Jazz en de Walvis wordt op zondag 15 september voor de tiende keer gehouden, een lustrum dus! Het festival is genoemd naar het grote beeldbepalende gebouw op Sporenburg in het Oostelijk Havengebied dat er ligt als een gestrande walvis met de kop en staart omhoog. Mijke van Wijk bedacht het festival in 2015.
Goos van der Sijde
Hoe kwam je op het idee om zo’n huiskamerfestival te organiseren?
Mijke: ‘Het Oostelijke Havengebied is nu best een hippe plek, maar 15 jaar geleden, toen ik er kwam wonen, gebeurde er niet zo heel veel. Ik hou van jazz, en kende vanuit mijn werk voor de radio best veel muzikanten. In Den Bosch bezocht ik het festival Jazz in Duke Town en daar hadden ze naast hele grote concerten ook kleine en intieme jazzoptredens in een huiskamersetting. Dat vond ik heel leuk. En daar kwam nog iets bij. Want elf jaar geleden werd het Borneo Architectuur Centrum (BAC) opgericht om aandacht te geven aan de aparte architectuur in dit gebied. Zo is in de Scheepstimmermanstraat geen huis hetzelfde, omdat het vrije kavels waren waar bewoners samen met een architect hun huis naar eigen inzicht konden ontwerpen. Het centrum ging ook rondleidingen organiseren, en toen dacht ik, waarom zouden we dat niet kunnen combineren met muziekuitvoeringen in de bijzondere huizen van de wijk?
Het BAC was enthousiast over dit idee, en de eerste keer in 2015 was meteen een succes. Voor de eerste editie hebben we de ruimte van het BAC (met maquettes en foto’s van gebouwen) als concertlocatie gebruikt . We zijn toen ook gestart met het geven van concerten in de huizen.
Je slaat dan eigenlijk twee vliegen in één klap. Je ziet niet alleen een woning van buiten, je kunt er ook in! En je kunt er een half uur van bijzondere muziek genieten. Ook bieden we een architectuurwandeling van het BAC aan in combinatie met een concert. Dat is een van de tickets die we verkopen.’
Zijn er genoeg bewoners die hun huis ter beschikking willen stellen?
‘Ja, ieder jaar hebben we zelfs meer aanmeldingen dan we kunnen verwerken! Alleen de allereerste keer kostte het wat meer moeite. Ik had een brief getypt en die bij interessante huizen in de bus gedaan, met mijn kaartje er aan geniet. Soms heb ik ook aangebeld om te vragen of mensen hun woning beschikbaar wilden stellen voor een concert. De reacties waren meteen al erg positief. Maar er zit natuurlijk daarna best nog wat werk aan vast. Je moet checken of de woningen ook geschikt zijn, er moeten toch wel minstens 20 personen in kunnen. En soms is de aanwezigheid van een piano of vleugel belangrijk. Er treden meestal duo’s of trio’s op, kleine, maar vaak wel verrassende combinaties. We hebben trouwens ook enkele grotere locaties, waar tot 60 bezoekers in passen.’
Wat vond jij zelf de meest bijzondere concerten in die tien jaar dat Jazz en de Walvis nu bezig is?
‘Dat was het optreden van (de inmiddels overleden, red.) trompettist en flugelhornspeler Ack van Rooyen samen met pianist Juraj Stanik. Geweldig mooi en innemend spel, zo muzikaal. Ik vond Pink Oculus bijzonder en Kay Slice en Bnnyhunna waren ook te gek. En Niels Broos en Jamie Peet en toen kwam Jasper Blom die in de buurt woont spontaan meedoen… Spinvis en Eric Vloeimans heb ik helaas niet horen spelen – ik zit nu eenmaal in de organisatie – maar ik hoorde van anderen dat dat fantastische concerten waren. En daar doe je het toch voor. Dat mensen een geweldige middag hebben met drie of vier bijzondere concerten.’
Als ik het festivalprogramma van dit jaar bekijk, zie ik heel verschillende artiesten. Van een Turkse zangeres met een Roemeense gitarist, de jazzpianist Michiel Braam tot een Nederlands duo met trompet en harp. En nog veel meer. Is dat een van de kenmerken? De diversiteit?
‘Onze filosofie is een mix van gevestigde namen en nieuw of in Nederland onbekend talent. Kwaliteit staat daarbij natuurlijk voorop. Onze programmeur Robert Soomer werkt als artistiek manager bij het Metropole Orkest en heeft een zeer brede kijk op de jazzwereld. Zo lukt het iedere keer weer om een veelzijdig en interessant programma samen te stellen.’
En financieel?
‘Zonder subsidie is zo’n festival eigenlijk niet mogelijk. Dan zou je minimaal 25 euro p.p. voor een half uur muziek moeten vragen, dat staat niet in verhouding. We zijn daarom heel blij met de huidige partners en subsidiegevers zoals Fonds voor Oost, de gemeente Amsterdam, het Cultuurfonds. We kunnen de toegangsprijs zo rond de 10 euro houden, en stadspashouders kunnen voor 1 euro per concert kaartjes bestellen. Bovendien kunnen we de muzikanten voor hun optredens een fatsoenlijk honorarium bieden.’
Hoe ziet de toekomst eruit?
‘Ik ga zelf na dit seizoen stoppen. Door mijn vaste baan als onderzoeksjournalist bij de omroep kan ik er niet meer voldoende tijd instoppen. Maar gelukkig hebben we een fantastische opvolger gevonden: Fleur van den Breemer. Het leuke is dat zij meteen met nieuwe, frisse ideeën kwam, zoals op het gebied van muziekeducatie. Zij organiseert het gratis jubileumconcert met de band Dyar waarmee we dit jaar Jazz en de Walvis openen. Dyar speelt Arabische muziek met invloeden van jazz, hiphop en andere muziekstijlen van over de hele wereld. Kinderen (vanaf zes jaar) en hun ouders kunnen meespelen tijdens dit concert. Wel even aanmelden op [email protected].’
Concert in de Scheepstimmermanstraat
‘Het bed heb ik wel uit elkaar moeten schroeven’
Bewoner Matthijs Driessen stelt vrijwel ieder jaar zijn woning in de Scheepstimmermanstraat beschikbaar voor Jazz en de Walvis. Toen Mijke van Wijk hem 9 jaar geleden vroeg of zijn huis kon dienen als concertlocatie, vond hij dat meteen een sympathiek idee: ‘Ik ben muziekliefhebber en speel zelf voor mijn plezier jazzgitaar. Nu had ik een vleugel op de slaapkamer staan en vleugels waren niet dik gezaaid op de andere locaties. Dus toen het verzoek kwam of de vleugel gebruikt kon worden voor het concert, heb ik toegestemd. Maar ja, een slaapkamer is niet meteen een geschikte locatie voor een concert. Daarom heb ik het bed uit elkaar moeten schroeven om plaats te maken voor de concertbezoekers. Maar ik had het er graag voor over!’
Meer informatie over het festival jazzendewalvis.nl
Kaarten moet je online bestellen. Ze kosten 9,50 euro per concert, met Stadspas 1,00 euro. Concert met speciale architectuurwandeling door het BAC 19,50 euro.
