Doet het christelijke geloof er anno 2021 nog toe? Voor een groot deel van de Amsterdamse (en Nederlandse) bevolking nauwelijks of niet meer. Voor een ander en kleiner, maar niet onbelangrijk deel, juist wel. Nederlanders hebben vele generaties volgens de tradities van het jodendom geloofd in de God van de drie aartsvaders uit de bijbel (Oude Testament): Abraham, Isaak en Jakob. In een paar decennia tijd, ruwweg sinds de jaren zestig, heeft het joods-christelijke religieuze gedachtengoed sterk aan betekenis ingeboet. De secularisering, oftewel ontkerkelijking en afname van de invloed van godsdienst op de samenleving, is alweer jaren een feit. Maar die wortels zijn onloochenbaar. Min of meer tegelijkertijd brachten immigranten andere religies naar Nederland, waarvan de islam de grootste is.
Joost van der Vaart | Foto Björn Martens
Voor Amsterdam spreken de cijfers boekdelen: tweederde van de hoofdstedelijke bevolking zegt niet gelovig te zijn. Ruim eenderde is dat naar eigen zeggen wel. Van alle religies in Amsterdam is de islam met ruim twaalf procent het breedst vertegenwoordigd (cijfers: CBS). We verklappen geen geheim als we zeggen dat er soms spanningen zijn tussen Nederlanders met joods-christelijke wortels en Nederlanders die de islam aanhangen. Meestal gaat het goed, maar de religieuze en culturele verschillen kunnen ook tot misverstanden en soms excessen leiden. Dan heb je – behalve handhavers – ‘verbinders’ nodig die de dialoog aangaan. Alexander Noordijk, protestants-christelijk predikant op IJburg, is zo iemand. Hij heeft er in de ruim drie jaar dat hij als geestelijk leider in dit stadsdeel werkzaam was, alles aan gedaan om verbinding tot stand te brengen tussen moslims en niet-moslims.
Makkelijk was dat niet. Noordijk is homoseksueel en is waarschijnlijk vanwege zijn geaardheid meermaals bedreigd. Ook recentelijk nog. En toch heeft dat hem er niet van weerhouden om een uniek soort pionierswerk op IJburg te verrichten. Hij is gaan samenwerken met de moskee in de wijk, zocht moslimjongeren op en ging met hen in gesprek. Vanuit zijn kerk, de Binnenwaai aan het Ed Pelsterpark, ontstonden allerlei initiatieven die niet de verschillen op cultureel en religieus gebied onderstreepten, maar juist de overeenkomsten. Dat gebeurde met kleine stapjes en op een onnadrukkelijke wijze. Veelzeggend was het wel.
Zijn uitgangspunt op IJburg is steeds geweest dat je elkaar nodig hebt. Wederzijdse acceptatie nastreven, verbinding zoeken, bruggen slaan. Dat is wat Alexander Noordijk heeft gedaan. En nu verlaat hij IJburg, helaas. Hij wordt predikant in Monnickendam. Op zondag 7 maart was zijn intrede- en bevestigingsdienst in de protestantse Grote Kerk van het IJsselmeerstadje. Aan Het Parool liet hij weten dat de bedreigingen op IJburg losstaan van zijn vertrek. In Monnickendam bood de kerk hem een fulltimebaan aan, en het is fijn, zei hij, om op een nieuwe plek te beginnen, met nieuwe uitdagingen en een nieuwe gemeenschap.
IJburg zal Alexander Noordijk missen. Zijn aimabele aanwezigheid, zijn boodschap van verbinding, het dappere pionierswerk, de opmerkelijke initiatieven en zijn kerkdiensten. Niet in de laatste plaats zijn diensten met avondmaal voor lhbtiq+. Alexander Noordijk hield de buurt een spiegel voor. Hij werkte echt aan leefbaarheid. Mensen zoals hij maken het verschil: geen confrontatie, maar inspiratie. Dank, dominee, veel dank daarvoor.
