Micropia – het museum over micro-organismen – van Artis bestaat eind deze maand tien jaar. Dat wordt gevierd met een eerste heuse kunsttentoonstelling: de Art & Design Award Exhibition. Deze bestaat uit vier unieke werken van de winnaars van de wedstrijd die Micropia eerder dit jaar uitschreef. De tentoongestelde stukken werken passen in de stroming van de bio-kunst, waar de grenzen tussen kunst, wetenschap en natuur samenkomen.
Anne-Mariken Raukema
Voor wie dacht dat een vlo klein was, gaat een nieuwe wereld open. De wereld van de micro-organismen. Een micro-organisme of microbe is een wezen dat te klein is om met het blote oog te kunnen zien. Ze zijn zó klein dat een bacterie, een van de kleinste microben, meer dan één miljoen keer op de punt van een naald past. Zonder de micro-organismen zoals schimmels, gisten, (micro)algen, bacteriën, archaea, virussen en microdiertjes zou er geen leven op aarde mogelijk zijn. Dit is meteen het bestaansrecht van het microbenmuseum van Artis, dat sinds de oprichting in 1838 onder de naam Natura Artis Magistra werkt aan de bevordering van de ‘kennis der natuurlijke historie’. Niet alleen leeuwen, olifanten en vlinders, maar ook de kleinste wezens krijgen aandacht. Immers, tweederde van het leven op aarde bestaat uit micro-organismen en die zijn niet te zien zonder microscoop.
Sinds deze week zijn vier kunstwerken te zien in de benedenruimte van Micropia. Het zijn allemaal bestaande werken van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Op de oproep kwamen 35 reacties en een team van vijf medewerkers selecteerden de voorgedragen kunstwerken. Er werd gekeken naar de mate van originaliteit en de helderheid van de boodschap, ofwel komt het concept, het gedachtengoed voldoende uit de verf. Ook de mate waarin het publiek bij het werk betrokken zou kunnen worden, telde mee in de beoordeling.
Vier werken
Sonja Bäumel is een oorspronkelijk Oostenrijkse kunstenares die hier de Rietveld Academie volgde. Van haar hangt een textielwerk, dat op het eerste gezicht doet denken aan een lijkwade. Behalve aan de kleinste stukjes van het leven heeft het ook een religieuze connotatie.
Maksud Ali Mondal komt uit India, werd daar opgeleid als schilder, maar maakt intussen meer interdisciplinaire werken. In Micropia staat een sculptuur van zijn hand in een glazen vitrine, wat voor beeldhouwkunst opmerkelijk is. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het materiaal dat hij voor dit levensgrote object maakte.
Een viertal kunstenaars, onder wie Leo Schenk en Basse Stittgen maakten samen een video, die op twee naast elkaar staande schermen te zien is. Onderwerp is wat het betekent om HIV te hebben en wat de sociale en maatschappelijke gevolgen daarvan zijn. Er worden microben getoond en af en toe verschijnt wat tekst. Geen doorsneedocumentaire dus, maar heel indringend door deze aanpak.
Tenslotte is er een tegeltableau van de van oorsprong Belarussische Vika Mitrichenko. Ook zij volgde de Rietveld Academie en Rijksacademie. Zelf noemt ze de vierkante zwart-wit tegels een opeenstapeling van dagboekfragmenten.
Taart
Op maandag 30 september, de eigenlijke verjaardag van het museum, wordt in dezelfde ruimte een taart geleverd door patisserie Holtkamp. Immers, wie jarig is, trakteert. De taart is doorsnee taart, maar wordt speciaal voor deze gelegenheid gebakken en is niet bedoeld voor mensen, maar voor zo’n 56 biljoen microben als Penicillium, Aspergillus en Rhizopus. De taart zal gedurende drie weken worden tentoongesteld. Intussen doen de microben hun werk. Er zal veel fruit inzitten. Omdat het een stinkende boel wordt, wordt de taart in een reukvrije stolp getoond. Het hele proces van verrotting wordt vastgelegd, dus ook voor wie niet elke dag komt kijken, zal het proces – versneld – later terug te zien zijn.
De Art & Design Award Exhibition is nog tot in februari 2025 te zien.
→ Artis Micropia
