Wat moet je doen in geval van kindermishandeling? Ouders of verzorgers die hun kind mishandelen, zien soms in dat ook zij een probleem hebben. Vaak kunnen zij de zorg voor hun kind niet aan. Wegkijken ligt voor de hand. Ted Kloosterboer, oprichtster van stichting Praat, vertelt dat de stichting professionals die werken met kinderen en gezinnen gevoeliger hoopt te maken voor signalen van kindermishandeling. De stichting bestaat sinds 2012. In 2014 volgt de aanpak in de Indische Buurt.
Lida Geers | | Foto’s Stichting Praat en Lida Geers | IJopener
Kloosterboer legt uit waarom zij de Stichting Praat heeft opgericht. ‘Als kind ben ik zelf mishandeld. Toen heb ik er nooit over gepraat, was wel op zoek naar iemand die mijn verhaal zou geloven. Die gewoon even je kindzijn teruggeeft, een veilige situatie voor je weet te creëren, of iets gezelligs met je doet. Eenmaal volwassen merkte ik dat mensen, als ik er over wilde praten, dat heel ongemakkelijk vonden. Er kwam hierover nooit een gesprek op gang. Na tien jaar therapie had ik eindelijk weer verbinding met mezelf en kwam ik tot de conclusie dat deze manier de verkeerde weg is, dat het anders zou moeten. Ik vind dat kinderen het recht hebben geholpen te worden. Bovendien: hoe vroeger het gesignaleerd wordt, hoe minder schade het aanricht.’
Kinderen veilig laten opgroeien, dat is onze plicht
Verschillende vormen
Op de vraag wat kindermishandeling is, blijkt dat er geen duidelijk antwoord op is. Ouders of verzorgers mishandelen hun kind niet altijd met opzet. Vaak kunnen zij de zorg voor hun kind door eigen problemen niet meer aan. Het gebeurt ook uit onwetendheid. Dit is ook afhankelijk van de achtergrond van de ouders of verzorgers zelf. Komen zij zelf uit een onveilige situatie dan zijn bepaalde handelingen naar kinderen gewoon en herhaalt zich het patroon. In de Wet op de Jeugdzorg wordt kindermishandeling uitvoerig omschreven en toch blijft het een grijs gebied. Vast staat dat het kindermishandeling is als het kind er blijvend schade van oploopt. Het gaat hierbij niet alleen over fysiek geweld zoals slaan of schoppen, maar ook over verwaarlozing, seksueel misbruik en emotionele of geestelijke mishandeling of verwaarlozing. Het gebeurt vaak in huiselijke kring en wordt geheim gehouden. Ted: ‘Kindermishandeling blijft doorgaan zolang er wordt weggekeken. Ik vind dat wij de plicht hebben kinderen veilig te laten opgroeien. Het risico is namelijk dat kinderen die niet geholpen worden als volwassenen later zelf in de problemen komen.’
Bespreekbaar maken
Stichting Praat heeft niet de intentie om naar de gezinnen toe te gaan waar kindermishandeling plaatsvindt. Ted: ‘Wij zijn er om mensen die op welke manier dan ook met kinderen en gezinnen te maken hebben inzicht te geven hoe je kindermishandeling signaleert. Het is namelijk de bedoeling niet te wachten totdat het te laat is en een kind uit huis geplaatst moet worden.’ Ervaringsdeskundigen geven gastlessen aan mbo-, havo- en universiteitsstudenten en zij leiden ook voor professionals en vrijwilligers voorlichtingsbijeenkomsten, workshops en trainingen.
Tijdens de workshops wordt er onder andere gebruik gemaakt van Signalenwijzer. Dit is een hulpmiddel, een soort spel, om in gesprek te gaan over het signaleren van kindermishandeling. Om ‘niet pluis gevoelens’ bespreekbaar te maken en elkaar te helpen zo objectief mogelijk waar te nemen. Het uiteindelijke doel hiervan is de periode tussen het opmerken van het eerste signaal en de eerste actie te verkorten.
Vuile was buiten hangen
En dan is er nog de ‘vuile was’. In principe wordt die volgens het spreekwoord niet buiten gehangen. Maar bij Praat is dat precies andersom. Op de website kunnen kinderen en volwassenen die met mishandeling te maken hebben of hebben gehad, hun eigen waslijn creëren. Klik op het kopje Posters/
Manifestaties en je vindt een invulformulier bij Maak je eigen waslijn, waarin je in een korte zin kunt weergeven wat mishandeling met jou doet of deed. Dat wordt vervolgens op een virtueel kledingstuk op de website geschreven.
Bij de manifestaties ‘Nederland hangt de vuile was buiten’, die door heel Nederland worden georganiseerd, wordt de was letterlijk buiten gehangen. ‘Ellie en Ali, de wasdames van theatergroep Blik Bijzonder hangen kledingstukken aan de waslijn waarop zinnen over kindermishandeling door de aanwezigen geschreven zijn. Tussendoor vertellen ervaringsdeskundigen iets over hun eigen geschiedenis. Gemiddeld levert dat veertig kledingstukken op per manifestatie. Die bewaren we met het uiteindelijke doel in 2023 een waslijn te spannen over de Afsluitdijk, waaraan 69.000 kledingstukken komen te hangen. Natuurlijk op voorwaarde dat we daar toestemming voor krijgen. Het lost het probleem niet op, maar het maakt het misschien wel makkelijker om erover te spreken. (Lachend) Je gaat er namelijk echt niet dood van, als je erover spreekt.
