Verhuizen en dan?

In het beleidsstuk ‘Amsterdamse Aanpak Volkshuisvesting 2023’ staan maatregelen om de woningvoorraad efficiënter te benutten. Daarin worden ouderen in grote woningen gestimuleerd naar een kleinere, meer geschikte woning te verhuizen en ruimte te maken voor grotere gezinnen.

Annette Wiese en Els Nicolas

In het gedicht van Jo Dirkse Oud Huis (zie handgeschreven versie) wordt het eigen huis vergeleken met het paradijs op aarde. Het paradijs verlaten vraagt om veel verleidingskunsten. Ouderen gaan pas op hoge leeftijd uit hun grote woningen. Ze zijn gehecht  aan hun huis vol herinneringen, aan hun buurt en zien op tegen een verhuizing.

Wooncoach

Een persoonlijke aanpak, waarbij iemand helpt bij de inschrijving en mee zoekt naar een passend aanbod en op de hoogte is van de verhuisregelingen kan de drempel verlagen. Een wooncoach bijvoorbeeld geeft gratis advies over de vraag ‘Kan ik hier in de toekomst nog wel blijven wonen of is het beter om  naar een meer geschikte woning te verhuizen?’

Het zes stappenplan is een geheugensteuntje: een passend aanbod; op weg helpen; ontzorgen; verhuiskostenvergoeding; geen huurverhoging en voorrang. Waaruit valt dan te kiezen als het zover is?

Zelfstandig maar wel samen

De tijd staat niet stil. Er ontstaan allerlei nieuwe initiatieven op het gebied van ouderenhuisvesting, waarbij behoud van eigen regie en het samen dingen regelen uitgangspunten zijn. Het gaat dan niet alleen om een geschikte woning, maar ook om de nabijheid van zorg, ontmoetingsruimten, zinvolle dagbesteding, bereikbaarheid openbaar vervoer en andere voorzieningen zoals winkels.

Op die manier komen alle levensbehoeften samen, met een positief effect op de gezondheid. Met het oog op preventie kan daardoor een opname in een verpleeghuis worden uitgesteld. Een win-win situatie met een verbetering van de gezondheid, kwaliteit van leven, en een vermindering van de ziektekosten.

Seniorenhuisvesting waarbij een extra ruimte voor ontmoeting onderdeel is van het concept wordt ‘zelfstandig geclusterd wonen voor ouderen’ genoemd. Deze gemeenschappelijke ruimte is een cruciaal onderdeel van het concept en de kosten ervan worden met elkaar gedeeld.

Samen sta je sterker

Met een voorbeeld van dat idee zijn stichting Andishe en stichting WoonSaem al heel lang bezig. Hun streven was en is om een project gemeenschappelijk wonen te starten voor Iraanse ouderen. Zij delen taal en cultuur.
Twee jaar geleden heeft Wooncorporatie Stadsgenoot hun wens vervuld door een locatie toe te wijzen in Amsterdam-Noord. Het biedt huisvesting aan 20 Iraanse huishoudens voor ‘zelfstandig geclusterd wonen voor ouderen’.

Een jaar later heeft woningcorporatie Alliantie in de Z1 woontoren (stadsdeel Noord) aan speciale doelgroepen woonruimte aangeboden, waaronder nog eens 12 appartementen voor de woongroep van  Iraanse ouderen. Dicht in elkaars buurt en goed bereikbaar met de metro. Op die manier zien 32 Iranese huishoudens hun woonwensen om zelfstandig maar wel samen oud te worden gerealiseerd.

Wachtlijst

Het concept is naast wonen ook elkaar ondersteunen. Onder andere door in de gemeenschappelijke ruimte activiteiten te organiseren, die de onderlinge band versterken en eenzaamheid verminderen. Samen betalen ze deze extra ruimte. Een zware opgave gezien het lage inkomen. Voor de woongemeenschap staan tientallen ouderen op de wachtlijst. Om in aanmerking te komen gelden de volgende criteria:

– ouder dan 55 jaar
– Iraanse achtergrond of grote affiniteit daarmee
– geen inwonende kinderen.
– inkomenseisen
– achterlaten sociale huurwoning

Het wonen in de woongemeenschap bevalt erg goed. Niemand heeft spijt van de beslissing. Als er een woning vrijkomt heeft de Vereniging een recht van voordracht van een nieuwe kandidaat. Stadgenoot en De Alliantie toetsen de voordracht aan de voorwaarden en wijzen de woning al dan niet toe. Het is van belang een goede mix qua leeftijdsopbouw te bewaken.

