Woningcorporatie Stadgenoot krijgt voor drie jaar een vergunning om bomen te kappen in privétuinen aan de Vrolikstraat. De bewoners wisten van niets totdat de Bomenbescherming een brief in de brievenbus gooide. Toen maakte een aantal bewoners bezwaar en volgde een hoorzitting. Een terugblik met Bart Dart van de Vereniging Bomenbescherming Amsterdam.
Rose Bartholomé | Foto Eddy Ellert | Dwars
Als op een warme augustusdag een A4-tje van de Bomenbescherming op de deurmat valt, lezen bewoners van de Vrolikstraat 132 t/m 190 voor het eerst dat Stadgenoot een vergunning heeft gekregen voor het kappen van bomen in hun tuinen. Na een eerste schrikreactie neemt verontwaardiging de overhand. Als burger moet je dus zelf bijhouden of de overheid ergens op een website een besluit publiceert dat jouw belang raakt. Dat wisten de bewoners niet.
In december volgt een hoorzitting, georganiseerd door het Juridisch Bureau van de gemeente waar belanghebbenden hun zaak kunnen toelichten. Naast een tiental bewoners zijn vier medewerkers van Stadgenoot aanwezig, de boomexpert van de gemeente die geadviseerd heeft over de vergunningsaanvraag, Bart Dart van de Bomenbescherming en Karel van der Weide van de SP. Stadgenoot licht toe dat het geen kapvergunning betreft, maar een vergunning voor het beheren van de tuinen. Wonderlijk want in de vergunning staat duidelijk dat het over het kappen van bomen gaat.
Onstuimige hoorzitting
De bezwaren van de bewoners gaan over leefbaarheid en woonplezier. Bomen brengen verkoeling in de stadse omgeving, ze herbergen een variëteit aan kleine dieren en organismen en als fijnstoffilter hebben ze een grote rol bij het klimaatbestendig maken van de stad.
Daarnaast is de rechtspositie van belanghebbenden in het geding. Als de jaarvergunning eenmaal verleend is, hebben bewoners geen enkele zeggenschap meer over de bomen in hun tuin. In het proces van de aanvraag zijn bewoners niet geïnformeerd, laat staan betrokken. Is dat een keuze geweest van Stadgenoot of een foutje? Eén ding is duidelijk: niemand had gerekend op zoveel betrokkenheid en de bewoners zijn bijzonder gehecht aan de bomen in de tuinen. De hoorzitting verloopt onstuimig.
Ongezien
Bart Dart van de Vereniging Bomenbescherming, onderdeel van Vrienden van het Wibautplantsoen, denkt dat het wel duidelijk werd dat men in het proces grote steken heeft laten vallen. ‘In het traject naar de kap moet er een moment zijn dat mensen bezwaar kunnen maken en dat is hier duidelijk mis gegaan.’ Hij legt uit dat de Bomenverordening voorschrijft aan welke eisen een kapvergunning moet voldoen. Ook wordt in deze verordening geregeld dat een organisatie een kapvergunning voor drie jaar kan krijgen. Bij deze aanvraag hoort een beheerplan waarin de aanvrager precies beschrijft om welke bomen het gaat. Dart: ‘In de hoorzitting werd duidelijk dat de gemeentelijke boomexpert die het advies voor de kapaanvraag heeft opgesteld, de betreffende bomen niet heeft gezien omdat, zegt hij, de bomen in privétuinen staan. Hij heeft echter aan geen van de bewoners gevraagd of hij de bomen in de tuin kon bekijken. Hij had gewoon kunnen aanbellen.’
Wooncomplex is geen begraafplaats
Desgevraagd geeft Karel van der Weide van de SP aan dat de mogelijkheid in de Bomenverordening voor jaarvergunningen een onbedoeld neveneffect heeft. Deze was bedoeld voor begraafplaatsen, maar heeft nu het effect van een carte blanche voor aanvragers als Stadgenoot. De rechtspositie van bewoners is hierbij in het geding. Hij vindt dit een punt voor de evaluatie van de Bomenverordening die binnenkort plaatsvindt. Dart beaamt dat de jaarvergunning eigenlijk bedoeld is om het beheer van bijvoorbeeld begraafplaatsen of Artis te vergemakkelijken. ‘Maar op een begraafplaats heb je te maken met mensen die onder de grond liggen. Die zal je niet zo snel horen.’
Te laat
Volgens de richtlijnen voor de aanvraag van de jaarvergunning was Stadgenoot verplicht alle belanghebbenden in te lichten over de aanvraag en de inhoud van het beheerplan. Maar op de website van Stadgenoot staat alleen een algemene link naar de website van de gemeente. Je moet van goeden huize komen om daar je weg in te vinden. Een wassen neus dus. Dart: ‘Dat is ook de reden dat we de Bomenbescherming Amsterdam hebben opgericht. We hebben het idee dat veel mensen pas weten dat er iets gaat gebeuren als de hovenier met de kettingzaag voor de deur staat. En dan is het te laat.’
Noodkap
Stadgenoot heeft de bewoners niet geïnformeerd, heeft niet een brief gestuurd aan betrokken bewoners. Dart: ‘Ik denk dat ze geen problemen verwachtten. Ze hebben al meer jaarvergunningen gekregen. Afgelopen maart zijn er jaarvergunningen toegekend aan Stadgenoot voor de complexen in de Transvaalbuurt.
In de hoorzitting gaf Stadgenoot aan dat een jaarvergunning in het belang van de bewoners is. Als nu iemand overlast heeft van een boom, dan duurt het door de procedures van de omgevingsvergunning/kapvergunning heel lang voordat Stadgenoot de boom mag kappen. Dart: ‘Als een boom gevaar oplevert, vindt er een noodkap plaats en dan wordt achteraf alles geformaliseerd. In de gewone procedure heeft de gemeente zes weken de tijd voor het verlenen van de vergunning, en kan men nog zes weken bezwaar aantekenen na het verlenen van de vergunning. Dus mag men in theorie al na zes weken overgaan tot kappen. Uit zorgvuldigheid van bestuur doet de eigenaar dat meestal niet.’
Dan is die hele vergunning toch een wassen neus?
‘Het ziet er naar uit dat Stadgenoot in samenwerking met de Gemeente naar een manier heeft gezocht om lastige procedures te omzeilen en onderhoudskosten te verminderen. Is een boom hoger dan zes meter dan is het onderhoud voor de huiseigenaar. In de nieuwe huurcontracten van Stadgenoot is een bepaling opgenomen dat huurders geen boom mogen planten.’
Hoe zit het dan met de verplichte herplant van gekapte bomen?
‘De tuinen zijn in veel gevallen niet groter dan 50 m2. Volgens de tabel in het beheerplan zou Stadgenoot een gekapte boom mogen vervangen door een heester. In de hoorzitting verklaarde de groenexpert van Stadgenoot dat heesters een grotere biodiversiteit kunnen bevatten dan bomen. Dat is bullshit.’
Wist u trouwens dat de Gemeente Amsterdam subsidie geeft aan bewoners voor de aanplant van een boom in hun tuin? Met als doel de stad hitte- en regenbestendig te maken en te zorgen voor een grotere biodiversiteit.
