In het Plantage Westermanplantsoen, tegenover Het Groote Museum van Artis, gaat woensdag 11 juni de campagne ‘Adopteer een bij en trakteer haar op haar lievelingsbloemen’ van start. Daarbij wordt de derde BeeTotem van Amsterdam onthuld die gewijd is aan de zeldzame Resedamaskerbij (Hylaeus hyalinatus).
BeeTotems for RefuBees maakt deel uit van het langlopende onderzoek RefuBees: De stad als tijdelijk natuurreservaat, een sociaal-ecologisch actie-onderzoek van interventie kunstenaar Hans Kalliwoda, uitgevoerd in samenwerking met wetenschappers, ontwerpers en bewoners. Het project laat zien hoe kunst kan fungeren als katalysator voor ecologische bewustwording en actie.
Amsterdam telt 104 soorten wilde bijen en is daarmee één van de meest bijenrijke steden van Europa. Dankzij meer dan 30 jaar structurele monitoring, vooral door bioloog Arie Koster, is het leefgebied van deze bijen opgedeeld in evenzoveel zones. De grondige wetenschappelijke onderbouwing maakt het project uniek: nergens ter wereld bestaat zo’n fijnmazig stedelijk overzicht van bijenpopulaties. Amsterdam heeft daarmee de kans om internationaal voorloper te worden in het creëren van bijvriendelijke bufferzones.
Met ‘Adopteer een bij en trakteer haar op haar lievelingsbloemen’ kun je per postcode op refubees.org ontdekken welke wilde bij in hun buurt voorkomt. Vervolgens kun je die soort symbolisch adopteren en passende, biologische (liefst inheemse) planten bestellen, die afgestemd zijn op de nectar- en stuifmeelbehoeften van de bij. De planten worden per post geleverd, zodat meedoen eenvoudig blijft. Wie geen balkon, tuin of tijd heeft, kan een ander ondersteunen of laten meeprofiteren via een ‘plantbuddy’.
Deze vorm van ‘spreidingsbeleid’ en matchmaking tussen bij, plant en mens maakt het mogelijk om letterlijk bij-voor-bij het verschil te maken. Zo ontstaat er een stedelijk netwerk van biotopen voor wilde bijen, waarin elke bewoner een rol kan spelen.
Een BeeTotem is een ‘sociale sculptuur’ – een kunstvorm die wetenschap, urgentie en buurtparticipatie verweeft. Met de BeeCircus, mobiele presentaties en tot nu toe drie gerealiseerde BeeTotems, creëert het project betekenisvolle plekken van ontmoeting, educatie en actie in de stad. Eerder was er een Beetotem voor de Grote Klokjesbij aan de Admiralengracht in De Baarsjes (2021), die werd onthuld door Naturalis-directeur Koos Biesmeijer. In het najaar van 2025 volgt de landelijke introductie met een BeeTotem bij het Naturalis Biodiversity Center in Leiden.
De feestelijke opening van de BeeTotem in het Plantage Westermanplantsoen is op woensdag 11 juni om 17.00 uur en wordt verricht door Carlien Blok, directeur van de Hortus Botanicus Amsterdam.
