zo’n groot onderhoudsproject werd uitgevoerd en het is uniek dat je het nu kunt meemaken. Het is onderdeel van de nieuwe tentoonstelling ‘Ontdek De Nieuwe Kerk’.
Vanaf een twee meter hoge loopbrug kun je op doordeweekse dagen meekijken over de schouders van de archeologen die de bouwplaats – een archeologisch beschermde zone – onderzoeken voordat de aannemer eind oktober aan de slag gaat. Het is een bijzondere kans om historische werkzaamheden aan een middeleeuws monument bij te wonen.
Ontdek De Nieuwe Kerk
De tentoonstelling ‘Ontdek De Nieuwe Kerk’ vertelt en verbeeldt 600 jaar geschiedenis aan de hand van bekende en onbekende verhalen. Over middeleeuwse geheimen, koninklijke tradities, katholieke devotie en protestantse soberheid, zeevaarders, schrijvers, maar ook over de spectaculaire architectuur van de kerk en de Amsterdammers die het gebouw al eeuwen bezoeken.
Tijdens ‘Ontdek De Nieuwe Kerk’ zijn er verschillende activiteiten. Zo wordt er iedere maand een gratis rondleiding georganiseerd. Ook zijn er diverse lezingen, zoals over de architectuur van de kerk en archeologie. En tijdens Open Monumentendag op 14 en 15 september vormt een bezoek aan De Nieuwe Kerk een van de hoogtepunten van het programma.
Resultaten archeologisch onderzoek bekend
In mei 2023 hebben stadsarcheologen van de gemeente Amsterdam vooronderzoek gedaan om te inventariseren hoeveel archeologische resten zich bevinden op het bouwterrein. Dat er voornamelijk menselijke resten zijn gevonden verwondert niet. Sinds de oprichting van de kerk in 1408 tot 1866 werden mensen in en rondom het gebouw begraven. Daarna was het verboden om in Amsterdamse kerken te begraven.
Tijdens het vooronderzoek zijn 51 begraven individuen gedocumenteerd. Daarvan zijn 45 individuen geborgen voor fysisch antropologisch onderzoek dat wordt uitgevoerd door studenten en fysisch antropologen van de Universiteit van Amsterdam. Zes individuen worden niet onderzocht omdat deze niet worden geraakt door de bouw. Alle menselijke resten die worden onderzocht, worden na het onderzoek weer herbegraven.
Vondsten te zien tijdens tentoonstelling
Vastgesteld is dat de meeste graven in de kerk in de vorige eeuw al zijn geruimd vanwege eerdere restauratiewerkzaamheden. Senior archeoloog Thijs Terhorst voerde met zijn team het recente onderzoek uit. ‘Het is bijzonder om op zo’n iconische plek in hartje centrum archeologisch onderzoek te kunnen doen’, zegt Terhorst. ‘Een eerste vergelijking van de opschriften op de kisten met de overgeleverde grafboeken leert dat de begravingen dateren uit de achttiende en negentiende eeuw. Het is de verwachting dat we met de uitbreiding van het bronnenonderzoek en fysisch antropologische analyse de meeste individuen kunnen identificeren en meer kunnen leren over de leefomstandigheden van deze Amsterdammers’, aldus Terhorst. Naast menselijke resten zijn diverse vondsten gedaan. Van handvatten met doodskoppen en kopspijkers met initialen tot grafgiften. Enkele van deze vondsten worden tijdens Ontdek De Nieuwe Kerk tentoongesteld.
Ontdek De Nieuwe Kerk is te zien van woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 18.00 uur. De archeologen en de aannemers zijn alleen op doordeweekse dagen aan het werk. Het is de verwachting dat de werkzaamheden in december klaar zijn. Daarna zal de presentatie in uitgebreidere vorm nog te zien blijven tot en met 6 april 2025. Tickets via nieuwekerk.nl.
