Boek van Week 5
Zo’n veertig jaar na de oorlog verscheen het boek Gebrand Kind Zoekt Vuur van Cordelia Edvardson. Recent is dit indrukwekkende boek opnieuw uitgegeven door uitgeverij Cossee. Dit boek verdient wat mij betreft een pontificale plek naast de andere, bekendere, boeken over de oorlog.
Gebrand Kind Zoekt Vuur is het verhaal van (Cor)Delia, dezelfde naam als de schrijfster. In het boek heet zij ‘het meisje’. In het eerste deel, voor de oorlog, is het meisje nog een klein kind. Ze wist altijd wel dat ze anders was dan de anderen, maar wat haar precies anders maakte was voor haar niet helemaal duidelijk. Het had misschien iets met haar (afwezige) vader te maken of met haar mooie, artistieke, maar ook labiele moeder, te maken. Het anders zijn was voornamelijk een bron van trots voor haar geweest. In het tweede deel van het boek is het meisje als veertienjarige in Auschwitz terechtgekomen. Het meisje bleek Joods te zijn, geen handig ‘anders-zijn’ in de jaren 40. En ze werd op een ongelooflijke manier door haar moeder verraden. Op een manier die ik nog niet eerder heb gelezen, worden de ervaringen in het vernietigingskamp beschreven. Het derde, en laatste deel, beslaat het leven ná de bevrijding, eerst in Zweden, daarna in Israël. Kort na de oorlog zeiden mensen haar dat ze het verleden achter zich moet laten, maar het leven hervatten is niet zo makkelijk.
Dit boek is om verschillende redenen indrukwekkend, al doet het woord niet helemaal recht. Gebrand Kind Zoekt Vuur is met 189 pagina’s, inclusief nawoord door Daniel Kehlmann, heel compact. Het is bijzonder dat Edvardson in zo weinig bladzijden zo’n volledig verhaal kan vertellen over het leven voor, tijdens en na de oorlog. Het is het verhaal dat indruk maakt, maar ook de toon. Er overkomen het meisje de ergste dingen, mensen zeggen en doen wrede dingen, zij registreert en probeert betekenis te geven. Haar blik is niet naïef. Edvardson laat hiermee zien dat het nooit aan het meisje lag, maar aan de wereld om haar heen.
_____
Gebrand kind zoekt vuur geschreven door Cordelia Edvardson
Uit het Duits vertaald door Bertie van der Meij
Verschenen bij Uitgeverij Cossee
Marjolein Eigenfeld is boekverkoper bij Java Bookshop, Javastraat 145
