Boek van Week 10
Er zijn romans waarbij vanaf de eerste pagina, de eerste alinea of zelfs de eerste regel de premisse van het verhaal duidelijk is. Er wordt een situatie beschreven (vaak een probleem) en de gevolgen en het menselijk handelen worden in de rest van het verhaal uiteengezet. Deception Island is vooral niet zo’n boek. De introductie van de personages en de omgeving duurt even, maar als je halverwege het boek bent, zit je ook midden in een origineel en markant verhaal.
Dat verhaal is in het kort: een Chileense vrouw van eind twintig, Marcela, laat haar vriend achter in Santiago. Ze zoekt onderkomen bij haar gescheiden vader Miguel, die in Punta Arenas woont, op het zuidelijkste punt van Chili, waar het altijd waait. Hun verhouding is koeltjes, ze spreken elkaar eigenlijk nooit. Haar vader heeft net de Koreaanse drenkeling Lee illegaal onderdak geboden en dus viert het opmerkelijke drietal samen Kerst. Opmerkelijk vooral omdat de taalbarrière tussen vader en dochter aan de ene kant en Lee aan de andere kant moeilijk te slechten is. Miguel en Marcela praten, Lee luistert, maar of hij meekrijgt wat er wordt verteld is onduidelijk. Naast de avonturen en diologen (monologen) van het drietal, krijgt de lezer door middel van flashbacks ook langzaam de geschiedenis van de zwijgzame Lee te weten.
Het verhaal komt traag op gang en dat is ook helemaal niet erg, want het verhaal is ondergeschikt aan de wijze waarop het wordt verteld. Zo is Deception Island meer een boek van thema’s, emoties en taal. Dat is volgens mij op de helderste manier terug te zien in het thema identiteit. Steeds als je als lezer denkt dat de (familie)relatie duidelijk is, laat Flores zien dat onze identiteit gevormd wordt door onze ideeën en kennis en dat nieuwe kennis van een ander dat gevormde beeld volledig kan veranderen. Zo voelen Marcela en haar vader voelen zich niet verwant. De lezer begrijpt waarom als duidelijk wordt dat de vader informatie over zijn huwelijk heeft verzwegen. De identiteit van de Koreaanse drenkeling is het minst eenduidig. Niet alleen is er een taalbarrière tussen de Chileense vader en dochter, hij lijkt ook geen pogingen doen te om zich een identiteit aan te meten. Waarom dit is, wordt de lezer langzaam maar zeker duidelijk. Zo heeft Flores, als alwetende verteller, de plotlijn vast en permitteert ze zich een aantal zeer fraaie poëtische passages, die bovendien knap in het Nederlands vertaald zijn door Peter Valkenet.
Zeker de wijze waarop Flores de gewelddadige onderdrukking van arbeiders (loonslaven) op het visserschip beschrijft – niet direct wat er precies gebeurt, maar hoe Lee dit ervaart, wat er door zijn hoofd gaat en waarom hij wel of niet handelt – getuigt van een bijzonder inlevingsvermogen van de auteur. Naast uitbuiting komen ook andere grote thema’s van deze tijd als omgang met de natuur, klimaatverandering en ongelijkheid terug, heel subtiel, soms in een enkele zin of tussen de regels. Dat maakt het boek actueel en laat volgens mij de lezer ook merken dat de identiteitsvorming het hoofdthema is. De rijke taal van Flores helpt dat thema volledig te doorgronden.
_____
Deception Island is geschreven door Paulina Flores
vertaald door Peter Valkenet
verschenen bij Meridiaan Uitgevers
Igor Damen is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
