Europa heeft een langdurige haat-liefdeverhouding met het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Dat schrijft Ivo van Wijdeven in De nieuwe rafelrand van Europa. De auteur was te gast in Hardcover L., het boekenprogramma van Plein Theater en Linnaeus Boekhandel.
Lennie Haarsma | Dwars
De Brexit komt uitgebreid aan de orde in de korte lezing van Ivo van Wijdeven. Hij is historicus en politiek analist bij het Ministerie van Algemene Zaken. Zijn boeken komen voort uit zijn dagelijks werk en schetsen de historische achtergrond van de actualiteit. Bij het ontstaan van de EEG in 1957 hield het Verenigd Koninkrijk bewust afstand. Men dacht het wel te kunnen rooien met de eigen (ex)-koloniën. Pas later vroeg het met hangende pootjes een lidmaatschap aan. Maar, gezien de lange voorgeschiedenis was het verzoek niet meer dan logisch: het Verenigd Koninkrijk – en daarvoor Engeland – was altijd nauw verbonden met het Europese vasteland, zelfs tijdens de hoogtijdagen van het Britse wereldrijk.
‘…waar vooral gewone Britten de dupe van worden’
Hebben de Britten en Europa elkaar echt nodig?
‘Boris Johnson denkt dat hij, nadat hij zijn Brexit-deal door het parlement heeft geloodst, makkelijk een voor de Britten aantrekkelijk handelsverdrag met de Europese Unie kan sluiten. Hij vergeet echter dat de EU de bovenliggende partij is, ook door het grote aantal inwoners dat Europa kent: 450 miljoen mensen. Hoewel een handelsverdrag in het belang is van beide partijen is het nog maar de vraag of het helemaal naar de Britse wens zal zijn. Zelfs daar maakt Johnson zich geen zorgen over: eventuele verliezen worden goedgemaakt door meer handel met de VS. Maar ook daar zijn de Britten de vragende partij en Trump zou wel eens vervelende eisen kunnen stellen, waar vooral gewone Britten de dupe van worden. Dat geldt ook als de Britse regering losse regels gaat hanteren, wat ertoe leidt dat het VK een lage loonland wordt. Voor de EU is dat onacceptabel omdat dit oneerlijke concurrentie zou betekenen.’
Gaan nog andere landen de EU verlaten?
‘De eenheid binnen Europa is bewaard gebleven en niet in gevaar. Dat blijkt ook uit het feit dat namens Europa één onderhandelaar met het VK het gesprek over de Brexit voert. Zelfs president Orban van Hongarije heeft uitdrukkelijk gesteld niet uit Europa te willen stappen.’
Gaan de VS en het VK uit de Navo?
‘Nee, maar de VS willen niet ingrijpen in oorlogssituaties in Europa zoals bleek in Oekraïne en in Syrië. En ook dat is in het verleden eerder aan de orde geweest toen de VS pas aan het eind van de beide wereldoorlogen actief werden. Daarnaast blijven de Amerikanen erop hameren dat Europa te weinig bijdraagt aan de NAVO.’
Hoe ziet de toekomst van Europa eruit?
‘We hebben een gemeenschappelijk buitenlands beleid nodig. Voor het creëren van veiligheid in de wereld bieden de normen en waarden van de Europese democratie een goede inspiratiebron naast het gegeven dat Europa al 75 jaar stabiel is. De opkomende macht China gaat vooral voor zijn eigen belang. Zorgwekkend echter zijn landen als Hongarije en Polen die zich niet aan de Europese spelregels houden als het gaat om solidariteit ten aanzien van vluchtelingen’.
Ook in 2020 organiseren Plein Theater en de Linnaeus Boekhandel weer Hardcover L. Op enkele donderdagavonden gaat Jaap van Straalen in gesprek met auteurs over hun boeken en de maatschappelijke kwesties die daarin aan de orde komen. Daarin is veel ruimte voor debat met de zaal.
Check www.plein-theater.nl.
