Boek van Week 43
Met de herfst die deze week toch echt is ingedaald is het boek Herfst van Ali Smith de warme woonkamer waar je ’s avonds in thuis wil komen. Het is geen nieuw boek maar wel een die perfect bij dit seizoen past. De eerste uit een reeks van vier boeken synchroon met de vier seizoenen, en deze eerste smaakt absoluut naar meer.
Herfst gaat over de 101-jarige Daniel Gluck en de 32-jarige Elisabeth. Ze hebben een bijzondere vriendschap. Elisabeth leerde Daniel kennen toen ze acht was. Hij was haar buurman, en deze belezen, enthousiaste kunstverzamelaar nam haar mee in zijn wereld van kunst en literatuur.
Als Elisabeth naast een slapende Daniel in het verzorgingshuis zit, dringt de betekenis van de gesprekken die ze als kind met hem had tot haar door. Van hem leerde ze wat het leven waardevol maakt, en hij voedde ook haar belangstelling voor kunst, met name voor de popartkunstenares Pauline Boty over wie ze haar afstudeerscriptie heeft geschreven.
Daarnaast kijken we mee met de surreële ijldromen van Daniel, waarin tijd, ruimte, taal en natuur door elkaar heen spelen.
De meest hilarische pagina’s zijn gewijd aan Elisabeths benadering van alledaagse beslommeringen, waarin Ali Smith met grimmige ironie de kille politieke verhoudingen na de Brexit en de dolgedraaide bureaucratie aan de kaak stelt.
Herfst is met vaart en humor geschreven, maar stemt ook tot nadenken over onze moderne tijd. Het is een inspirerende ideeënroman over een innige vriendschap.
Het boek voelt als een soort symfonie aan herinnering die elkaar soms muzikaal en soms totaal uit de maat afwisselen. Je duikelt de hoofden in van twee geweldig uiteengezette personages die je op zekere momenten aan jezelf doen denken. De kraakheldere en bizarre dromen van Daniel en de gedachtespinsels van Elisabeth, met een s, vullen elkaar mooi aan waardoor het boek nooit verveeld omdat er zowel inhoudelijk als stilistisch veel te pas komt.
‘In wervelend mooi en speels proza schrijft Smith over kunst en liefde, over de betekenis van tijd en geschiedenis en het cyclische van die laatste twee. Niet voor niets is Herfst het eerste deel van een vierluik.’ – schreef Hans Bouman in 2018 in de Volkskrant en ik sluit me volledig bij hem aan. Een dromerig scherp boek voor op de bank met een kop thee en kaarslicht. Ik kan me geen betere herfstavond voorstellen. Sla open en geniet.
_____
Herfst is geschreven door Ali Smith
vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer
verschenen bij uitgeverij Prometheus
Ellie de Lange is boekverkoper bij Java Bookshop, Javastraat 145