Op dit moment heeft de woongroep nog weinig zorg nodig, maar woonzorgcentrum Het  Schouw ligt in de buurt en kan op termijn – als de vraag zich voordoet – van nut zijn.

Lang Leven Thuisflats en buurten

Het project ‘Lang Leven Thuisflats en buurten’ is een vergelijkbaar concept. Het gaat om negen flatgebouwen waarmee de gemeente de ambitie heeft om in Amsterdam ouderenhuisvesting zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Wooncorporaties en zorg- en welzijnsinstellingen zetten zich in om woon(zorg)concepten te ontwikkelen die inspelen op de behoefte van ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te blijven wonen ook als de zorgvraag zwaarder wordt.

De woningcorporatie neemt de aanpassingen aan de woning voor zijn rekening zoals het plaatsen van liften, drempels verwijderen en de veiligheid in het flatgebouw. Daarnaast komt er een aanspreekpunt voor mantelzorgers en bewoners en kan vervolgens een vast zorgteam snel inspelen op de wensen en behoeften van de bewoners. De nauwe samenwerking tussen welzijn, zorg en wonen is gericht op preventie door tijdig ingrijpen, waardoor de vraag naar meer zorg wordt uitgesteld.

Flevoflats

Op 15 mei 2023 was er de kick-off van het ‘Lang Leven Thuisconcept’ in de Flevoflats als een van de negen geselecteerde flatgebouwen. Het stadsdeel werkt daarbij samen met woningcorporatie Ymere en de zorg- en welzijnsorganisaties ZGAO en Civic.

Civic als welzijnsorganisatie beheert De Kramatsalon, een laagdrempelige buurtkamer. Het is een plek voor en door de buurt, vrijwilligers spelen een belangrijke rol bij het organiseren van activiteiten. ZGAO is als zorgaanbieder actief in het Flevohuis ernaast en verantwoordelijk voor dagbesteding in dagcentrum Kramat (een WMO-voorziening). Beide instellingen  hebben de intentie om samen te werken en alle ontmoetingsruimtes en activiteitenprogramma’s op één hoop te gooien waardoor ze voor een veel bredere groep mensen in de buurt toegankelijk zijn.

Het stadsdeel zorgt voor de veiligheid. Er zijn diverse aangrijpingsmogelijkheden om de veiligheid en het beleefde gevoel van onveiligheid op te pakken, zoals verlichting en surveillance. Er komt ook weer een veiligheidsoverleg met alle betrokken partijen. De intentie is de bewoners centraal te stellen in hun zorgbehoeften.

Weg met al die schotten

Er is veel in ontwikkeling op het gebied van seniorenhuisvesting, zoals de ‘Lang Leven Thuisflats’. De gerichtheid op zelfredzaamheid, gezond blijven en het behoud van eigen regie staat nu centraal en op papier. De haalbaarheid hangt o.a. af van het personeelsbestand.

Knelpunt is nog wel dat de zorg zo ingewikkeld is geregeld met aparte wetten en geldstromen, die niet met elkaar communiceren.
Zo valt de wijkverpleging onder de zorgverzekeringswet (ZVW), opname in een verpleeghuis onder de wet langdurige zorg (WLZ) en de hulp in de huishouding, dagbesteding en trapliften onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning van de gemeente (WMO). Voorwaarde is wel dat er dan een budget beschikbaar is om die zorg snel, dichtbij en op maat te regelen door alle blokkades heen. Dat één persoon de regie hierover krijgt.

Reageren?
Annette Wiese [email protected]  | Els Nicolas: [email protected] | Tunny Jongejan [email protected] | Frank Stork 020 66 51063 | Jan Dijk [email protected]

Uitbreiding
De Ouderen Advies Raad (OAR) behartigt de belangen van 55-plussers. We zoeken versterking. Doet u mee? Voor info mail naar een van de contactpersonen.