Boek van Week 34
Langzaam maar zeker begint het veranderende klimaat een groter aandeel te krijgen in ons leven – en dus ook in de literatuur. Steeds meer boeken hebben daarom ook de relatie tussen mens en natuur als thema. Dat is logisch, want de veranderingen in het klimaat dwingen ons om die relatie te overdenken en boeken kunnen daarmee helpen. Dan kun je als lezer kiezen tussen non-fictie, waarin de feiten uiteen worden gezet, en fictie, waarin je aan de hand van een verhaal aangezet wordt tot nadenken. Mijn boek van de week, Winterthur van Alexander Nieuwenhuis, heeft een bijzondere tussenvorm gevonden.
Het verhaal is redelijk simpel. De verteller, gevestigd in de Zwitserse stad Winterthur, doet onderzoek naar de geschiedenis van de Club van Rome en het fameuze rapport, Grenzen aan groei, dat zij in 1972 publiceerden. Daarnaast komt de verteller in een bos net buiten de stad Antonin tegen, een man die een zwervend bestaan leidt, tegen alle normen van het ‘normale’ leven in. Hij woont in het bos, in een huisje zonder verwarming en vertelt aan de hoofdpersoon over zijn verleden, zijn expedities naar Zuid-Amerika en de redenen waarom hij voor zijn huidige zwerversbestaan heeft gekozen.
Waar Antonin het fictieve element is in deze roman, komt in het onderzoek naar de Club van Rome veel geschiedenis en informatie naar voren, in de vorm van interviews met betrokkenen. Hier wordt duidelijk dat Nieuwenhuis veel onderzoek heeft gedaan. Bij deze stukken is het soms net alsof je een essay leest. Wat dat betreft is het boek een fijne aanvulling op de non-fictieboeken die eerder dit jaar over de Club van Rome zijn verschenen: We waren gewaarschuwd van Jaap Tielbeke en Wat we toen al wisten van Geert Buelens.
Zodra de fictielijn met Antonin dan weer tevoorschijn komt, ontgroeit het boek het genre van het historische verslag of essay en vindt Nieuwenhuis de ruimte om vrijer na te denken over onze relatie met de natuur. Aan de hand van stukjes uit de reisverslagen van Alexander von Humbolt én die van Antonin komt de lezer dicht bij de natuur. Wat dat voor gevolgen heeft, de natuur opzoeken en de Staat de rug toe keren, maakt de auteur de lezer pijnlijk duidelijk. En daarmee spoort Nieuwenhuis met zijn essayroman de lezer ook aan om een wereld te bedenken waarin luisteren naar het ruisen van de bladeren in het bos niet botst met hardhandig optreden van de Kantonspolitie.
_____
Winterthur is geschreven door Alexander Nieuwenhuis
Verschenen bij uitgeverij Van Oorschot
Igor Damen is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
