Boek van Week 22
Waarschijnlijk was ik zwaar beïnfluenced door Pippi Langkous, maar toen ik een jaar of acht was wilde ik dolgraag een aapje. (Het kan ook door de draaiorgelman uit Ot en Sien komen, had die niet ook een aapje met een rokje aan?) Ik fantaseerde er lustig op los, het aapje zou op mijn schouder mee naar school gaan, naast mij aan tafel eten en in mijn kamer mocht het overal opklimmen. Door mijn oogharen kon ik het al bijna op de hoge kast zien zitten.
Aimee, een van de personages uit Praat met mij, had deze verlangens niet. Ik denk dat ze zelfs nog nooit van Pippi Langkous had gehoord. Maar na het zien van de chimpansee (zeg nooit aap tegen een chimpansee) Sam in het tv-programma To Tell the Truth voelt ze iets in zichzelf verschuiven. Als de professor die met Sam werkt hulp nodig heeft bij de verzorging, meldt ze zich direct. En het diepe gevoel is wederzijds: bij hun eerste ontmoeting springt Sam meteen in Aimees armen om haar niet meer los te laten.
We hebben hier dus een boek over een aap. Sorry, chimpansee. En niet zo maar een, maar een die figureert in een prestigieus onderzoeksprogramma over cross-fostering (het als mens grootbrengen van een dier) en over hoe dieren communiceren. Sam is als baby bij zijn moeder weggehaald en als volwaardig gezinslid opgevoed door Guy Schermerhorn, leider van het onderzoek, en zijn vrouw Melanie. Omdat Sam niet kan praten leren ze hem gebarentaal en daar is hij uiterst behendig in. Hij draagt luiers en kleren, eet met vork en lepel, weet wanneer hij de schattigheidsfactor in moet zetten. Hij heeft 24/7 zorg nodig en zijn favoriete ‘oppas’ is dus Aimee.
Tot zover alles goed en schattig en ‘o dat wil ik ook’. Maar dan gebeurt het onvermijdelijke: er verschijnt een artikel dat het hele onderzoek van Schermerhorn afkraakt, de financiers trekken zich terug en de grote baas, professor Moncrief, bullebak eersteklas, eist Sam – zijn Sam – weer op. Hij wil met Sam fokken en op die manier nog iets terugverdienen aan dit peperdure onderzoeksobject. Dit kan Aimee niet laten gebeuren. Wat volgt is een wervelende en meeslepende vlucht, waarvan niemand de uitkomst kan voorspellen.
T.C. Boyle schrijft vermomde non-fictie, zei iemand laatst. En zo is het. Ook in dit boek kiest hij een maatschappelijk onderwerp, verweeft dat in een goed verhaal dat hij met veel vaart en plezier vertelt, om je aan het eind met een diepe denkrimpel in je voorhoofd weer thuis af te zetten. Hoe gaan wij met dieren om? En kunnen we ons wel echt verbinden met de dieren? En hoever reikt de macht van het grote geld?
Zoals bij al zijn boeken zet ook nu weer Boyle de personages neer, om vervolgens met zijn armen over elkaar te bekijken hoe het verhaal verder gaat. Hij laat alles gebeuren, zo lijkt het. En dat maakt dat je zo makkelijk met hem meegaat, omdat er ruimte blijft voor je eigen verbeelding en denkbeelden. Een heerlijk boek van een fantastische auteur – ‘geen vakantiestapel zonder Boyle’ is dan ook een van mijn levensmotto’s.
_____
Praat met mij is geschreven door T.C. Boyle
vertaald door Kees Mollema
verschenen bij Mediaan Uitgevers
Edith Vroon is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
