Erfgoedorganisaties Heemschut en Cuypers Genootschap willen de destijds niet gesloopte woonblokken aan de Tugelaweg van de Handwerkers Vriendenkring in de Transvaalbuurt met spoed tot gemeentelijk monument laten verklaren nu sloop van een deel ervan dreigt. Ook de Commissie Omgevingskwaliteit pleit hier nu voor. Met name de lagere bebouwing aan de Spitskopstraat wordt als belangwekkend gezien in deze door de beroemde architect Berlage ontworpen buurt. De organisaties willen renovatie.
Jaap Kamerling
Van de oorspronkelijke vijf blokken aan de Tugelaweg zijn ervan in 2014 twee gesloopt en vervangen door nieuwbouw om de woningdifferentiatie te verbeteren. Daarna is een blok gerenoveerd in 2018. Als je ziet hoe prachtig en imposant dat blok zich nu verheft, is het volgens deze organisaties niet meer voor te stellen, dat je de resterende blokken nog zou willen slopen. Geef ze daarom een monumentenstatus.
De renovatie van een ervan is nu bijna klaar. Het laatst overgebleven blok sluit daar architectonisch prachtig bij aan en mag zeker niet deels gesloopt worden zoals IJmere van plan is. Anders verdwijnt de samenhang in de strook bebouwing langs de spoorlijn. Door de terugliggende rooilijn bij de Martitzstraat heeft dit blok bovendien een grote beeldbepalende waarde.
Architect van de blokken was destijds de bekende Amsterdamse architect Leliman, die bekend staat om zijn rationele architectuuropvatting zoals ook die van Berlage.
Het hele wooncomplex van rond 1920 is van groot belang als eerste ter vervanging van de destijds te saneren woningen in de oude Jodenhoek bij de Uilen- en Valkenburgerstraat. De Transvaalbuurt is begin vorige eeuw opgezet als arbeidersbuurt door de drie zuilen in de woningbouw Het Oosten (RK), het Protestantse Patrimonium en de Joodse Handwerkers Vrienden kring.
Belangrijk is naast de gaafheid van de architectuur met name ook de geschiedenis van de HWV die het verhaal van de Joodse geschiedenis van de Transvaalbuurt vertelt. Dat maakt he hele complex van woningen tot een uniek monument van Joods Amsterdam.
