Toen Marjolein Moorman eind jaren negentig naar Amsterdam verhuisde en de stad in fietste kreeg ze het gevoel dat ze hier alles kon worden en zijn wat ze wilde. De stad tilde haar op. Maar is dat nog steeds zo?
Evelien Polter | Foto Frank Schoevaart | Dwars
De waardes van de sociaaldemocratie zoals eerlijk delen, gelijke kansen en vrijheid typeren voor Marjolein Moorman de ziel van de stad. Maar ze maakt zich zorgen omdat er grote veranderingen plaatsvinden. De ziel van Amsterdam staat onder druk, onder meer doordat de huizenmarkt aan het exploderen is. ‘Mensen kunnen hier nu alleen maar komen wonen als ze het in economisch opzicht hebben gemaakt. Daardoor verandert de samenstelling van de bevolking. Nieuwe leerkrachten kunnen hier nu geen betaalbaar huis meer vinden.’
Wat wil de PvdA met de woningmarkt?
‘Voordat ik wethouder werd, zat ik acht jaar in de gemeenteraad. Ik ben toen de strijd aangegaan met Airbnb en met beleggers. Ik organiseerde een hoorzitting in het stadhuis waar ik Prins Bernhard voor uitnodigde om hem te vragen waarom hij zo veel panden bezit in Amsterdam en waarom hij die verhuurt voor torenhoge bedragen. Helaas kwam hij niet opdagen. De VVD en D66 deden wel mee aan die hoorzitting, maar zij vonden elke beperking van de markt verkeerd.’
‘Als we niet zorgen dat de huidige ontwikkeling op de woningmarkt stopt, dan raken we de ziel van Amsterdam kwijt’
‘De PvdA wil dat sociale huurwoningen niet zomaar verkocht mogen worden, en vindt dat er een zelfbewoningsplicht voor elke nieuw gekochte woning moet komen. Als we niet zorgen dat de huidige ontwikkeling op de woningmarkt stopt dan raken we de ziel van Amsterdam kwijt.’
Jouw leus ‘Ongelijk investeren voor gelijke kansen’ staat nu in het regeerakkoord.
‘Ja, daar ben ik trots op. Het bewijst dat het zin heeft om dingen heel vaak te zeggen en ervoor te gaan. Mijn opvatting is dat er gelijke kansen moeten zijn voor elk kind. Door ongelijk te investeren geven we meer, waar meer nodig is. Zo creëren we gelijke kansen voor kinderen. Op dit moment is het zo dat in wijken waar kinderen het minste meekrijgen van thuis het lerarentekort drie keer zo groot is als in andere wijken. Daardoor krijgen die kinderen minder goed onderwijs wat weer gevolgen heeft voor hun toekomst. Terwijl deze kinderen, waarvan sommigen met een problematische thuissituatie te maken hebben, juist extra goede leerkrachten nodig hebben.
De PvdA is voor een gratis voorschool voor alle kinderen en de partij wil dat bij alle kinderen een brede talentontwikkeling gestimuleerd wordt. Ook mogen kinderen niet worden uitgesloten als gevolg van de ouderbijdrage. Als wethouder onderwijs én armoede heb ik ervoor kunnen zorgen dat ouders met een stadspas hun ouderbijdrage met die pas kunnen betalen. Dat zorgt er weer voor dat elk kind mee kan op schoolreisje.’
‘Ook de familiescholen zijn onderdeel van mijn gelijke kansenaanpak. Het zijn scholen waar niet alleen de kinderen, maar het hele gezin worden ondersteund als dat nodig is. De ouders krijgen daar hulp bij financiële problemen, opvoedondersteuning en eventueel begeleiding naar werk.’
Lodewijk Asscher was net als jij PvdA wethouder onderwijs, hoe treed je in zijn voetsporen?
‘Ik ben, net als hij, doorgegaan met het benoemen van wat er niet klopt. Ik strijd tegen de grote kansenongelijkheid die ik zie binnen het onderwijs. Ik zie dat er op scholen in probleemwijken grote lerarentekorten zijn. Dat benoem ik en doe vervolgens alles wat in mijn vermogen ligt om daar verandering in aan te brengen. Soms is het niet mijn formele opdracht. Ik ga bijvoorbeeld niet over de lerarensalarissen, maar het lukte me toch om geld los te peuteren in Den Haag waardoor leerkrachten in achterstandswijken nu een extra bonus krijgen. Daarnaast heb ik een brede brugklasbonus geïntroduceerd om scholen voor voortgezet onderwijs te stimuleren het selectiemoment te verleggen van twaalf naar veertien jaar. Hierdoor krijgen kinderen met een vmbo-t-, havo- of vwo-advies in één klas onderwijs. Zeven middelbare scholen maken gebruik van deze brugklasbonus.’
Is klimaatpolitiek een van de belangrijke issues voor de PvdA?
‘In het beginselprogramma van de PvdA staat dat we solidair moeten zijn met toekomstige generaties, dus ja, een schone en leefbare wereld hoort tot onze basisprincipes. Wat ons typeert is dat je groen rood moet doen. Dat wil zeggen dat als je wilt verduurzamen en vergroenen je daarin iedereen mee moet nemen. Daarom is energiearmoede een belangrijk thema, omdat de rekening niet neergelegd kan worden bij mensen die in slecht geïsoleerde sociale huurwoningen wonen. Zij kunnen geen zonnepaneel op het dak leggen of hun huis isoleren. Dat huis is immers niet van henzelf. Daarom moet er een isolatieoffensief voor huurhuizen komen, daar moet de gemeente goede afspraken met de woningbouwcoöperaties over maken. Een beter milieu begint niet bij jezelf. Een beter milieu begint bij een betere overheid.’
‘De gemeente is aandeelhouder van Schiphol waardoor we daar invloed kunnen uitoefenen. De PvdA is niet voor groei. Kortere afstanden zoals naar Parijs kun je veel beter met de trein afleggen Als ik hoor dat er duizenden lege vliegtuigen de lucht ingaan om landingsrechten vast te houden dan vraag ik me af, hoe kan dit? Er zijn veel partijen die achter de schermen hun belangen proberen veilig te stellen.’
‘Er zijn bijna geen partijen die het belang van klimaatpolitiek niet inzien. Maar de een gaat verder dan de ander. Voor mij kunnen ambities niet hoog genoeg zijn. Maar je moet het wel doen op een manier waarop iedereen mee kan doen. Ook hier: ongelijk investeren voor gelijke kansen.’
Je boek ‘Rood in Wassenaar’ is net uit. Waarom die titel?
‘Rood heeft voor mij een dubbele betekenis. Mijn ouders hadden een rode politieke kleur, stemden PvdA, in het liberale en rijke VVD-dorp Wassenaar. Rood staat voor mij ook voor roodstaan bij de bank. Mijn moeder en vader hadden minder te besteden dan velen in Wassenaar. Zij voelden zich soms minder omdat er geen geld was. Ik laat in het boek zien, aan de hand van mijn eigen ontwikkeling en ervaringen, dat succes geen eigen keuze is maar afhankelijk is van geluk en pech. Ik vertel in het boek hoe het socialer en democratischer kan.’
Marjolein Moorman verwierf landelijke bekendheid door haar medewerking aan de veelbekeken tv-serie Klassen over kansenongelijkheid in het onderwijs.
