Boek van Week 15
Sylvie Schenk kende ik alleen van naam, totdat ik als een blok viel voor haar introspectieve roman ‘Schnell, dein Leben’ (nu vertaald door Ralph Aarnout als ‘Snel, het leven’).
Je kunt de roman lezen als een bevrijdingsroman. Voor de positie van de vrouw in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw, de keuzevrijheid ten aanzien van je eigen toekomst, maar ook als een verkenning van de nieuwe naoorlogse realiteit. De voorzichtige opbouw van de relatie tussen Duitsland en Frankrijk (‘die Nachkriegszeit’), op abstract niveau en intermenselijk.
Hoe kom je los van de gruwelen van de oorlog, ook als je deze zelf niet bewust hebt meegemaakt? Is dat überhaupt mogelijk, kun je jezelf bevrijden door te vergeven? Welke stappen zet je in herstel van onderling vertrouwen of overheerst blijvend wantrouwen? Sylvie Schenk pelt het allemaal af.
Louise groeit na de oorlog op in een klein burgerlijk stadje in de Franse Alpen. Als de mogelijkheid zich voordoet te gaan studeren in de stad, twijfelt ze niet. Ze schrijft zich in op de universiteit, Latijn, Grieks, linguïstiek, literatuur en vertrekt naar Lyon. Het leven kan beginnen. De herinneringen van de oudere generatie aan de Tweede Wereldoorlog zijn nog vers. De jongeren verlangen eensgezind naar vrijheid en een beloftevolle toekomst, maar afkomst verloochent zich niet.
In Lyon ontmoet Louise een medestudente uit Marseille, Francine. Zij stelt Louise voor aan een schare studenten waarmee zij – na de eerst gevoelde eenzaamheid als meisje uit de Alpen – ook bevriend raakt. Zo zijn daar Johann, waarmee Louise later trouwt, een brave en serieuze Duitse student wiens vader oorlogsmisdaden heeft begaan in de buurt van Lyon. Soon, de jongen uit Korea die de wereld beschouwt via het uitspreken van zijn zelfverzonnen dromen. Henri, de jazzpianist die voor de muziek heeft gekozen.
We volgen Louise tijdens haar studententijd in Lyon en in haar nieuwe leven, later in Duitsland.
Het oorlogsverleden van Louise’s schoonvader loopt als een rode draad door het verhaal van Louise, Johann en Henri. De laatsten staan symbool voor de moeizame relatie die al decennia bestaat tussen Duitsland en Frankrijk en de verwerking van diepe trauma’s. Kun je je ouders begrijpen, die de oorlog bewust hebben meegemaakt en daarin keuzes maakten die de levens van de volgende generatie voor altijd zouden tekenen?
Wat ik zo prachtig vond, is de glasheldere wijze waarop Schenk Louise schetst. Haar krachtige ontwikkeling vanuit een eigen moraal, een niet-opgelegde moraal, hoe graag anderen dat ook zouden doen. Het is niet voor niets dat twee hoofdstukken dezelfde titel ‘Moraal’ dragen, aan het begin en het einde van het boek.
Korte hoofdstukken, in precies en krachtig proza, heel dichtbij. De keuze om in de tweede persoon enkelvoud het verhaal te vertellen versterkt het gevoel dat je naast Louise staat. In de laatste roman van Gilles van der Loo (Café Dorian) voelde dat precies hetzelfde. De verteltrant in deze roman deed mij hier en daar denken aan Vonne van der Meer.
Een zware roman met moeilijke thema’s? Nee, integendeel. Misschien is het wel gewoon een intelligente liefdesroman in naoorlogse tijd; je kunt er veel kanten mee op. Ik heb van dit kleinood genoten.
_____
Snel, het leven is geschreven door Sylvie Schenk
Vertaald door Ralph Aarnout
Verschenen bij Uitgeverij Cossee
Petra Hoogenboom is boekenadviseur bij IJburg Boeken, IJburglaan 561
