Koning Willem-Alexander bracht dinsdag een werkbezoek aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) aan de Cruquiusweg. Als beschermheer van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), waar het IISG onder valt, kreeg de koning een unieke inkijk in het werk van dit toonaangevende instituut.
Arie Martijn Schenk | Foto’s Claudia Checa Lopez
De rondleiding begon in het indrukwekkende archief van het IISG, dat een van de grootste collecties aan privéarchieven wereldwijd beheert. Met 25 kilometer aan archieven, anderhalf miljoen boeken en tijdschriften en een groeiend aantal datasets is het instituut een essentiële schatkamer voor onderzoekers. Eric de Ruijter, directeur Data en Collecties, benadrukte hoe het instituut wetenschap en samenleving weet te verbinden door kennis en erfgoed toegankelijk te maken voor een breed publiek.
Directeur Leo Lucassen liet een eerste druk zien van Het Kapitaal van Karl Marx uit 1867. Het lag gepresenteerd op een mooi groen kussen. Daarnaast stonden er fotocollages opgesteld met historische beelden van migranten en ze bespraken verschillende boeken zoals Staat en Slavernij, World of Sugar en De wereld aan het werk.
Tijdens gesprekken met wetenschappers en collectie specialisten hoorde de koning hoe innovatieve technieken worden ingezet om historische data beter te ontsluiten. Onderzoek naar arbeidsverhoudingen sinds 1500 krijgt zo een nieuwe dimensie. De koning toonde veel interesse in de manier waarop het instituut maatschappelijke relevantie combineert met diepgravend wetenschappelijk onderzoek. Hij stelde veel vragen en er volgden vervolgens interessante gesprekken met de verschillende wetenschappers.
In vier blokken kwamen verschillende onderwerpen naar voren: Digitalisering van archieven, energietransities, stakingen en slavenhandel. Tijdens het onderwerp energietransities kwamen kernenergie in het verleden en heden ter sprake. ‘De opstelling van de milieubeweging in het verleden en de klimaatactivisten van vandaag ten opzichte van kernenergie is interessant om te onderzoeken’, vertelde de wetenschapper aan de koning. Daarnaast kwamen de mijnen in Limburg en de gaswinning in Groningen ook in de gesprekken naar voren. De koning vroeg met veel interesse naar de gevolgen voor de bewoners van Limburg en Groningen.
Het bezoek eindigde met een rondetafelgesprek waaraan vertegenwoordigers van organisaties zoals de FNV deelnamen. Thema’s zoals de financiering van de groeiende erfgoed collectie, samenwerking met maatschappelijke partners en de veiligheid van digitale collecties stonden centraal. Deze onderwerpen raken niet alleen het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, maar ook bredere maatschappelijke uitdagingen.
Sinds de oprichting in 1935 richt het IISG de Cruquisweg in Oost zich op de geschiedenis van sociale bewegingen, arbeid en arbeidsrelaties wereldwijd. Naast wetenschappelijk onderzoek organiseert het lezingen, publiceert het publieksboeken en neemt het deel aan maatschappelijke debatten.
De aanwezigheid van de koning onderstreepte het belang van wetenschappelijk erfgoed en onderzoek voor de toekomst. Het IISG blijft een baken voor kennis en maatschappelijke impact, met de ambitie om sociale geschiedenis op de kaart te houden – in Nederland en daarbuiten.
