In 2018 nam Has Cornelissen samen met buurtbewoners van Wittenburg het initiatief om een hondenuitlaatplaats tussen twee flatgebouwen om te toveren tot algemene buurttuin Plukbos. Nu, zes jaar later, heeft Plukbos een vereniging met meer dan tweehonderd actieve leden, een website, en groeien er inmiddels honderd verschillende gewassen. Een groene oase in een versteende omgeving, maar het blijft hard werken om dit zo te houden.
Tekst en foto’s Titia Koerten | Magazine 1018
Het zelf verbouwen van groente en fruit is populair. Wie heeft er tegenwoordig geen kruiden of aardbeienplanten op zijn balkon. Maar een lap grond met fruitbomen en groenten, dat kom je in de binnenstad niet snel tegen. Ik ben wel benieuwd hoe dit buurtinitiatief, dat van de grond kwam na de schietpartijen op de Eilanden in 2018, aanslaat, en valt er ook daadwerkelijk wat te oogsten?
Op een wisselvallige zondagmiddag ga ik langs bij het Plukbos op Wittenburg. Er staat een groot houten bord met ‘Plukbos’ en daarvoor een grote hoge kweekbak van staal met allerlei soorten kruiden, die nog in miniformaat zijn: basilicum, munt, rozemarijn. Deze babyplantjes zijn nog niet geschikt om te oogsten, maar verderop staat nog veel meer.
Ik heb afgesproken met een aantal leden van de vaste kern: Bob Giskes, Bram Heerebout, Has Cornelissen, Marianne Kalsbeek en Sabine Beilfuss. Het groen van het Plukbos staat er prachtig bij dankzij alle regenbuien van de afgelopen week.
Tuin voor de buurt
Bram vertelt dat de tuin echt is opgericht om voor meer verbinding in de buurt te zorgen en dat het werkt. “Ik sprak een buurtgenote en zij vertelde dat ze hier al tien jaar woonde, maar niemand kende, zelfs niet haar naaste buren. En nu is ze betrokken bij het Plukbos.” Elke tweede zondag in de maand kan er worden aangeschoven om gezamenlijk in de tuin te werken en samen te eten. Lid van de vereniging worden kost 5 euro per jaar en je hoeft niet per se op Wittenburg te wonen.
Is het Plukbos echt een afspiegeling van de buurt?
Bram: “Ja, en nee, we zien vooral veel jonge expats, die zien het als een mooie manier om verbinding te maken met hun omgeving.” Has: ”Buurtbewoners van Noord-Afrikaanse oorsprong zijn wel geïnteresseerd in de munt die we hier kweken, maar om ze echt bij het Plukbos te betrekken valt nog niet mee.” Marianne: “Zij willen graag een vaste taak, die moet je eigenlijk concreet voor iets vragen. Als je ze bijvoorbeeld vraagt voor het koken van een maaltijd voor de Tuindag, dan heb je ze erbij.” Bram: “Ik woon hier en kijk op de tuin uit en wat ik het mooist vind om te zien is dat er mensen langskomen en dan gecharmeerd zijn van de tuin en dan wat gaan plukken. Die denken dan: oh, wat leuk, dat neem ik mee.”
Mag iedereen van de gewassen plukken? Ook niet-buurtbewoners?
Sabine: “Ja, in principe mag iedereen komen plukken, maar je bent niet alleen op de wereld, het is mooi als je wat laat staan voor je medemens. En alleen het rijpe fruit oogsten.” Marianne vult aan: “Mensen komen soms met boodschap pentassen om dan alle pompoenen mee te nemen. Dat is dus niet de bedoeling. Bij het plukken liever ook niet de
hele plant eruit trekken, maar alleen de topjes oogsten.” Has vertelt dat van de sla vaak het hart er tussenuit wordt geplukt, terwijl als je alleen de buitenste blaadjes neemt, de kern gewoon doorgroeit en dan kunnen meer mensen oogsten van dezelfde plant. En het is het beste dat de plan ten met beleid worden afgeknipt, niet trekken of scheuren.
Er ligt in het doorzichtige kasje naast de materiaalschuur een schaar die je daarvoor kan pakken. Oogsten met mate is dus het devies.
Welke gewassen zijn het populairst? En wat kun je er zoal van maken?
Sabine: “De druiven zijn erg populair, maar de mensen zijn niet meer gewend dat er pitten inzitten. We hebben ze geperst en het druivensap gemengd met balsamicoazijn, dat was echt heerlijk en van daslook kun je lekkere pesto maken. Ik vind het ook belangrijk om groenten te kweken die je niet in de supermarkt vindt, zoals palmkool.” Marian ne: “Het is eigenlijk geweldig om te zien hoeveel moeite je eigenlijk moet doen om groente en fruit te kweken. Daar denk je niet aan als je in de supermarkt staat.”
Is het een rijke grond? Of moet er veel mest bij om opbrengst te krijgen?
Has: “We zijn begonnen met fruitbomen en de zandgrond is niet veel waard, die is niet heel voedzaam en de bomen hebben heel wat nodig. Om fruitbomen te kweken en er te kunnen tuinieren moet er dus veel compost bij. Bewoners uit het 1018 gebied kunnen daaraan bijdragen en hun gft-afval naar het Plukbos brengen. We hebben drie compostlijnen waar iedereen bij kan aansluiten en Bob is de coördinator.”
Bob: “Als je een Bokashi emmer hebt [dat is een Japans recyclingsysteem, red.] dan kun je de inhoud van je emmer bij ons inleveren. Daarnaast hebben we achter het grijze materiaalhuisje groene kantelbakken waar je zelf je gft in kan gooien. Hier mogen alleen onbewerkte groente- en fruitresten, pinda en notendoppen, kleingemaakte eierdoppen, koffiedik met filter en losse theeblaadjes in. De bakken zijn geïsoleerd en daarin wordt het zo’n vijftig graden tijdens het composteren. Er komt energie bij vrij. Als je je hand erin steekt, voel je de warmte. En tenslotte kun je ook je snoei en tuinafval bij ons kwijt. Graag aan leveren in stukken van maximaal dertig centimeter en geen planten met veel zaden. Deze kun je kwijt op een van de drie met planken afgebakende composthopen.”
Kan de bodem nog vervuild zijn door vroegere industrie?
Has: “Daar is uitgebreid onderzoek gedaan, maar liefst negen keer, maar daar is nooit iets uitgekomen. Onlangs nog is er een meting gedaan naar loodresten, maar ook daar is niets van aangetroffen. De grond is dus schoon, er is in de bodemonderzoeken geen industriële vervuiling aangetroffen.”
Jullie doen weer mee met Centrum Begroot, is jullie project door naar de volgende ronde?
Has: “Ja, het project is door naar de stemronde. De komende tijd kan iedereen vanaf twaalf jaar erop stemmen. Er is bij ons behoefte aan een grotere kweekkas. In de huidige kun je namelijk niet rechtop staan. Vrijwilligers krijgen straks ook een vergoeding als het plan wordt gehonoreerd.”
Enthousiast geworden? Kijk op www.plukbos.nl voor meer info.
