De Oostelijke Handelskade van Fokko Kuik

Toen ik begin jaren 80 in de Dapperbuurt ging wonen fietste ik op zondagmiddag al wel eens rond in het Oostelijk Havengebied. De meeste havenactiviteiten waren al naar het westelijk havengebied verhuisd. Wel was er nog een kolen overslag terrein en veel oude loodsen stonden er no. Die werden nogal eens gebruikt door louche bedrijven met grote valse bouviers als bewakers had ik de indruk. Op Sporenburg stonden veel oude treinwagons te verkommeren: werkloos geraakt, zoals veel van mijn generatiegenoten in de jaren 80. Je kon er met een loopbrug overheen.

Alleen de Oostelijke Handelskade vertoonde nog een soort van leven. Er stonden wat rijtjeswoningen, waarin nog steeds mensen leken te wonen. En in het Lloydgebouw – het huidige Lloydhotel – was nog een jeugdgevangenis gevestigd.

En nog iets verderop, ongeveer waar nu club Panama zit, was een bierhandel gevestigd: Bier&Co. Ik herinner me dat het er altijd nogal een zootje was met omgevallen kratten en weggerolde bierfusten enzo. Ik vermoed dat het bier er eerst ruim werd voorgeproefd voordat het werd verhandeld. Op de website van het inmiddels elders gevestigde bedrijf lees ik dat het eind jaren 80 begon met ‘het naar Nederland smokkelen van een lading Belgisch abdijbier voor onze krakersvrienden’.

Inmiddels blijkt het bedrijf uitgegroeid te zijn tot een van de grootste groothandels in bier van Europa en werken er tientallen mensen. Dat je tegenwoordig in bijna elk café kunt kiezen tussen veel verschillende biersoorten hebben we vast deels ook aan deze experimentele ondernemers uit het Oostelijk Havengebied te danken.

Inmiddels is er in het hele gebied rond de Oostelijke Handelskade veel veranderd. De open gaten zijn gevuld, sommige oude gebouwen zijn netjes opgeknapt en het is weer een levendige straat geworden. Winkelcentrum Brazilië, gevestigd in een loods uit 1915, waar destijds koffie- en cacaobonen werden overgeslagen trekt alweer 25 jaar de bewoners uit het Oostelijk Havengebied dagelijks naar zich toe.

Uit 1917 dateert het daar tegenover gelegen koffiehuis van de Koninklijke Hollandse Lloyd (KHL). Vlak na de Eerste Wereldoorlog moet het hier druk geweest zijn met bemanningsleden en landverhuizers van de KHL. De deftige voorzaal was voor het hogere personeel. In de achterzaal konden de bootwerkers aan lange tafels koffie en snert nuttigen.

Het gebouw werd het eind jaren 90, na jaren van leegstand en verval, gered van de slopershamer en nu zit er sinds 2016 een sfeervolle horecagelegenheid met een knus theaterzaaltje in: de Nieuwe KHL. Ik heb daar al heel wat leuke optredens bijgewoond.

Ook hier wordt weer prima geïllustreerd hoe enkele oudere gebouwen de sfeer in een gebied met verder veel moderne nieuwbouw kunnen verhogen. Ook de nabijheid van het open water van de IJ-haven draagt bij aan die sfeer. Nog steeds leggen er regelmatig binnenvaartschepen aan voor een paar dagen. En aan de Veemkade is de varende zeilschool Nautiek gevestigd, waar menig kind zijn of haar eerste zeilervaringen heeft opgedaan.

Wat een verstandige keuze is het destijds toch geweest om die havens niet allemaal vol te plempen met zand om er een volledige nieuwbouwwijk van te maken!

Lees ook
De andere straten van Fokko Kuik