Boek van Week 26
Wat maakt een boek fijn, prettig of ‘lekker’? Soms heb je iets heel goeds gelezen, maar is het lastig om te tippen, omdat het onderwerp mensen af kan schrikken. Zo prees ik afgelopen week De afgronden aan een klant, maar besloot deze na een korte introductie toch dat het wat heftig was voor de zomervakantie. Toch is deze nieuwe roman van Pilar Quintana mooi, raak en ontwapenend.
Op het eerste oor kan het ook best klinken als veel: je leest het boek vanuit de ik-persoon Claudia, een jong kind, dat met haar ouders in een flat woont. In de eerste dertig pagina’s lees je gelijk een korte familiegeschiedenis, waardoor de thuissituatie van het gezin gedurende de rest van het boek begrijpelijk is. Die thuissituatie is wankel; beide ouders dragen hun eigen problemen mee en Claudia probeert een manier te vinden om die problemen in haar wereld te passen. Hoe ga je er als jong kind mee om als je moeder de hele dag in bed ligt? Quintana brengt niet alleen de gevoelens, handelingen en woorden van Claudia geloofwaardig, maar gebruikt ook stilistische methoden om de sfeer van de situaties prachtig weer te geven. Zo is de openingszin van het boek “Er stonden zoveel planten in het appartement dat we het de jungle noemden.” Daarna volgt een beschrijving van de planten, die later in het boek als motief treffend terugkeren. Ook wordt aan de hand van de pop van Claudia, Paulina, op soms subtiele, soms wat minder subtiele wijze de stemming naar voren gebracht. Zoals in dit fragment, op een vakantielocatie met haar ouders:
‘Heeft Paulina dat gezegd?’
Ik zei al kauwend ja.
‘Kan ze nu ineens praten?’
‘Ja, ze zei dat een moeder nooit haar kinderen in de steek zou laten, zeker niet als ze nog klein zijn.’
Mijn ouders keken elkaar aan. Daarna keken ze naar Paulina, aan het hoofd van de tafel, in haar groene jurk en met mijn moeders kapsel.
‘Sinds wanneer kan ze praten?’, vroeg ze.
‘Sinds we hier zijn.’
Rondom de vakantielocatie zijn de afgronden uit de titel van het boek en die spelen een hoofdrol in het boek. Zowel door het fysieke gevaar van een afgrond (een vermissing van iemand die vroeger in het huis woonde) als metaforisch: Claudia leert dat de afgronden op veel plekken zijn, voor haar ouders en voor haarzelf. Daarbij staat ze als jong kind al voor een lastige opgave. Op haar leeftijd spiegel je je nog aan het gedrag van je ouders (het mooist te zien aan de stille wandeling door de dierentuin met haar vader), maar ze probeert die spiegeling ook te doorbreken. Ze heeft door dat het gedrag van haar ouders niet gezond is, maar hoe blijf je het gezonde doen als je omgeving dat niet motiveert. Quintana weet op prachtige wijze de vorming van Claudia’s eigen wereld te beschrijven. Dat maakt het boek niet alleen goed, maar ook toegankelijk genoeg om deze zomer op te pakken.
_____
De afgronden is geschreven door Pilar Quintana
vertaald door Brigitte Coopmans
verschenen bij Medidiaan Uitgevers
Igor Damen is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
