Oversteek Oranjesluizen na drie jaar eindelijk weer open voor wandelaars

De voetgangersoversteek over de Oranjesluizen was decennia lang een populaire oversteek voor wandelaars die te voet het IJ wilden oversteken van Oost naar Noord of andersom. Ook ik liep graag een rondje. Met de pont naar Noord, dan de Nieuwendammerdijk en de Schellingwouderdijk, rechtsaf bij de Noorder IJdijk en de Oranjesluizen oversteken, en via Oost liep ik dan weer naar huis. Een heerlijke uitwaaiwandeling waar je zo een halve dag mee zoet bent.

Johanna Kroon

Bij het oversteken van de Oranjesluizen kwam ik altijd andere wandelaars tegen. En soms ook fietsers, met de fiets aan de hand. Maar in het voorjaar van 2020 stond ik bij de Oranjesluizen opeens voor dichte hekken. Schepen voeren nog steeds door de sluis, maar de voetgangersoversteek was gesloten ‘wegens het coronavirus.’ Merkwaardig, want andere sluizen in Nederland waren wel open voor voetgangers. En waarom zou het coronavirus wel gevaarlijk zijn voor voetgangers, maar niet voor schippers die door de sluis gingen?

Via een webformulier maakte ik Rijkswaterstaat op deze tegenstrijdigheden attent en vroeg om heropening. Ook Wandelnet heeft het aangekaart. Tegen de zomer van 2020 ging de oversteek weer open… Maar helaas niet voor lang.

Toen ik in juni 2021 voor de sluizen stond bleek de oversteek wederom gesloten, dit keer ‘voor onbepaalde tijd’ en wegens ‘werkzaamheden.’ Op de website van Rijkswaterstaat vulde ik weer een formulier in. Er volgde een reactie met bezweringen als ‘we zijn ermee bezig’, ‘het is ‘erg complex’ en ‘het duurt helaas langer dan verwacht.’

Na nog een paar contacten met Rijkswaterstaat werd me eindelijk duidelijk wat er aan de hand was: er waren problemen met de noodstop op de sluis. Maar wanneer dit verholpen zou zijn kon niemand me vertellen.

Ik begreep er niets van: Rijkswaterstaat heeft geen idee hoe ze de noodstop van een belangrijk sluizencomplex moeten repareren? Ik zou trouwens verwachten dat ze voor zoiets belangrijks als de noodstop van een groot sluizencomplex wel een reserve-exemplaar in de kast zouden hebben liggen. Was het misschien onwil? Wilde Rijkswaterstaat van de oversteek af?

Ik belde met Wandelnet, een club die probeert het prachtige wandelnetwerk dat we in Nederland hebben in stand te houden. Ook zij waren er mee bezig, samen met de Fietsersbond. Maar ook zij kwamen er bij Rijkswaterstaat niet doorheen.

En toen had ik een ingeving: de sluizen heten de Oranjesluizen, dat zal wel geen toeval zijn. En inderdaad, ze zijn genoemd naar de bekendste familie van Nederland. Koning Willem III legde in 1870 de eerste steen. In 1995 werd het complex uitgebreid met de Prins Willem Alexandersluis. En laat de defecte noodstop zich nou precies op die sluis bevinden… Eindelijk wist ik bij wie ik moest zijn!

Op 13 maart 2022 deed ik een brief aan Zijne Majesteit op de post. Ik vertelde wat ik allemaal al geprobeerd had en sloot af met: ‘Nu niets helpt, wend ik me tot degene naar wie de sluis vernoemd is. Ik vermoed dat u degene bent die de Prins Willem Alexandersluis in 1995 geopend heeft, en ik denk dat u de enige bent die in staat is hem weer voor overstekers toegankelijk te maken.’

Twee maanden later, in mei 2022 (de sluis was nog steeds dicht) kreeg ik een antwoord dat ik natuurlijk wel had verwacht: ‘In verband met de ministeriële verantwoordelijkheid is uw brief ter behandeling overgedragen aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat.’ Dat lijkt weinig effect te hebben gehad, want bijna een jaar later, in maart 2023 was de sluis nog steeds niet open.

Ik hoorde dat van een journaliste van Het Parool, die via Wandelnet over mijn brief aan de Koning had gehoord. Ze belde me voor een stukje in de rubriek ‘Kan dat nou niet anders?’ over problemen die maar niet worden opgelost. En wat denk je? Een week later, op 20 maart 2023, na drie jaar bijna onafgebroken gesloten te zijn geweest, ging de sluisoversteek eindelijk weer open. Zou dan toch de Pers machtiger zijn dan de Kroon?

Wat me in deze hele geschiedenis nog wel het meest verwonderd heeft is dat Rijkswaterstaat, een organisatie die teruggaat tot 1798, die de Deltawerken heeft gebouwd en het prachtige programma Ruimte voor de Rivieren gerealiseerd heeft, maar liefst drie jaar nodig heeft gehad om een defecte noodstop op een sluis te repareren. Wat moeten we daar nou van denken?

Gisteren ben ik mijn geliefde rondwandeling weer gaan maken en ja hoor, het hek van het sluizencomplex stond open. Het was heerlijk. Laten we hopen dat de nieuwe noodstop het heel lang gaat volhouden.