Boek van Week 20
Misschien voor de gemiddelde lezer een wat aparte keuze voor deze rubriek: een recente publicatie over mijn grote muzikale liefde, The Beatles. Ik heb al een kast vol, maar dit exemplaar maakt veel andere titels overbodig.
Veel Beatles-boeken zijn oppervlakkig, onnauwkeurig of doen aan mythevorming. Andere Beatlesbiografen zijn juist op zoek naar compleetheid en vergeten daarbij de emotionele en psychologische krachten die ten grondslag lagen aan hun relatie – en aan de kunst die zij gezamenlijk maakten. De meeste biografen zitten in het ‘Lennon-kamp’ en zien McCartney als een lichtgewicht. Zit je daarentegen in het ‘McCartney-kamp’, dan vind je Lennon weliswaar een genie, maar eentje die slechts kon functioneren dankzij McCartney.
Ian Leslie pakt het geheel anders aan. Hij neemt met open blik en emotionele intelligentie de gelijkwaardigheid en intensiteit van de vriendschap en werkrelatie tot uitgangspunt. Hij stelt hun liefde en hun muziek centraal. Een boek waarin Paul én John volledig uit de verf komen.
John en Paul omschreven hun relatie vaak zelf als een huwelijk. Hun vriendschap en samenwerking ging terug tot 1957 toen ze respectievelijk 15 en 16 waren. Ze ontdekten meteen iets in elkaar en er ontstond een creatieve wisselwerking en een intieme vriendschap. Ruim tien jaar later ontstonden er scheuren in die relatie: the Beatles gingen uit elkaar rond 1970 en de manier waarop dat gebeurde was niet fraai. In veruit de meeste boeken -en dat is ook in het collectieve bewustzijn blijven hangen- kwam deze breuk voort uit machtstrijd, desinteresse en jaloezie op nieuwe echtgenoten.
Hoe dan ook zou de breuk van de groep ook het eind van hun vriendschap hebben betekend. Lennon voelde zich dusdanig gekwetst dat hij er met gestrekt been in ging en als een rancuneuze ex-partner op McCartney inhakte. Lennons woede werden voor waar aangenomen, en verkeerd geïnterpreteerd. Lennon werd na zijn dood heilig verklaard, McCartney kreeg de schuld van de split van de Beatles, en heeft daar de rest van zijn (lange en succesvolle) carriëre onder geleden.
In werkelijkheid, zo laat Leslie zien, bleven John en Paul in de jaren ’70 sterk op elkaar betrokken. Hun diepe band werd pas verbroken door de moord op Lennon in 1980. Hun vriendschap is nooit voorbijgegaan. Al componeerden ze niet meer samen, ze bleven elkaars eikpunt en inspiratie. En ze bleven elkaar boodschappen versturen in hun songteksten.
Aan de hand van 43 liedjes, uit de periode 1963 tot 1982, toont Ian Leslie het unieke partnerschap van John en Paul. Zelfs voor een doorgewinterde fan levert dit nieuwe inzichten en invalshoeken op. Leslie is als een detective door de songteksten heen gegaan, en heeft daarnaast ontelbare broninterviews aangehaald. Niet alleen de teksten, maar ook de muziek en arrangementen onderzoekt op betekenissen en verbanden. En zet die in een rijke context.
In dit boek schuwt Leslie ingewikkelde aspecten van hun karakters niet. Lennon was zeer extravert en innemend, maar ook getraumatiseerd, gewelddadig, psychisch labiel, gebruikte veel middelen en was onzeker, ook over zijn seksualiteit. McCartney was introvert, en stug naar de buitenwereld, maar ook een workaholic, eerzuchtig, ongeduldig en bepaald niet altijd fijngevoelig, schijnbaar altijd zeker van zijn zaak. Door het beschrijven van dit alles wordt ook hun onderlinge relatie en interactie veel beter te begrijpen.
Tegelijk schetst Ian Leslie in zevenmijlslaarzen een biografisch overzicht van the Beatles en de enorme impact die de groep heeft gehad op de na-oorlogse cultuur. George en Ringo komen er bekaaid af, maar dat is in het kader van dit boek te rechtvaardigen.
Mijn advies: pak je elpees, cd’s of een streamingdienst erbij en duik met Ian Leslie in dit weergaloze boek, een love story die de wereld vreugde gaf en heeft veranderd.
Tot slot is hier een link naar een aflevering uit 2022 van mijn favoriete Beatlespodcast, One Sweet Dream. Host Diane Erickson heeft een gesprek met schrijver Ian Lesley, in de tijd dat hij dit boek aan het schrijven was. In deze podcast komt veel muziek voorbij.
_____
John and Paul, a love story in songs is geschreven door Ian Leslie
Verschenen bij uitgeverij Faber & Faber
Gekozen door Maarten Dorenbos, boekverkoper bij Boekhandel van Pampus, C. van Eesterenlaan 17
Het boek is helaas nog niet in vertaling verschenen.
